Στάση πληρωμών σε δημόσια έργα από τον Οκτώβριο
Για να συγκρατηθεί το έλλειμμα του 2021
Αν και λεφτά υπάρχουν, καθώς τα ρευστά διαθέσιμα του Δημοσίου ξεπερνούν τα 39 δισ. ευρώ, το Δημόσιο σταμάτησε από τον Οκτώβριο να πληρώνει τους εργολήπτες δημοσίων έργων που χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το ΕΣΠΑ. Ο λόγος είναι για να μη διευρυνθεί φέτος το ήδη μεγάλο –λόγω των δαπανών για την πανδημία– δημοσιονομικό έλλειμμα. Ωστόσο, αυτή η καθυστέρηση προκαλεί προβλήματα ρευστότητας στις εργοληπτικές εταιρείες, ιδιαίτερα στις μικρές. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, θα καταβληθεί ένα μέρος των χρημάτων έως το τέλος του έτους και τα υπόλοιπα στις αρχές του νέου.
Σε στάση πληρωμών προς όλα τα δημόσια και συγχρηματοδοτούμενα έργα έχουν προχωρήσει εδώ και τουλάχιστον ένα μήνα τα υπουργεία Ανάπτυξης και Οικονομικών. Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στην αγορά, με δεκάδες εταιρείες να βρίσκονται χωρίς δική τους ευθύνη σε δεινή οικονομική θέση και μάλιστα στο τέλος του έτους, μια περίοδο που συσσωρεύονται πολλές υποχρεώσεις. Αιτία φαίνεται να είναι η προσπάθεια να μη «φουσκώσει» περαιτέρω το έλλειμμα του 2021.
Η στάση πληρωμών ξεκίνησε σε κάποιες περιπτώσεις στο τέλος Σεπτεμβρίου και μαζικά από το τέλος Οκτωβρίου σε όλα τα έργα και τις μελέτες που χρηματοδοτούνται είτε από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων ή/και από το ΕΣΠΑ. Ειδικά για τους κατασκευαστές, η εξέλιξη έρχεται σε μια ήδη προβληματική περίοδο, λόγω των μεγάλων αυξήσεων στις τιμές των πρώτων υλών και των προϊόντων, θέμα που το υπουργείο Υποδομών δεν έχει ακόμα καταφέρει να επιλύσει. Ηδη από τα μέσα Νοεμβρίου, οι ενώσεις των τεχνικών εργοληπτών ξεκίνησαν να «βομβαρδίζουν» τα συναρμόδια υπουργεία με επιστολές, καλώντας τα να βρουν λύση. «Εντονες και πολυάριθμες είναι οι διαμαρτυρίες μελών μας για το σταμάτημα των πληρωμών τους από το ΠΔΕ, τόσο στο συγχρηματοδοτούμενο σκέλος όσο και στο αμιγώς εθνικό», αναφέρει σε επιστολή του ο Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών Ανωτέρων Τάξεων (ΣΤΕΑΤ). «Οι μη πληρωμές εκτελεσμένων εργασιών, σε συνδυασμό με τη σοβαρά αυξημένη δαπάνη εκτέλεσής τους λόγω αύξησης των τιμών, οδηγούν πολλές εργοληπτικές επιχειρήσεις στο να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν τα αυξημένα έξοδα του τέλους του έτους (μεταξύ των οποίων και το δώρο Χριστουγέννων), ακόμα
και κατά περίπτωση να σταματήσουν την εκτέλεση έργων, να παύσουν τις πληρωμές προς προμηθευτές και υπερεργολάβους, να απολύουν προσωπικό και να φανούν ασυνεπείς στις φορολογικές και ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις».
«Τα μέλη μας, εργολήπτες δημοσίων έργων, διαμαρτύρονται γιατί το απρόβλεπτο αυτό γεγονός τους δημιουργεί σοβαρότατα προβλήματα και αδυναμία
ολοκλήρωσης των συμβάσεων. Ο κίνδυνος διακοπής εργασιών, διάλυσης των συμβάσεων και απώλειας σοβαρών χρηματοδοτικών πόρων είναι πλέον ορατός», αναφέρει σε αντίστοιχη επιστολή της η ΠΕΔΜΕΔΕ (Πανελλήνια Ενωση Διπλ. Μηχανικών Εργοληπτών Δημ. Εργων).
Δεύτερη επιστολή διαμαρτυρίας έστειλε χθες και ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ). Οπως αναφέρει, «το φαινόμενο όχι μόνο δεν έχει περιοριστεί, αλλά έχει γενικευθεί σχεδόν σε όλα τα έργα, σύμφωνα με τις πολυάριθμες και έντονες διαμαρτυρίες από τις εταιρείες-μέλη μας, οι οποίες αποδεικνύουν ότι από τα τέλη Οκτωβρίου έχουν σταματήσει οι πληρωμές». Οπως επισημαίνει και ο ΣΑΤΕ, «οι εργοληπτικές επιχειρήσεις ήδη βρίσκονται σε δεινότατη οικονομική θέση λόγω της υπέρογκης αύξησης
των τιμών των δομικών υλικών, της εργασίας και της ενέργειας».
Πηγές του υπουργείου Οικονομικών ανέφεραν ότι το πρόβλημα δεν οφείλεται στην έλλειψη ρευστότητας, αφού ταμειακά διαθέσιμα υπάρχουν. Η αιτία είναι πως πραγματοποιήθηκαν οι προϋπολογισμένες για το 2021 δαπάνες του ΕΣΠΑ (που επιβαρύνθηκαν από την πανδημία, καθώς πολλές από τις αναγκαίες δαπάνες μεταφέρθηκαν εκεί), ο προϋπολογισμός του οποίου έχει ήδη αναθεωρηθεί δύο φορές. Το ζήτημα είναι ότι οποιαδήποτε άλλη δαπάνη μέσα στο 2021 θα επιβαρύνει λογιστικά το δημοσιονομικό έλλειμμα, κάτι που η κυβέρνηση προσπαθεί να αποφύγει. Οι ίδιες πηγές σημείωναν πως έχουν εξευρεθεί πόροι για να γίνουν κάποιες πληρωμές φέτος, ενώ η κατάσταση θα εξομαλυνθεί στις αρχές του επόμενου έτους.
Εντονη ανησυχία στον κατασκευαστικό κλάδο σε μια περίοδο που καλείται να αντιπαρέλθει την εκτόξευση του κόστους πρώτων υλών.