Τι σημαίνει πλεόνασμα 2%
Επί ατελείωτα χρόνια η Ελλάδα σώρευε νέα χρέη επί των παλαιοτέρων. Υπάρχει ένας και μοναδικός λόγος που συνέβη αυτό: η προσθήκη κάθε χρόνο πρωτογενών ελλειμμάτων. Ελλείμματα που προκύπτουν από επίσης έναν και μοναδικό λόγο: τη συνεχή υστέρηση των εσόδων έναντι των δαπανών· χωρίς τόκους.
Το πρωτογενές αποτέλεσμα είναι λοιπόν πάντοτε αρνητικό πλην των εξής δύο περιόδων: μια οκταετία εξόδου από την προηγούμενη κρίση και προσπάθειας για την υιοθέτηση του ευρώ, από το 1994 ώς και το 2001. Προσθέστε ακόμη στην τρέχουσα περίοδο της κρίσης τα έτη 2013 και μετά το 2015 μέχρι σήμερα. Κατά μέσον όρο, όποτε υπήρξε πλεόνασμα εσόδων ήταν ίσο με το 1,9% πριν από το ευρώ και 2,3% του ΑΕΠ στην τρέχουσα περίοδο. Επομένως, το 3,5% που συμφωνήθηκε να επιτύχουμε μέχρι και το 2022 είναι υψηλότερο κάθε προηγούμενου. Το 2% που επίσης ζήτησε η Ευρωομάδα της προηγούμενης εβδομάδας είναι πολύ κοντύτερα σε ό,τι έχει ήδη επιτύχει το κράτος. Οταν βεβαίως η εκάστοτε κυβέρνηση ακολουθεί συνετή και συσταλτική πολιτική.
Επικρίναμε, όπως πολλοί άλλοι, την εμμονή μιας ομάδας Ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών, με διαπρεπέστερο τον κ. Σόιμπλε, να ζητεί πλεόνασμα 3,5% επί δεκαετία. Αν και βεβαίως, η σημερινή κατάσταση είναι πολύ καλύτερη από ανάλογες που έχει περάσει η χώρα. Το πλεόνασμα που ζητείται είναι αρκετό ή πολύ κοντά στο ποσό που αναλογεί στους τόκους ώστε να μην προκαλείται πρόσθετη αύξηση του χρέους εξ αυτού του λόγου, δηλαδή να μη δανειζόμαστε και για την πληρωμή τόκων, όπως συστηματικά γινόταν στο παρελθόν, αλλά μόνον για το γύρισμα των δανείων.
Για να κάνετε μόνοι σας τους υπολογισμούς, θεωρήστε ότι χονδρικά τα μεγέθη, σε δισ. ευρώ, είναι τα ακόλουθα: το ΑΕΠ στα 200 και 300 το χρέος, επομένως αν οι τόκοι είναι 3,5% του ΑΕΠ, ποσό δηλαδή 7 δισ. που ισοδυναμεί σε κόστος δανεισμού, κάτι παρόμοιο με επιτόκιο 2,5%.
Παρόμοιο «επιτόκιο» είναι πολύ κοντά σε αυτό που πραγματικά πληρώνουμε, επειδή όμως έχουμε πάρει περίοδο χάριτος σε ένα μεγάλο μέρος των δανείων ή το πολύ χαμηλό επιτόκιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού.
Το ερώτημα είναι τι θα συμβεί όταν, μετά το 2023, όπως συμφωνήθηκε στην Ευρωομάδα, το πλεόνασμα θα πέσει στο 2%. Χωρίς κάποια εκπληκτική αύξηση του ΑΕΠ, το νούμερο αυτό, που πολλοί θεωρούν ως «αβάστακτη λιτότητα», δεν θα είναι καθόλου επαρκές για τη μακρόπνοη εξουδετέρωση των επιπτώσεων του πάντοτε τεράστιου χρέους.