Η «Ομικρον» σπρώχνει την Ε.Ε. σε δημοσιονομική ευελιξία
Τα καινούργια δεδομένα στις Βρυξέλλες μετά την εμφάνιση της νέας μετάλλαξης
Νέα δεδομένα για τη δημοσιονομική και τη νομισματική πολιτική δημιουργεί η εμφάνιση της παραλλαγής «Ομικρον», κάτι που ενδέχεται να δυσκολέψει τα «γεράκια» να περάσουν τις θέσεις τους στο Eurogroup και στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα, καθώς ο ορισμός του «τέλους της κρίσης της πανδημίας» είναι πλέον πολύ αβέβαιος.
Οπως επισημαίνουν οι αναλυτές, η «Ομικρον» δεν είναι πιθανό να επηρεάσει το τέλος του έκτακτου προγράμματος αγορών PEPP, ωστόσο σίγουρα θα επηρεάσει τη συζήτηση για το πλαίσιο της μετά PEPP εποχής, ωθώντας την ΕΚΤ να εφαρμόσει πιο ευέλικτη στρατηγική, ανεβάζοντας έτσι τις πιθανότητες να συμπεριληφθεί και η Ελλάδα σε όποιο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ισχύσει, κάτι που τις προηγούμενες ημέρες είχε αρχίσει να φαίνεται δύσκολο, καθώς αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας έδωσαν μεγαλύτερο βάρος στη στήριξη της χώρας μόνο μέσω των επανεπενδύσεων. Παράλληλα, η «Ομικρον» ενδέχεται να δημιουργήσει πολιτικό χώρο για πιο σοβαρή μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε. Οπως σημειώνει ο Μουτζτάμπα Ραχμάν, διευθυντής της Eurasia Group και επικεφαλής για την Ευρώπη, σε ένα σενάριο όπου η «Ομικρον» έχει σημαντικές επιπτώσεις για την υγεία και την ανάπτυξη παγκοσμίως, ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς θα είναι πρόθυμος να κάνει «ό,τι χρειάζεται» στο εσωτερικό για να υποστηρίξει την ανάκαμψη. Ο Μακρόν, ο Ντράγκι και ο Ορμπαν θα εφαρμόσουν επίσης περισσότερα εσωτερικά μέτρα τόνωσης αν επανέλθει η καραντίνα (στη Γαλλία και στην Ουγγαρία, οι εκλογές θα υποχρέωναν τον Μακρόν και τον Ορμπαν να το κάνουν). Ωστόσο, δεν υπάρχει πιθανότητα περαιτέρω τόνωσης σε επίπεδο Ε.Ε.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις Βρυξέλλες βλέπουν πράγματι μια ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν την «Ομικρον», σε συνδυασμό με τις ανησυχίες των κρατών-μελών για τις υψηλές τιμές ενέργειας, προκειμένου να ενεργοποιήσουν εκ νέου μια συζήτηση για μια κεντρική «δημοσιονομική ικανότητα» για την Ε.Ε. Είναι επίσης πιθανό ότι η νέα παραλλαγή θα καταστήσει πιο δύσκολο για τα δημοσιονομικά «γεράκια» να πιέσουν για την πλήρη εφαρμογή του δημοσιονομικού πλαισίου της Ε.Ε. το 2023, ενισχύοντας τις πιθανότητες για αλλαγή των κανόνων.
Παράλληλα, όπως προσθέτει ο κ. Ραχμάν, δεν αναμένεται η παραλλαγή «Ομικρον» να επηρεάσει τον τερματισμό του PEPP τον Μάρτιο του 2022, ωστόσο ενδέχεται να επηρεάσει τη συζήτηση γύρω από την κλίμακα επέκτασης και την ευελιξία του κανονικού προγράμματος αγορών (APP). Οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ έχουν προσπαθήσει να καθησυχάσουν τους επενδυτές σχετικά με την ανθεκτικότητα της οικονομίας της Ευρωζώνης, επομένως, η εστίαση των υπευθύνων χάραξης πολιτικής θα μετατοπιστεί στο APP, όπως εκτιμά ο αναλυτής της Eurasia. Οι πιο επίμονοι, από ό,τι αναμενόταν, «αντίθετοι άνεμοι» για τον πληθωρισμό είναι ένα ισχυρό επιχείρημα για τα γεράκια της ΕΚΤ που θέλουν να περιορίσουν την κλίμακα της επέκτασης, αλλά η νέα παραλλαγή και οι περαιτέρω περιορισμοί στη δραστηριότητα θα εξουδετερώσουν αυτή την ανησυχία. Συνολικά, η αβεβαιότητα γύρω από την COVID-19 πιθανότατα θα τονώσει το επιχείρημα για την αύξηση της ευελιξίας του APP, επιτρέποντας την αγορά ελληνικών ομολόγων και τη δέσμευση για τερματισμό του APP μόλις επιτευχθεί ο στόχος του πληθωρισμού του 2%, καταλήγει ο κ. Ραχμάν.
Με βάση τις τελευταίες εξελίξεις, ο Βολφάνγκο Πίκολι, συμπρόεδρος της εταιρείας ανάλυσης πολιτικού ρίσκου Teneo, εκτιμά πως η απόφαση της ΕΚΤ για το θέμα της Ελλάδας θα μεταφερθεί για αργότερα, στις
αρχές του 2022 και όχι στις 16 Δεκεμβρίου όπως αναμενόταν. «Το ερώτημα είναι τι μπορεί να βάλει η Αθήνα στο τραπέζι για να εξασφαλίσει την παράταση του waiver, δηλαδή της εξαίρεσης που εξασφάλισε έως τώρα τη συμμετοχή της στο PEPP», σημειώνει μιλώντας στην «Κ».
H πιο λογική παραχώρηση, όπως εκτιμά, θα ήταν η παράταση της ενισχυμένης εποπτείας πέραν του Ιουνίου 2022. Αυτή θα ήταν μια λύση-γέφυρα έως ότου η Ελλάδα εξασφαλίσει την επενδυτική βαθμίδα, πιθανώς στις αρχές του 2023. Ωστόσο, κατά τον Πίκολι, αυτό θα μπορούσε να είναι πολιτικά δύσκολο για την ελληνική κυβέρνηση, η οποία φαίνεται πρόθυμη να απομακρυνθεί από την ενισχυμένη επιτήρηση. Μπορεί ωστόσο να προσπαθήσει να υποστηρίξει ότι η Ελλάδα έχει δεσμευτεί σε ένα βασικό πακέτο μεταρρυθμίσεων που συνδέονται με το Ταμείο Ανάκαμψης και ότι αυτό θα μπορούσε να παρέχει επαρκείς προϋποθέσεις για την παράταση του waiver, πέραν της βέβαιης στήριξης μέσω των επανεπενδύσεων.
Πιθανή μια λύση-γέφυρα για την Ελλάδα μετά το PEPP, έως ότου εξασφαλίσει την επενδυτική βαθμίδα, εκτιμούν οι αναλυτές.