Πληθωρισμός και προβλήματα στην Ανατολική Ευρώπη
στον ρυθμό αύξησης των τιμών στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έχει ανοίξει ένα ρήγμα. Και αυτό παρατηρείται ανάμεσα στις κεντρικές τράπεζες από τη μια μεριά, οι οποίες έχουν προχωρήσει σε διόγκωση του κόστους δανεισμού για να χαλιναγωγήσουν τον πληθωρισμό, και τις αντίστοιχες κυβερνήσεις από την άλλη, οι οποίες ως λαϊκιστικές προσπαθούν να υπερασπιστούν τη δυναμική ανάκαμψη.
Η συνθήκη αυτή είναι περισσότερο εμφανής στην Ουγγαρία και την Τσεχία, όπου οι εθνικές εκλογές έχουν περιπλέξει το έργο των κεντρικών τραπεζών, οι οποίες είναι και οι πρώτες εντός των κόλπων της Ευρωπαϊκής Ενωσης που αποφασίζουν να σκληρύνουν τη νομισματική τους πολιτική.
Αμφότερες οι τράπεζες Ουγγαρίας και Τσεχίας από τον Ιούνιο
και μετά προέβησαν σε αύξηση των επιτοκίων τους άνω της μίας ποσοστιαίας μονάδας. Οι ανελαστικές αγορές εργασίας με τις ελλείψεις εργατικών χεριών και οι υψηλές δημόσιες δαπάνες έχουν οξύνει έτι περαιτέρω τις παγκόσμιες πιέσεις στον πληθωρισμό, ο οποίος θα καταδιώκει την Ανατολική Ευρώπη για πιο μεγάλο διάστημα από όσο αρχικά υπολογιζόταν, όπως επισημαίνουν οικονομολόγοι.
«Η Κεντρική και η Ανατολική Ευρώπη αποτελούν μία από τις περιφέρειες του κόσμου όπου ο κίνδυνος υψηλού πληθωρισμού παρατεταμένα είναι μεγαλύτερος», επισημαίνει ο αναλυτής της Capital Economics Λίαμ Πιτς.
Ενώπιον της πιθανότητας μιας εκλογικής ήττας του ύστερα από τρεις διαδοχικές νίκες από το 2010 και εντεύθεν, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν προσφέρει στους ψηφοφόρους του επιδόματα, αγνοώντας τις εκκλήσεις της διοίκησης της Τράπεζας της Ουγγαρίας για δημοσιονομική αυτοσυγκράτηση.
Ο δε υπουργός Οικονομικών Μιχάλι Βάργκα έχει συστήσει στην Τράπεζα να μην προχωρήσει σε πολύ γρήγορη αύξηση του κόστους δανεισμού, φοβούμενος πως θα προκληθεί οικονομική κάμψη.
Αντίστοιχη ήταν και η κατάσταση στην Τσεχία πριν από τις εκλογές της 8ης- 9ης Οκτωβρίου, οπότε και ο πρωθυπουργός Αντρέι Μπαμπίς έχασε. Ο ίδιος είχε επικρίνει τη μεγαλύτερη εντός δεκαετίας αύξηση του βασικού επιτοκίου ως επιβλαβή για την οικονομία. Στη δε Πολωνία η κεντρική τράπεζα προχώρησε σε απροσδόκητη αύξηση του κόστους δανεισμού προ ημερών για να ελέγξει μεσοπρόθεσμα τον πληθωρισμό. «Στην περιφέρεια αυτή, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή ενδεχομένως να προσεγγίσει ή και να ξεπεράσει σε ετήσια βάση το 6% κυρίως εξαιτίας εξωτερικών παραγόντων, όπως είναι η ενέργεια, τα καύσιμα και οι τιμές τροφίμων. Ωστόσο συνεχίζουμε να πιστεύουμε πως ο πληθωρισμός δεν είναι προσωρινός», υπογραμμίζει η Societe Generale.
Κι ενώ ο υψηλότερος πληθωρισμός συνιστά παγκόσμιο φαινόμενο, η αιφνίδια αύξηση μισθών εξαιτίας της χρόνιας έλλειψης προσωπικού διαχωρίζει την Ανατολική Ευρώπη από τις ανεπτυγμένες χώρες.
Του χρόνου η Ουγγαρία σχεδιάζει να αυξήσει τον ελάχιστο μισθό της κατά σχεδόν 20%.
Σε έρευνα που διεξήχθη στη χώρα διαπιστώθηκε ότι οι προθέσεις της εργοδοσίας για προσλήψεις έχουν ήδη υπερβεί τα προ πανδημίας επίπεδα, όταν και τότε η αγορά εργασίας ήταν ανελαστική.
Επίσης, βάσει της έρευνας άνω του 50% των επιχειρήσεων, οι οποίες είχαν λάβει μέρος στην έρευνα, ανέφεραν πως σχεδιάζουν αυξήσεις μισθών τουλάχιστον 10% το 2022. «Ολοι βρίσκονται σε διαδικασία προσλήψεων», επισημαίνει, εν κατακλείδι, o Σάντορ Μπατζά, γενικός διευθυντής της εταιρείας στελέχωσης Randstad και αρμόδιος για την Τσεχία, την Ουγγαρία και τη Ρουμανία. «Οι υπάλληλοι γνωρίζουν πολύ καλά πως οι εργοδότες τους είναι εκτεθειμένοι. Η εξίσωση προσφοράς - ζήτησης τους λέει να μην κάνουν αποδεκτή μια μείωση της αγοραστικής τους δύναμης».
Σε διαφορετική «γραμμή» κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις.