Μια λεωφόρος για έξυπνες και πράσινες μετακινήσεις
Καινοτόμα συστήματα υπόσχονται ευφυή οχήματα σε ασφαλέστερους δρόμους
Τα ευφυή
Συμβαίνει σήμερα. Το αυτοκίνητο εντοπίζει αυτόματα μια κενή θέση και παρκάρει μόνο του, χωρίς την παρέμβαση του οδηγού. Διατηρεί αυτόματα μια σταθερή απόσταση από το προπορευόμενο όχημα και αλλάζει ταχύτητες όταν χρειάζεται, προκειμένου να κινείται συνεχώς με σταθερή ασφαλή ταχύτητα. Παραμένει στην ενδεδειγμένη λωρίδα κυκλοφορίας, κι αν ο οδηγός επιχειρήσει να βγει από αυτήν, όχι απλά προειδοποιεί αλλά και επανέρχεται αυτόματα στη θέση του. Πληρώνει αυτόματα τα διόδια, ενημερώνει για επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα, ατυχήματα και έκτακτα συμβάντα. Ο οδηγός είναι σε εγρήγορση ώστε να ανακτήσει τον έλεγχο ανά πάσα στιγμή. Το αυτοκίνητο κινείται χωρίς την παρέμβαση του οδηγού στον αυτοκινητόδρομο ή σε ειδικά εξοπλισμένους με αισθητήρες δρόμους ή λωρίδες του οδικού δικτύου και ο οδηγός ανακτά τον έλεγχο μόνο σε ιδιαίτερες ή έκτακτες συνθήκες.
Συμβαίνει σήμερα, πειραματικά. Το αυτοκίνητο κινείται αυτόνομα χωρίς την παρέμβαση ανθρώπου, σε ανοιχτή κυκλοφορία, χωρίς την παραμικρή υποβοήθηση. Δοκιμές έχουν γίνει και στη χώρα μας (στα Τρίκαλα, με τα δημοτικά λεωφορεία χωρίς οδηγό).
Τα παραπάνω αποτελούν ένα τμήμα μόνο των ευφυών συστημάτων μεταφορών. «Είναι καινοτόμα συστήματα που ενσωματώνουν τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών και καθιστούν οχήματα, δρόμους, τρένα, πλοία, αεροπλάνα και τους χρήστες τους πιο ευφυείς. Κάνουν τη μεταφορά ανθρώπων και αγαθών ασφαλέστερη, αποδοτικότερη και φιλική προς το περιβάλλον. Βελτιώνουν την κυκλοφοριακή ροή, μειώνουν τα ατυχήματα, προστατεύουν από ακραία συμβάντα, εξοικονομούν πόρους, διευκολύνουν τη μετακίνηση ηλικιωμένων και ανθρώπων με ειδικές ανάγκες», εξηγεί στην «Κ» ο δρ Αγγελος Αμδίτης, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών (ERTICO-ITS Europe), διευθυντής Ερευνών στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών του ΕΜΠ (ΕΠΙΣΕΥ) και αναπληρωτής πρόεδρος του ΟΑΣΑ.
«Η εγκατάσταση των έξυπνων συστημάτων στα αυτοκίνητα επιτρέπει σε αυτά να κινούνται με περιορισμένη ή
Ο δρ Αγγελος Αμδίτης. και χωρίς καμία ενέργεια από τον οδηγό. Για παράδειγμα, το όχημα ανιχνεύει με αισθητήρες αν υπάρχει πιθανότητα σύγκρουσης και μειώνει αυτόματα ταχύτητα ή ακινητοποιείται. Οι εξελίξεις στον τομέα είναι ραγδαίες. Τα οχήματα, κάνοντας χρήση ασύρματων δικτύων τηλεματικής, επικοινωνούν μεταξύ τους και με το κέντρο διαχείρισης κυκλοφορίας σε πραγματικό χρόνο, λαμβάνουν δεδομένα που συλλέγονται από αισθητήρες στις οδούς και ενημερώνουν τον χρήστη για τις καιρικές συνθήκες, τον χρόνο άφιξης του οχήματος, κ.ά. και τον φορέα διαχείρισης του δρόμου για τυχόν συμβάντα». Και πολλά άλλα. Η ομάδα ISENSE
Group του ΕΠΙΣΕΥ συντονίζει και συμμετέχει σε πλήθος ευρωπαϊκών ερευνητικών έργων, αναπτύσσοντας λύσεις στον τομέα των έξυπνων συστημάτων μεταφορών και της αυτοματοποιημένης οδήγησης που θα δούμε σύντομα να εφαρμόζονται.
Στο ερώτημα, αν οι έξυπνες μεταφορές είναι και πράσινες, ο δρ Αμδίτης απαντάει: «Εξ ορισμού, έμμεσα ή άμεσα. Eξυπνα φανάρια, εφαρμογές πλοήγησης και αισθητήρες για έξυπνη δρομολόγηση, συστήματα για τον έλεγχο συμμόρφωσης με τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, τη διαχείριση της στάθμευσης, τη διασύνδεση οχημάτων με το κέντρο διαχείρισης, τη διευκόλυνση της μετακίνησης με τα μέσα μαζικής μεταφοράς και τη μείωση της αναμονής των χρηστών στις στάσεις, περιορίζουν τον κυκλοφοριακό φόρτο, συνεπώς και την ατμοσφαιρική ρύπανση. Η ηλεκτροκίνηση και η χρήση αργότερα του υδρογόνου θα μας οδηγήσουν σε ένα πράσινο σύστημα μεταφορών. Και η έρευνα για άλλους καθαρούς τρόπους μεταφοράς συνεχίζεται».
Oι μπαταρίες
Oμως, είναι τα ηλεκτροκίνητα απολύτως πράσινα; «Η μαζική απόσυρση μπαταριών και των τοξικών ουσιών που περιέχουν είναι ένα ζήτημα που δεν έχει λυθεί ακόμη. Eπειτα, αν το ηλεκτρικό όχημα κινείται με ενέργεια που παράγεται σε λιγνιτικό εργοστάσιο, απλώς μεταθέτουμε εκεί το πρόβλημα της ρύπανσης. Θα πρέπει να εξετάζουμε όλο τον κύκλο ζωής ενός μέσου για να κρίνουμε πόσο πράσινο είναι. Πάντως, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο
είναι πολύ πιο πράσινο από ένα πετρελαιοκίνητο ή βενζινοκίνητο. Από την άλλη, οι τεχνολογίες από μόνες τους δεν κάνουν τη διαφορά, είναι απαραίτητη η ύπαρξη ενός ολιστικού οράματος για την κυκλοφοριακή πολιτική και κατ' επέκταση για τον τρόπο ανάπτυξης των πόλεών μας».
Στην Ελλάδα, τoν διάλογο γύρω από τις ανάγκες του κλάδου των μεταφορών, αλλά και τις ευκαιρίες για γενικότερη ανοικοδόμηση της οικονομίας μέσω της πράσινης μετάβασης στην ψηφιακή εποχή ενορχηστρώνει η ITS Hellas, o Ελληνικός Οργανισμός Συστημάτων Ευφυών Μεταφορών, που οργανώνει στις 8 και 9 Δεκεμβρίου στην Αθήνα το 7ο ετήσιο συνέδριό του. Η ITS Hellas λειτουργεί ως μια εθνική πλατφόρμα για τα έξυπνα συστήματα μεταφορών, με μέλη από τον δημόσιο τομέα (ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΟΑΣΑ, ΣΑΣΘ κτλ.), τον ιδιωτικό και τον ακαδημαϊκό - ερευνητικό κόσμο.
Αν το ηλεκτρικό όχημα κινείται με ενέργεια που παράγεται σε λιγνιτικό εργοστάσιο, απλώς μεταθέτουμε εκεί το πρόβλημα της ρύπανσης.
Αλλαγή μοντέλου
Ενα από τα θέματα που προωθεί είναι αυτό που θεωρείται επανάσταση στις μεταφορές, η κινητικότητα ως υπηρεσία, η οποία αποκτάει το δικό της Ιντερνετ και τα εργαλεία για παροχή πρωτοποριακών υπηρεσιών στις αυριανές διασυνδεδεμένες πόλεις μας. «Φεύγουμε από το ιδιοκτησιακό καθεστώς ενός ιδιωτικού αυτοκινήτου, καθώς το Ι.Χ., όπως δείχνουν έρευνες, χρησιμοποιείται μόλις στο 2,5% του χρόνου του – τον υπόλοιπο χρόνο είναι παρκαρισμένο κάπου καταλαμβάνοντας χώρο και δεν αποσβένει το κόστος του. Απαιτείται επομένως ένα άλλο μοντέλο μετακίνησης. Μέσω μιας πλατφόρμας ο πολίτης θα μπορεί να φτάσει στον προορισμό του με έναν συνδυασμό μέσων, που θα του προτείνονται αυτόματα, με ένα ενιαίο κόστος, χωρίς να προβληματίζεται για την κίνηση και το πάρκινγκ. Μπορεί η μετακίνηση να γίνεται με ένα ταξί που θα φθάνει στην πόρτα του για να τον μεταφέρει στην κοντινότερη στάση του μετρό, ενώ από την άλλη πλευρά ένα δημοτικό λεωφορείο θα τον μεταφέρει στον προορισμό του. Ή με ένα ιδιωτικό όχημα που θα περνάει εκείνη τη στιγμή από την περιοχή του. Υπάρχουν πολλοί συνδυασμοί. Πρωταγωνιστικό ρόλο μπορούν να παίξουν οι μεγάλοι δημόσιοι συγκοινωνιακοί φορείς». αναφέρει ο δρ Αμδίτης.