Το αναξιοποίητο κεφάλαιο των «νέων Αργοναυτών»

Οι Ελληνες που μεταναστεύουν τα χρόνια της κρίσης μπορούν να γίνουν ισχυρός μοχλός ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία

Τις τελευταίες δεκαετίες, η Κίνα μετατράπηκε σε «παγκόσμιο εργοστάσιο», καθώς εκεί παρασκευάζονται όχι μόνον ευτελή καταναλωτικά αγαθά, αλλά και σχεδόν όλες οι κατηγορίες προϊόντων υψηλής τεχνολογίας. Η Ινδία εξελίχθηκε σε παγκόσμιο τεχνολογικό κόμβο και το Ισραήλ αποτελεί πλέον κυρίαρχο κέντρο καινοτομίας. Τα παραπάνω δεν έγιναν ως εκ θαύματος ούτε διότι το εργατικό κόστος, τουλάχιστον στις δύο πρώτες χώρες, είναι χαμηλό. Οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους μετανάστες από τις χώρες αυτές που αναζήτησαν καλύτερη τύχη σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και κατάφεραν να δουλέψουν στη Σίλικον Βάλεϊ. Πρόκειται για τους «νέους Αργοναύτες», όπως έχει επικρατήσει να αναφέρονται πλέον στην παγκόσμια βιβλιογραφία, και το σύγχρονο «χρυσόμαλλο δέρας» είναι ο εντοπισμός νέων ευκαιριών, η αναζήτηση κεφαλαίων, η σύσταση διοικητικών ομάδων και η δημιουργία συνεργασιών με επιχειρήσεις στις χώρες προέλευσής τους

Τους δικούς της «νέους Αργοναύτες», τους Ελληνες της διασποράς, παλαιάς και νέας, αυτής που έχει δημιουργηθεί στα χρόνια της κρίσης, καλείται να ανακαλύψει και να ενεργοποιήσει και η Ελλάδα όχι μόνο για να ανακόψει το λεγόμενο brain drain, αλλά κυρίως για να δημιουργήσει εκείνο το περιβάλλον που σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες θα επιφέρει την πολυπόθητη βιώσιμη ανάπτυξη. Το γεγονός ότι από το 2009 έως σήμερα υπολογίζεται ότι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα αναζητώντας καλύτερη τύχη περίπου 400.000 νέοι, στην πλειονότητά τους υψηλού μορφωτικού επιπέδου, έχει σίγουρα πολλές αρνητικές πλευρές. Κατ’ αρχάς, έχει «αποψιλωθεί» η χώρα σε μεγάλο βαθμό από το ικανό έμψυχο δυναμικό της.

Πόσο κοστίζει

Οι απώλειες μετριούνται και σε χρήματα. Σύμφωνα με την έρευνα που είχε υλοποιήσει η Endeavor Greece το 2016, οι «νεο-μετανάστες» υπολογίζεται ότι συνεισφέρουν ετησίως στο ΑΕΠ των χωρών υποδοχής 12,9 δισ. ευρώ. Επιπλέον, εκτιμάται ότι συμβάλλουν στα φορολογικά έσοδα των χωρών υποδοχής με το ποσό των 9,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 7,9 δισ. ευρώ πρόκειται για έσοδα από φόρο εισοδήματος και εισφορές και τα υπόλοιπα 1,2 δισ. ευρώ για ΦΠΑ. Το ελληνικό κράτος εκτιμάται ότι δαπάνησε για τη μόρφωση των ανθρώπων αυτών περίπου 8 δισ. ευρώ.

Ουδέν κακόν αμιγές καλού, όμως. Και όχι μόνο για τους ίδιους τους ανθρώπους που φεύγουν και αποκτούν συχνά ένα καλύτερο επίπεδο ζωής. Στα δύο πρώτα κύματα της μετανάστευσης, στις αρχές του 20ού αιώνα και στις δεκαετίες του ’50 και του ’60 οι Ελληνες που αναζητούσαν καλύτερη τύχη στα εστιατόρια των ΗΠΑ, στα εργοστάσια της Γερμανίας και της Αυστραλίας, στον Καναδά, στα ορυχεία του Βελγίου, βοηθούσαν όσους έμεναν πίσω, στην πατρίδα, στέλνοντας χρήματα. Τώρα ανοίγονται άλλες δυνατότητες. Και αυτό διότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που αναφέρει στην πρόσφατη μελέτη της η Τζένιφερ Κα- βουνίδη με τίτλο «The Emigration of Greeks and Diaspora Engagement Policies for Economic Development» (εκδόθηκε από το ΚΕΠΕ), οι νέοι που φεύγουν έχουν πολλά προσόντα και δεξιότητες με συνέπεια να εξελίσσονται ακόμη περισσότερο επαγγελματικά στις χώρες υποδοχής. Πάνω από το 76% όσων έχουν υψηλή μόρφωση βρίσκουν εργασία, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2000 ήταν χαμηλότερο (71,6%). Επίσης, το 40,1% (στοιχεία 2010-2011) απασχολείται σε επαγγέλματα υψηλών δεξιοτήτων και προσόντων, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2000 ήταν 32,9%.

Επιπλέον, ο αριθμός των Ελλήνων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που μετανάστευσαν στη Γερμανία την τελευταία δεκαετία έχει αυξηθεί κατά 255,6% σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία, ενώ για τους Ελληνες δευτεροβάθμιας ή υποχρεωτικής εκπαίδευσης η αντίστοιχη αύξηση ήταν 15,5%. Συνολικά ο αριθμός των Ελλήνων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης προς τις βασικές χώρες υποδοχής (ΗΠΑ, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδάς, Αυστραλία) αυξήθηκε κατά 36,2%, ενώ την ίδια ώρα ο αριθμός των μεταναστών υποχρεωτικής εκπαίδευσης υποχώρησε κατά 14,9%.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Με τα κατάλληλα κίνητρα, οι Ελληνες που συγκροτούν τη νέα διασπορά μπορούν να μεταφέρουν στην πατρίδα τεχνογνωσία, να προβούν σε επενδύσεις κεφαλαίων, να ενισχύσουν την ελληνική οικονομία, ακόμη και μέσω του τουρισμού, χωρίς απαραιτήτως να χρειαστεί να επαναπατρισθούν.

Oι Ελληνες της διασποράς μπορούν να μεταφέρουν στην πατρίδα τεχνογνωσία και να επενδύσουν, χωρίς απαραιτήτως να χρειαστεί να επαναπατρισθούν.