Η πρωτεύουσα της ασφυξίας
Κύριε διευθυντά
Πρώτα ήταν η Μικρασιατική Καταστροφή (Στρατηγέ, τι γυρεύεις στη Λάρισα εσύ ένας Υδραίος, κατά τον Ν. Εγγονόπουλο). Εφτασαν μιλιούνια οι πρόσφυγες στην Ελλάδα, κυνηγημένοι, μαύρη και άραχλη η ζωή τους, αναζητούσαν απελπισμένα στέγη. Ο Βενιζέλος το 1930 ψήφισε τον ολέθριο νόμο της αντιπαροχής. Επί Μεταξά έγινε –μεταξύ άλλων– η κατεδάφιση του υπέροχου μεγάρου Σκουλούδη δίπλα στην παλιά «Μεγάλη Βρεταννία» στο Σύνταγμα, για να κατασκευαστεί στη θέση του το άχαρο ξενοδοχείο «Κινγκ Τζορτζ» το 1939. Μετά πλάκωσαν οι ναζί. Κατοχή, φτώχεια, πείνα. Η αστική τάξη που κατείχε τα πλέον όμορφα νεοκλασικά της πόλης καταστράφηκε. Ακολούθησε ο Δεκέμβριος του ’44. Πολλά κτίρια έγιναν ερείπια από τους όλμους και τα πολυβόλα.
Υστερα ο Εμφύλιος. Ερήμωσε η ύπαιθρος και οι φοβισμένοι χωριάτες έφταναν από παντού στις πόλεις, και ειδικά στην Αθήνα με τους στενούς συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες δρόμους. Αυξάνονταν ραγδαία και τα αυτοκίνητα. Αμερικανικές κούρσες, τεράστιες ως επί το πλείστον. Τα τραμ εμπόδιζαν την κυκλοφορία. Πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι. Η αντιπαροχή, η εύκολη λύση. Ποιος να κάνει εκείνη την εποχή πολεοδομικό σχεδιασμό; Ο Καραμανλής, όταν ρωτήθηκε για την αντιπαροχή από δημοσιογράφο του Paris Match, απάντησε αφοπλιστικά: «Πού θέλατε να τους βάλω; Στο κεφάλι μου;».
Το κακό συνεχίστηκε, ιδίως επί χούντας αλλά και επί «Αλλαγής». Ρομαντικοί σαν τον Τρίτση έφυγαν νωρίς. Οπότε τι; Το σημερινό πολεοδομικό και κυκλοφοριακό χάλι σε μια πόλη κοντά τεσσάρων εκατομμυρίων, που δεν θα ’πρεπε να χει ούτε δύο για να είναι στοιχειωδώς βιώσιμη και να μην πνίγεται στην πρώτη νεροποντή. Υπάρχει θεραπεία; Κατά τη γνώμη μου, μόνο δραστικές λύσεις. Η Αθήνα δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει άλλα 20 με 30 χρόνια την υλοποίηση της γραμμής 4 του μετρό. Μόνον υβριδικά ή ηλεκτρικά Ι.Χ. στον μεγάλο δακτύλιο. Στον μικρό μόνο τραμ σε όλες τις κεντρικές αρτηρίες. Λεωφορεία και τρόλεϊ ξήλωμα. Να μπει το ποδήλατο στις καθημερινές μας συνήθειες με την κατασκευή των σχετικών υποδομών. Οπως στην Κοπεγχάγη. Ειδάλλως, με ημίμετρα τύπου ΥΠΟΜΕ και Δήμου Αθηναίων, θα πεθάνουμε όλοι σαν τα ποντίκια εγκλωβισμένοι σε ένα αργό ναυάγιο, όπου αντί για θηριώδη κύματα θα μας πνίξει η ασφυξία από τον μολυσμένο αέρα και την έλλειψη φωτός, που κρύβουν τα άθλια πολυώροφα τσιμεντένια κτίρια με την ανύπαρκτη αισθητική τους.
ΣΠΥΡΟΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗΣ