Οι ελληνικές υποψηφιότητες, η προετοιμασία και τα σχέδια διαχείρισης
Από την τελευταία φορά που η Ελλάδα ήταν μέλος της επιτροπής της UNESCO έχουν περάσει 18 χρόνια, μέσα στα οποία άλλαξαν πολλά σε σχέση με τις προϋποθέσεις για να ενταχθεί ένα πολιτιστικό αγαθό στη λίστα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι απαιτήσεις σχετικά με την προστασία και τη διατήρηση του μνημείου έχουν γίνει πιο αυστηρές και τώρα η UNESCO ζητεί την υποβολή διαχειριστικών σχεδίων, την καταγραφή κινδύνων και απειλών για τα μνημεία, όπως π.χ. η κλιματική αλλαγή, και τη σύσταση φορέων διαχείρισης. Η πιο πρόσφατη ελληνική εγγραφή ήταν ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων που εντάχθηκε το 2016 και η αμέσως προηγούμενη η Παλαιά Πόλη της Κέρκυρας (2007). Και στις δύο περιπτώσεις υποβλήθηκαν σχέδια διαχείρισης, μας λέει η κ. Γερούση, τα οποία υλοποιούνται τώρα και για τα υπόλοιπα ελληνικά μνημεία που είναι ενταγμένα στον κατάλογο της UNESCO, εκτός του Αγίου Ορους που αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση.
Τα σχέδια διαχείρισης προετοιμάζονται από την Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και θα έχουν ολοκληρωθεί έως το 2023. Ολα τα μνημεία θα αποκτήσουν φορείς διαχείρισης με επικεφαλής τις αρμόδιες εφορείες αρχαιοτήτων αλλά και τη σύμπραξη της τοπικής αυτοδιοίκησης ανάλογα με την περίπτωση. Οταν πρόκειται για ένα μεμονωμένο μνημείο, η διαχείριση θα γίνεται από την τοπική εφορεία αλλά σε περιπτώσεις που συνδυάζονται μνημεία και αστικό περιβάλλον, όπως στην Κέρκυρα, χρειάζεται ένα διευρυμένο σχήμα.
Στόχος του υπουργείου Πολιτισμού είναι να καταθέσει τον φάκελο υποψηφιότητας του Ζαγορίου για την εγγραφή του στα Πολιτιστικά Τοπία (Cultural Landscapes) της UNESCO τον Ιανουάριο του 2022. Ο ογκώδης φάκελος που περιλαμβάνει την ιστορική, αρχαιολογική και πολιτισμική τεκμηρίωση, προετοιμάζεται σε συνεργασία με την Περιφέρεια Ηπείρου και τον Δήμο Ζαγορίου από το 2019 και αν κατατεθεί όπως σχεδιάζει το ΥΠΠΟΑ, θα εξεταστεί στη συνάντηση της επιτροπής της UNESCO το καλοκαίρι του 2023. Πρόκειται για την πρώτη υποψηφιότητα της Ελλάδας στον τομέα των Πολιτιστικών Τοπίων, όπου στον κατάλογο της UNESCO υπάρχει η γνωστή κοιλάδα Μπαμιγιάν του Αφγανιστάν, τα Πυρηναία Ορη της Γαλλίας και οι αμπελώνες της Ντιζόν που παράγουν τα κρασιά Βουργουνδίας, οι ιστορικές βίλες της Τοσκάνης κ.ά.
Επίσης, το υπουργείο προετοιμάζει τον φάκελο υποψηφιότητας για τα Μινωικά Ανάκτορα, με στόχο να ολοκληρωθεί το 2023. Οπως είναι γνωστό, ο φάκελος θα προτείνει την εγγραφή στον κατάλογο της UNESCO έξι ανακτορικών κέντρων: Ζάκρου, Κνωσού, Φαιστού, Μαλίων, Ζωμίνθου και Κυδωνίας. Αν η υποψηφιότητα πάρει το πράσινο φως από τον οργανισμό, θα είναι η πρώτη εγγραφή για την Κρήτη, καθώς η υποψηφιότητα της Σπιναλόγκας αποσύρθηκε από την κατάθεσή της στην επιτροπή λόγω αρνητικής εισήγησης από το συμβούλιο του ICOMOS. Αυτό όμως δεν σημαίνει, τονίζει η κ. Γερούση, ότι δεν μπορεί να επανέλθει αργότερα, διότι θεωρείται σοβαρή υποψηφιότητα.
Στο πλαίσιο ανάδειξης των μινωικών ανακτόρων, το υπουργείο προχωράει δύο έργα στη Φαιστό και στα Μάλια με χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Φάκελος επίσης ετοιμάζεται και για την ένταξη του Ολύμπου, σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος.