Διεθνείς επιτυχίες με ελληνική σφραγίδα
Το Ιδρυμα Μποδοσάκη βραβεύει πέντε νέους Ελληνες επιστήμονες οι οποίοι διαπρέπουν στο εξωτερικό
πάντα τους καθηγητές που την ενέπνεαν, με αυτόν τον γνώμονα επέλεξε το ΕΜΠ και συνέχισε στο ΜΙΤ, ενώ σήμερα είναι καθηγήτρια στο California Institute of Technology. Ο λόγος για τη δρα Δομνίκη Ασημάκη, που βραβεύεται την άλλη βδομάδα μαζί με άλλους τέσσερις νέους Ελληνες επιστήμονες που διαπρέπουν στο εξωτερικό από το Ιδρυμα Μποδοσάκη. «Ξεκίνησα με τη μελέτη γεωτεχνικών έργων και φυσικών - βιολογικών σχηματισμών σε συνθήκες σεισμού», εξηγεί στην «Κ», «σήμερα μαζί με μια διεπιστημονική ομάδα αναζητούμε τρόπους για να περιορίσουμε όσο το δυνατόν τις υλικές ζημιές και τις ανθρώπινες απώλειες». Οι έμμεσες επιπτώσεις ενός σεισμού είναι εξίσου επικίνδυνες. «Μια σεισμική δόνηση επιφέρει διακοπή ηλεκτρικού, γκαζιού, Ιντερνετ, φαναριών...». Δεδομένου ότι δεν μπορεί να πειραματιστεί μόνον με προσομοιώματα, σπεύδει σε οποιονδήποτε σεισμόπληκτο τόπο. «Είμαι ευτυχής που είμαι και μηχανικός και δάσκαλος: άλλοτε ψάχνω με τον φακό ανά χείρας μέσα στα χαλάσματα και άλλοτε καλούμαι να κατευθύνω σωστά τους φοιτητές μου».
Με την ολογραφία, την πολλά υποσχόμενη προσέγγιση της κβαντικής βαρύτητας, που προσπαθεί να ερμηνεύσει τις μαύρες τρύπες και το big bang, ασχολείται ο δρ Κυριάκος Παπαδοδήμας, καθηγητής στο Groningen και ερευνητής στο CERN. «Εργάζομαι για τη διατύπωση μιας πιο ακριβούς θεωρίας για το τι συμβαίνει στο εσωτερικό των μαύρων τρυπών» απαντά ο δρ Παπαδοδήμας, που το 2013 στοιχειοθέτησε μια θεωρία προς την επίλυση του «προβλήματος της πλη- ροφορίας των μαύρων τρυπών» που έχει διατυπώσει ο Σ. Χόκινγκ, αποκτώντας έτσι διεθνή φήμη. «Παρά την τεράστια πρόοδο που έχουμε κάνει στην κατανόηση του σύμπαντος, δεν έχουμε ακόμα απαντήσει στα πιο ενδιαφέροντα ερωτήματα, όπως τι είναι ο χώρος, ο χρόνος, πώς ξεκίνησε το σύμπαν και πού θα καταλήξει» καταλήγει. «Εύχομαι η βράβευσή μου να ενθαρρύνει τους νέους να ασχοληθούν με τα θεμελιώδη προβλήματα της θεωρητικής φυσικής».
Στην Ιατρική του Πανεπιστημίου της Γενεύης ο έτερος βραβευμένος, καθηγητής Γενετικής, δρ Μανώλης Δερμιτζάκης, έχει βαλθεί να διερευ- νήσει μια άλλη αλήθεια: αυτήν που φέρουμε μέσω του DNA μας. «Εχουμε πολλά να μάθουμε ακόμη και πολλά που ήδη ξέρουμε» ισχυρίζεται ο δρ Δερμιτζάκης, που ερευνά την ποικιλομορφία του DNA στον άνθρωπο και πώς αυτή σχετίζεται με ασθένειες. «Το ποια γονίδιά μας θα μεταλλαχθούν σε ασθένειες είναι πολυπαραγοντικό» διευκρινίζει ο ίδιος. «Αμφιβάλλω ότι είμαστε έτοιμοι ο καθένας από εμάς να διαχειριστούμε τις πληροφορίες που περιέχει το DNA, απαιτείται κοινωνική εκπαίδευση» υπογραμμίζει ο ίδιος, που είναι διευθυντής στο Κέντρο Γονιδιωματικής Health 2030. «Σε χώρες, όπως η Ελβετία, η Αγγλία και οι ΗΠΑ, τρέχουν προγράμματα ανάλυσης του γονιδιώματος ατόμων που πάσχουν από σπάνιες ασθένειες, όταν αυτό ολοκληρωθεί θα δημιουργηθεί μια τράπεζα δεδομένων, μια γνώση που θα διαχυθεί σε όλο τον κόσμο και θα συμβάλει στην πρόληψη».
