Οσα θέλετε να ξέρετε για το κλίμα αλλά ντρεπόσασταν να ρωτήσετε
Η συγγραφέας παρουσιάζει τα μεγάλα προβλήματα σήμερα Ενα βιβλίο με τεκμηριωμένες απόψεις για τις μεγάλες προκλήσεις, όπως η μετανάστευση, η διατροφική ασφάλεια και η παγκόσμια διακυβέρνηση.
ΕΜΜΑΝΟΥΕΛΑ ΔΟΥΣΗ Κλιματική αλλαγή σειρά: Μικρές Εισαγωγές εκδ. Παπαδόπουλος, σελ. 112
για την κλιματική αλλαγή, όπως και οι διεργασίες σε διεθνές επίπεδο για την αντιμετώπισή της, είναι μια πολύπλοκη, πολυετής υπόθεση. Αν προσπαθήσει κανείς να τη βάλει σε τάξη και να την εξηγήσει θα δυσκολευτεί, εάν ο σκοπός του είναι να το κάνει με σύντομο και περιεκτικό τρόπο.
Η Εμμανουέλα Δούση, με το βιβλίο της «Κλιματική Αλλαγή», που εντάσσεται στη σειρά Μικρές Εισαγωγές των εκδόσεων Παπαδόπουλος, το καταφέρνει με ιδιαίτερα επιτυχημένο τρόπο. Στην παρουσίαση είχα τη χαρά να μιλήσω για το βιβλίο μαζί με τον πρώην επίτροπο της Ε.Ε. και φίλο μου Σταύρο Δήμα, που – να είμαστε ειλικρινείς– έβαλε μαζί με τις επιτρόπους Ritt Bjerregaard και Margot Wallström πριν από αυτόν, τις πανευρωπαϊκές βάσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Παραφράζοντας λοιπόν τη γνωστή ταινία του Woody Allen, είχα πει ότι το βιβλίο θα μπορούσε να έχει τίτλο «Ολα όσα θέλετε να ξέρετε για την κλιματική αλλαγή αλλά ντρεπόσασταν να ρωτήσετε». Κι αυτό γιατί πράγματι το βιβλίο μέσα σε λιγότερο από 100 σελίδες (συν τα πολύ χρήσιμα παραρτήματα), δίνει στον αναγνώστη όση πληροφορία χρειάζεται για να μπορεί να κρίνει όσα λέγονται και γράφονται ετούτο τον καιρό σχετικά με την κλιματική αλλαγή.
Στη σημερινή συγκυρία, που ο Ντόναλντ Τραμπ και οι επιτελείς του που ανέλαβαν τη διαχείριση του θέματος με σημαία τη διάλυση της Environment Protection Agency (EPA) των ΗΠΑ, οι οποίοι αμφισβητούν με μια παραπλανητική και επιστημονικά έωλη ρητορική το αν υπάρχει κλιματική αλλαγή, όσο και το ότι αυτή οφείλεται σε ανθρωπογενή αίτια, το βιβλίο δίνει συνοπτικά και εύληπτα στα δύο πρώτα κεφάλαια την επιστημονική τεκμηρίωση των (γνωστών εδώ και χρόνια) απαντήσεων ότι πράγματι η κλιματική αλλαγή συμβαίνει, και πράγματι οφείλεται στις ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Μόνο τα διαγράμματα, που είναι ασπρόμαυρα και με μικρά σύμβολα μπορεί να αναγκάσουν τον αναγνώστη να φορέσει τα γυαλιά του, αλλά και πάλι αξίζει, αν σκεφτεί κανείς το μικρό κόστος του βιβλίου, σε σχέση με εκδόσεις για το ίδιο ζήτημα στο εξωτερικό.
Το τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζει τις μακροχρόνιες διεργασίες διεθνώς για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, από τα πρώτα βήματα (πριν από 25 χρόνια!) και όλες τις φάσεις επιτυχίας και αποτυχιών μέσα σε αυτή την περίοδο. Δίνεται η δυνατότητα στον αναγνώστη να καταλάβει με απλά λόγια τι σημαίνουν περίπλοκες διαδικασίες όπως το Σύστημα Εμπορίας Ρύπων, το Πρωτόκολλο του Κιότο, αλλά και να κατανοήσει τις νομικές και πολιτικές διεργασίες μέσα σε αυτή την περίοδο.
Το επόμενο κεφάλαιο αναπτύσσει τη σημαντικότατη μετάβαση στην εποχή μετά τη Συμφωνία στο Παρίσι το 2015, που ύστερα από μια διαδοχή παγκόσμιων διασκέψεων με περιορισμένη επιτυχία (ή ακόμη και τρανταχτή αποτυχία), επιτέλους πέτυχε τη δέσμευση όλων των χωρών του κόσμου, πάνω στους κοινούς παγκόσμιους στόχους και σε ένα βασικό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής – αυτού δηλαδή που προσπαθεί σήμερα πλέον το σύστημα Τραμπ να δυναμιτίσει. Η συνοπτική, πλήρης αλλά και ταυτόχρονα κριτική ξενάγηση σε αυτή τη διαδικασία, που έχει πάρει στην ανθρωπότητα ένα τέταρτο του αιώνα για να συμφωνήσει αν και τι θέλει να πετύχει και πώς, είναι από τις πιο αξιόλογες για ένα βιβλίο συνοπτικής και εκλαϊκευμένης παρουσίασης, που καθένας μπορεί να παρακολουθήσει χωρίς να χρειάζεται να έχει εξειδικευμένες γνώσεις ή να έχει διαβάσει πριν για το ζήτημα.
Στα δύο τελευταία κεφάλαια το βιβλίο ασχολείται με ειδικότερα θέματα, σχετικά με τον τρόπο που λειτουργούν (ή όχι) οι δεσμεύσεις σε διεθνές επίπεδο, καθώς και το ζήτημα της ενέργειας, που σχετίζεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή, δηλαδή τον συσχετισμό ορυκτών καυσίμων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αν και πολύ συνοπτικά, τα δύο αυτά κεφάλαια δίνουν το ερέθισμα σε όσους θέλουν να ασχοληθούν περισσότερο και να προχωρήσουν τη μελέτη σε βάθος, αγγίζοντας δύο από τις κεντρικότερες παραμέτρους της κλιματικής αλλαγής και της αντιμετώπισής της.
Το βιβλίο πραγματικά το καταβρόχθισα μέσα σε λίγες ώρες, και χωρίς να με κουράσει βρήκα ότι με βοήθησε να τακτοποιήσω όλη την πληροφορία που έχω μέσα στο κε- φάλι μου για την κλιματική αλλαγή. Πιστεύω όμως ότι με τον ίδιο τρόπο μπορεί να βοηθήσει και κάποιον που δεν έχει ασχοληθεί ποτέ με το θέμα, ώστε να αποκτήσει μια πλήρη και αντικειμενική εικόνα, ως πρώτη προσέγγιση/εισαγωγή στο ζήτημα, ή απλά ως επαρκή και αξιόπιστη πηγή εγκυκλοπαιδικής γνώσης.
Ενα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί από όλους όσοι θέλουν να έχουν τεκμηριωμένη άποψη για την κλιματική αλλαγή, μαζί με τις άλλες μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας και της ανθρωπότητας, όπως η μετανάστευση, η διατροφική ασφάλεια και η παγκόσμια διακυβέρνηση – θέματα που σχετίζονται μεταξύ τους.