Οι προκλήσεις για την Ελλάδα και οι χειρισμοί Καραμανλή
Με την υποβολή των τριών αιτήσεων προσχώρησης το 1977, κατέστη σαφές πρώτα στους Ελληνες και στη συνέχεια στις δύο χώρες της Ιβηρικής ότι οι αρχικές αντιλήψεις τους σχετικά με την ταχύτητα και τη φύση των διαπραγματεύσεων δεν είχαν καμία σχέση με την πραγματικότητα της πολιτικής στο εσωτερικό της Κοινότητας. Διαπίστωσαν επίσης, προς απογοήτευσή τους, ότι οι πραγματικές διαπραγματεύσεις διεξήχθησαν μεταξύ των Εννέα, και όχι μεταξύ των αιτούντων και των Εννέα. Οι ανησυχίες στην εγχώρια πολιτική σκηνή και οι εσωτερικές εκλογικές σκοπιμότητες στα κράτη-μέλη, πρωτίστως στη Γαλλία, υπήρξαν κρίσιμοι παράγοντες για τον προσδιορισμό του τι θα συζητείτο, πότε και πώς. Αυτό που ήταν ακόμη χειρότερο για τους Ελληνες ήταν η συνειδητοποίηση εκ μέρους τους ότι οι επίσημες αιτήσεις των κρατών της Ιβηρικής για ένταξη στην ΕΟΚ το 1977 αναπόφευκτα θα περιέπλεκαν το ζήτημα της διεύρυνσης. Η
οικονομική πρόκληση, κυρίως ως προς τα αγροτικά προϊόντα, που έθεταν οι παραπάνω αιτήσεις, ιδίως της Ισπανίας, καθιστούσε τα εννέα κράτη-μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όλο και πιο επιφυλακτικά έναντι της ελληνικής ένταξης. Αυτό επιδείνωσε τους φόβους της Κοινότητας για τις επιπτώσεις αυτού που φαινόταν ολοένα και περισσότερο ως μια
διεύρυνση γενικότερα στη Νότια Ευρώπη, και όχι ως υποδοχή μόνο της Ελλάδας.
Για να αντιμετωπίσει και τις δύο απειλές, η Ελλάδα εκμεταλλεύθηκε τις συγκεκριμένες πολιτικές αναγκαιότητες που ενίσχυαν τη δική της προσπάθεια ένταξης. Ο Καραμανλής προτίμησε τη διμερή διπλωματία στο ανώτατο επίπεδο και συνέδεσε
τη δική του πολιτική επιβίωση με την επιτυχή έκβαση των διαπραγματεύσεων της χώρας του με την ΕΟΚ. Χρησιμοποίησε την πολιτική επιρροή του προς όφελός του, διότι στα μάτια των Εννέα είχε καθιερωθεί ως ο μόνος Ελληνας πολιτικός ικανός να εξασφαλίσει τη συνεχή προσκόλληση της Ελλάδας στη Δύση. Σύντομα φάνηκε ότι το αίτημά του για χωριστό χειρισμό της ελληνικής αίτησης θα μπορούσε να γίνει δεκτό, αλλά τίποτε δεν είχε συμφωνηθεί επισήμως. Οταν τα πράγματα άρχισαν να γίνονται δύσκολα, με ελάχιστες ενδείξεις ότι επίκειται ταχεία πρόοδος στις διαπραγματεύσεις, ο Καραμανλής προσέφυγε σε εκλογές. Είτε ήταν μια πράξη απόγνωσης είτε μια επίδειξη επιδέξιων χειρισμών, σε κάθε περίπτωση ταρακούνησε τους Εννέα. Σε ποιον βαθμό, αυτό θα γινόταν εμφανές το 1978.