Αντιμετώπιση ασθενειών μέσω του υπερήχου, που μετατρέπεται από διαγνωστικό μέσο σε θεραπευτική μέθοδο, προτείνει η δρ Ελίζα Κονοφάγου, καθηγήτρια Βιοϊατρικής Μηχανικής και Ραδιολογίας στο Κολούμπια και διευθύντρια του εργαστηρίου υπερήχων και ελαστικής απεικόνισης. Οι εν δυνάμει εφαρμογές αφορούν ασθένειες, όπως καρκίνος, Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον και καρδιαγγειακά νοσήματα. «Ο υπέρηχος έχει τη δυνατότητα να καυτηριάσει έναν ιστό, ακριβώς όπως το λέιζερ, αλλά με ακουστικά κύματα, ή να τον ταλαντώσει». Αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί σε ασθένειες με «εστίες» στον εγκέφαλο. «Υπάρχει ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός, που λειτουργεί ως τροχοπέδη στη διάχυση οποιουδήποτε φαρμάκου στις κοιλότητες του εγκεφάλου. Με τον υπέρηχο μπορούμε να άρουμε προσωρινά τον φραγμό, ώστε να γίνει καλύτερη απορρόφηση του φαρμάκου». Η ίδια τεχνική μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη απόδοση της χημειοθεραπείας. «Εχουμε πραγματοποιήσει τα πειράματά μας, που τα χρηματοδοτεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας των ΗΠΑ, σε ζώα. Του χρόνου, όμως, ξεκινούμε και κλινικές μελέτες» διευκρινίζει η δρ Κονοφάγου, που είναι κάτοχος 13 πατεντών. «Πολλά υποσχόμενη μέθοδος είναι ο καυτηριασμός όγκων σε μαστό και πάγκρεας μέσω υπερήχου» προαναγγέλλει η Ελληνίδα επιστήμονας, που ευελπιστεί ότι μετά το πέρας των κλινικών μελετών, θα μπορέσει η εν λόγω τεχνογνωσία να μεταφερθεί και στην πατρίδα της.
Συναισθηματική δυσκολία
«Διδάσκοντας διεθνή μακροοικονομικά αφιερώνω μεγάλο μέρος στην ελληνική κρίση» διευκρινίζει στην «Κ» ο κ. Κωνσταντίνος Αρκολάκης, καθηγητής στο Yale. Γνωστικά τού είναι πολύ εύκολο, συναισθηματικά, όμως, δύσκολο. «Παρακολουθούμε επί σχεδόν μία δεκαετία απογοητευτικές πολιτικές από την Ελλάδα αλλά και από ηγετικά μέλη της Ευρωζώνης». Το ακριβές του, βέβαια, αντικείμενο είναι η μέτρηση της συνεισφοράς του διεθνούς και εσωτερικού εμπορίου, όπως και των διεθνών επενδύσεων, στην οικονομική ευημερία.
Ποιο παραγωγικό μοντέλο θα πρότεινε ως καταλληλότερο για τη χώρα μας; «Το μοντέλο της γενναιόδωρης κοινωνικής πολιτικής και ανακατανομής του εισοδήματος με ταυτόχρονα ισχυρά οικονομικά κριτήρια, το οποίο έχει υιοθετηθεί σε χώρες της κεντρικής Ευρώπης και της Σκανδιναβίας με ενθαρρυντικά αποτελέσματα – χαμηλή ανεργία, υψηλές επιδόσεις σε παιδεία και καινοτομία» απαντά. «Αλλο μοντέλο είναι η παροχή γενναιόδωρων κινήτρων σε έρευνα, τεχνολογία και εκπαίδευση, όπως εφαρμόζεται σε χώρες της ανατολικής Ασίας».
«Η εμπειρία των μεταπτυχιακών μου σπουδών ήταν η πιο καταπληκτική εμπειρία της ζωής μου» ομολογεί ο 39χρονος καθηγητής, λίγο πριν από τη βράβευσή του, απευθυνόμενος στους σημερινούς φοιτητές. «Το συναίσθημα να ανακαλύπτεις πρώτος είναι καλύτερο και από το να κερδίζει η ομάδα σου στο Ευρωπαϊκό!».
«Το συναίσθημα να ανακαλύπτεις πρώτος είναι καλύτερο και από το να κερδίζει η ομάδα σου στο Ευρωπαϊκό».