Καλοκαίρι του 1985
Η
μουν δεκαπέντε χρόνων όταν κυκλοφόρησε η «Αυριανή» με τη δήθεν φωτογραφία που ενοχοποιούσε ως συνεργάτη των Γερμανών τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Ηταν το καλοκαίρι του 1985, εν όψει των βουλευτικών εκλογών εκείνης της χρονιάς (θυμίζω: νίκησε το ΠΑΣΟΚ). Ο λεγόμενος «αυριανισμός» είχε εκείνη την εποχή δώσει ένα ακόμα ρεσιτάλ κίτρινης δημοσιογραφίας με τη χυδαία επίθεση στον Μάνο Χατζιδάκι. Προερχόμενος από ένα σπίτι που συμπαθούσε και τον Μητσοτάκη και τον Χατζιδάκι, αλλά και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή (θυμίζω επίσης ότι η «Αυριανή» έφερε ως δεύτερο τίτλο της το περίφημο «Η εφημερίδα που γκρέμισε τον καραμανλισμό), βρήκα το δημοσίευμα απεχθές. Βέβαια, με την ελαφρότητα του εφήβου δεν έδωσα περισσότερη σημασία.
Τώρα, με τον θάνατο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, προσπάθησα να θυμηθώ εκείνη τη μακρινή εποχή. Το ότι (και) εκείνες οι εκλογές διεξήχθησαν σε ιδιαίτερα πολωμένο κλίμα ανάμεσα στη Νέα Δημοκρατία και στο ΠΑΣΟΚ –επικρατούσε μια αίσθηση προσωπικής αντιπαλότητας ανάμεσα στον Ανδρέα Παπανδρέου και στον Μητσοτάκη (οι ψηφοφόροι της Ν.Δ. έλεγαν ότι αν κάποιος μπορεί να νικήσει τον Ανδρέα αυτός θα είναι ο «Ψηλός»)– και ο «αυριανισμός» έπαιξε ρόλο-κλειδί στο γενικότερο κλίμα της όξυνσης. Τελικώς, νομίζω τη δουλειά την έκανε: το όνομα του Μητσοτάκη σπιλώθηκε και το κοριτσάκι της Αλλαγής παρέμεινε στην εξουσία.
Προσπαθώ να σκεφτώ αν έμεινε κάτι από εκείνη τη λάσπη. Μάλλον όχι. Εκείνο το πρώιμο fake news λησμονήθηκε και αν οι πολιτικοί αντίπαλοι του «Ψηλού» επέμειναν σε κάτι, αυτό ήταν στη λεγόμενη αποστασία, κυρίως όμως, στην ταύτιση του Μητσοτάκη με τον θατσερισμό και τον «μινώταυρο του νεοφιλελευθερισμού ». Το τελευταίο αποδείχθηκε και το πιο πολ υ χρησιμοποιημένο χαρτί των αντιπάλων του, καθώς οτιδήποτε έχει σχέση με «νεο-» και «φιλελευθερισμό» προκαλεί ρίγη απέχθειας τόσο σε παραδοσιακούς δεξιούς όσο και σε αριστερούς περίπου όλου του φάσματος. Την ίδια «ρετσινιά» αποδίδουν τώρα, δεξιοί και αριστεροί, στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Θα έλεγα μάλιστα πως και στις εσωτερικές εκλογές της Ν.Δ. ανάμεσα στον Αντώνη Σαμαρά και στην Ντόρα Μπακογιάννη, άπαντες οι παραδοσιακοί, λαϊκοί δεξιοί ψηφοφόροι έσπευσαν περισσότερο να καταψηφίσουν τη «νεοφιλελεύθερη» Ντόρα παρά να υπερψηφίσουν τον «πιο γνήσιο δεξιό» Σαμαρά.
Παράξενο, πάντως, σε ό,τι αφορά τον εκλιπόντα Κρητικό όλη αυτή η χολή και η φασαρία για έναν πολιτικό που διετέλεσε πρωθυπουργός της χώρας μόλις για τρία χρόνια και που έχασε την εξουσία εκ των έσω. Αν μη τι άλλο, όμως, το εκτόπισμα του ονόματός του, η επίδραση των λόγων και των πράξεών του, όλα καταδεικνύουν την τεράστια επιρροή που είχε στην πολιτική ζωή της χώρας.
Και μια τελευταία διευκρίνιση: ναι, ο βόθρος του «αυριανισμού» του ’85 ξεχάστηκε γρήγορα, σήμερα όμως το ίδιο το πνεύμα του «αυριανισμού» μεσουρανεί. Κάπου διάβασα ότι με την έλευση της κρίσης, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης προέβλεψε το οριστικό τέλος του λαϊκισμού (από τον οποίο ο ίδιος είχε χτυπηθεί). Εδώ μάλλον έπεσε έξω...