Κατασκευάζοντας τον χρήσιμο εχθρό
δίκαιοι. Η αλήθεια είναι ότι προβληματίστηκαν έντονα. Με ποιο τρόπο θα περάσει στην κοινή γνώμη και κυρίως στους ψηφοφόρους μας η συμφωνία με τους πιστωτές. Είχαν ψηφίσει στη Βουλή όλα όσα απαιτούσαν οι εκπρόσωποι των θεσμών. Και τη μείωση των συντάξεων και τον περιορισμό του αφορολογήτου κι όλα τα θέματα ταμπού, εργασιακά κι άλλα. Και μερικά που είχαν ξεχαστεί, δρομολογήθηκαν ως τροπολογίες σε νομοσχέδιο για την κύρωση του ευρωπαϊκής νομοθεσίας στην αλιεία.
Χρειάζονταν όμως κάτι ακόμα. Μια ελπίδα. Οτιδήποτε επέτρεπε να αξιοποιηθεί το κλασικό στερεότυπο «αλλάξαμε σελίδα», κάτι που να δικαιολογεί ότι κερδίσαμε έπειτα από σκληρή μάχη και «προχωράμε μπροστά για τη δίκαιη ανάπτυξη».
Βοήθησαν είναι αλήθεια οι πάντα χρήσιμοι, καλοπροαίρετοι φίλοι. Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών έφερε την ιδέα για «σύνδεση εξυπηρέτησης του χρέους με την αύξηση του ΑΕΠ». Η αλήθεια είναι ότι εννοούσε να αποπληρώνουμε τα δάνεια του EFSF (από το Β΄ μνημόνιο), ανάλογα με τον ρυθμό ανάπτυξης. Δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμα ο τρόπος, αλλά η ιδέα είναι απλή. Οταν η Ελλάδα έχει υψηλό ρυθμό ανάπτυξης θα πληρώνει περισσότερα για την εξυπηρέτηση του χρέους και το αντίστροφο. Χρήσιμο όταν δεν έχουμε ανάπτυξη, γιατί όταν έχουμε, το όφελος πάει στους πιστωτές, αλλά δεν πειράζει. Εμείς είχαμε την ευκαιρία να πούμε «αν δεν έχουμε αύξηση του ΑΕΠ δεν θα εξυπηρετούμε το χρέος της χώρας». Προφανώς δεν ισχύει, αλλά ακούγεται ευχάριστα!
Τελικά, η «καυτή πατάτα» δεν έκαψε κανέναν. Ούτε καν τον δόκτορα Σόιμπλε που απέκτησε, τον δικό του, βολικό εχθρό.
Ούτε όμως αυτά τα ευρήματα επαρκούσαν, χρειαζόταν κάτι επιπλέον. Η λύση κρυβόταν τελικά σε αυτό που είπε ο Εκο: «Το να έχουμε έναν εχθρό είναι σημαντικό για να ορίσουμε την ταυτότητά μας. Γι’ αυτό όταν ο εχθρός δεν υπάρχει, χρειάζεται να τον κατασκευάσουμε». Ο Ουμπέρτο Εκο στο έργο «Κατασκευάζοντας τον εχθρό ή αλλιώς περι- στασιακά κείμενα», υποστηρίζει ότι οι εχθροί πρέπει να εφευρίσκονται συνεχώς και να παρουσιάζονται με τρόπο απεχθή και τρομακτικό.
Ημασταν (και πάλι) τυχεροί. Είχαμε εχθρό. Ο Β. Σόιμπλε, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, είναι μεν «σοβαρός» αλλά αυτό τον καθιστά σημαντικότερο εχθρό. Αλλωστε, «τι να κάνουμε» που έλεγε ο Λένιν, αυτόν τον εχθρό έχουμε, με αυτόν θα πάμε στον αγώνα.
Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων, παραμονή της συνεδρίασης των Ευρωπαίων υπουργών, ανέλαβε το έργο: Αξιωματούχος της ελληνικής κυβέρνησης που βρίσκεται κοντά στη διαπραγμάτευση, κληθείς από το ΑΠΕΜΠΕ να σχολιάσει τις εξελίξεις, σημείωνε:
«Είμαστε πολύ μακριά από την εξεύρεση λύσης στο αυριανό Eurogroup, με δεδομένο ότι η Γερμανία δεν έχει κάνει κανένα βήμα προόδου. Αν δεν υπάρξει κάποια θετική κίνηση τις επόμενες ώρες ή κατά τη διάρκεια του Eurogroup από τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών, τότε φαίνεται ότι την «καυτή πατάτα» θα αναγκαστεί να την πάρει στα χέρια της η κ. Μέρκελ».
Τελικά, η «καυτή πατάτα» δεν έκαψε κανέναν. Ούτε καν τον δόκτορα Σόιμπλε που απέκτησε, τον δικό του, βολικό εχθρό. Τον χρειαζόταν κι αυτός, γιατί οι αντίπαλοί του στις εκλογές του Σεπτεμβρίου τον κατηγορούν ότι δεν είναι όσο πρέπει αυστηρός με τους Ελληνες κι άλλους υπονομευτές της γερμανικής ευημερίας. Τυχερός. Αυτός δεν χρειάστηκε να κατασκευάσει εχθρούς, εμφανίστηκαν εθελοντικά.