Kαθημερινές ιστορίες τρέλας στο χαρτοβασίλειο του ΕΦΚΑ
Ταλαιπωρία ασφαλισμένων από έναν δυσκίνητο και γραφειοκρατικό οργανισμό
Ως τη «μεγαλύτερη πληγή» του Δημοσίου χαρακτήρισε πρόσφατα τον ΕΦΚΑ ο υπουργός Εργασίας Κ. Χατζηδάκης, παρουσιάζοντας τις βασικές αρχές μιας νέας νομοθετικής παρέμβασης, που φιλοδοξεί να εισάγει νέα ήθη και πρακτικές, ταράζοντας τα νερά της εγχώριας δημόσιας διοίκησης.
Και πράγματι, καθημερινές ιστορίες τρέλας και αδιανόητης ταλαιπωρίας καθιστούν τον ΕΦΚΑ εχθρικό για πάνω από 6,5 εκατ. ασφαλισμένους. Πολλές φορές μάλιστα, γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και παρωχημένες νοοτροπίες διοικούντων, αλλά και εργαζομένων, σε συνδυασμό με σοβαρά δομικά και οργανωτικά προβλήματα δεκαετιών, μετατρέπουν όχι μόνο τους πολίτες, αλλά και τους υπαλλήλους του ΕΦΚΑ, σε ομήρους της γραφειοκρατίας, της ασφαλιστικής πολυνομίας και της κακοδαιμονίας στη δημόσια διοίκηση. Και όλα αυτά, σε έναν οργανισμό που μετράει μόλις 5 χρόνια ανορθολογικής λειτουργίας.
Γιατί πώς αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς το γεγονός ότι ακόμη και για να προμηθευτούν οι κεντρικές υπηρεσίες του ΕΦΚΑ χαρτί υγείας, απαιτούνται κατά μέσο όρο 6 μήνες, χωρίς μάλιστα να υπολογιστούν στο διάστημα αυτό τυχόν προσφυγές. Επτά μήνες είναι ο μέσος χρόνος που απαιτείται για να προμηθευτεί αναλώσιμα υλικά η Γενική Διεύθυνση Πληροφορικής.
Πολύς λόγος έχει γίνει για την καθυστέρηση στην απονομή συντάξεων, που στερεί από εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους τη σύνταξή τους. Μια καθυστέρηση στην ολοκλήρωση του έργου «Συντήρηση του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού - μισθοδοσίας», που είχε ως αποτέλεσμα η διαδικασία να «τραβήξει» 14 μήνες, παραλίγο να προκαλέσει μπλακ άουτ στη μισθοδοσία των ίδιων των υπαλλήλων του ΕΦΚΑ, τον περασμένο Ιούνιο. Τελικά οι υπάλληλοι πληρώθηκαν κυριολεκτικά στο παρά πέντε.
Σε μια εποχή που όλοι μιλούν για την 4η βιομηχανική επανάσταση, στον ΕΦΚΑ η προμήθεια 1.150 υπολογιστών και 345 εκτυπωτών πήρε 15 μήνες για να ολοκληρωθεί. Στο μεσοδιάστημα οι υπάλληλοι εκτύπωναν από το σπίτι τους τα απαιτούμενα έγγραφα. Την ίδια στιγμή, για να προμηθευτεί μια περιφερειακή Διεύθυνση ένα κλιματιστικό χρειάζεται κατά μέσο όρο 4 μήνες. Το ίδιο ισχύει και για τα ανταλλακτικά.
Ακόμη και στο... στρατηγείο του ΕΦΚΑ, όταν κατά το πρώτο στάδιο λειτουργίας του γινόταν εκεί η ανακεφαλαίωση των ενσήμων, κάποια στιγμή οι εργαζόμενοι σταμάτησαν να δουλεύουν με τον ίδιο ρυθμό, καθώς το αυτοκίνητο με το οποίο μεταφέρονταν οι φάκελοι από τα υποκαταστήματα στην οδό Κηφισίας δεν είχε βενζίνη. Για τον ίδιο λόγο οι διευθυντές και οι οδηγοί των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) πλήρωναν εντός του 2021 τα καύσιμα από την τσέπη τους, στην Περιφερειακή Διεύθυνση Αττικής, για να εξυπηρετήσουν τη μεταφορά γιατρών σε σπίτι κατάκοιτων πολιτών. Τελικά το θέμα λύθηκε προσωρινά με προμήθεια καυσίμων κίνησης μέσω της αστυνομίας, ενώ για τα καύσιμα της θέρμανσης ο διαγωνισμός δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη.
Οταν η «Κ» αποκάλυπτε ότι ο ΕΦΚΑ λειτουργεί ακόμη στην εποχή της φωτοτυπίας, με τις διευθύνσεις να χρησιμοποιούν ένα μόνο email, μοιράζοντας στη συνέχεια τα θέματα στους αρμόδιους υπαλλήλους με φωτοτυπίες, δεν γνώριζε ότι τελικά υπήρχαν περισσότεροι από 6.500 λογαριασμοί ηλεκτρονικών διευθύνσεων. Απλώς, εάν χρησιμοποιούνταν όλες μαζί, θα έπεφτε το σύστημα…
Δραματικές είναι οι ελλείψεις και όσον αφορά εξειδικευμένους υπαλλήλους. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Γενική Διεύθυνση Πληροφορικής υπηρετούν σήμερα 120 άτομα εκ των οποίων μόλις οι 50 έχουν γνώσεις πληροφορικής. Από τους 50, οι 30 έχουν προσληφθεί προ του 2005 και δεν έχουν έκτοτε προχωρήσει σε καμία μετεκπαίδευση. Οι ανάγκες της Πληροφορικής είναι για τουλάχιστον 55-60 άτομα πρόσθετο νέο προσωπικό, με γνώσεις συγχρονισμένες με το σήμερα. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, ελλείψεις υπάρχουν κυρίως στις Διευθύνσεις Συντάξεων, Διοικητικής Υποστήριξης και Εισφορών, αλλά και σε ορισμένα κομβικά υποκαταστήματα όπως της Καλλιθέας, του Αιγάλεω και του Συντάγματος. Οι ελλείψεις εντοπίζονται κυρίως στην Αττική όπου τους τελευταίους μήνες υπήρξαν και αθρόες αιτήσεις υπαλλήλων για συνταξιοδότηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι έως το τέλος του χρόνου εκτιμάται ότι θα έχουν αποχωρήσει περισσότεροι από 500 υπάλληλοι και οι 300 από αυτούς προέρχονται από την Αττική. Η γενική εικόνα είναι ότι στην Αττική οι ελλείψεις σε επίπεδο γενικών διευθύνσεων και υπαλλήλων ξεπερνούν το 30%. Ενα ακόμη πρόβλημα, μάλιστα, είναι ότι σήμερα οι ίδιοι γενικοί διευθυντές, είτε είναι επιτυχημένοι είτε όχι, ανακυκλώνονται ανά τις υπηρεσίες. Ικανοί και έμπειροι διευθυντές συνταξιοδοτήθηκαν ή μετατάχθηκαν πριν κλείσει η πόρτα των μετατάξεων. Μάλιστα, εξαιτίας του νέου οργανογράμματος, που βέβαια πήρε σχεδόν 4 χρόνια για να ξεκινήσει η εφαρμογή του, δεν υπάρχουν διακριτές αρμοδιότητες ανά γενική διεύθυνση. Είναι χαρακτηριστική και με δραματικές συνέπειες η υποστελέχωση της διεύθυνσης Συντάξεων, καθώς εκτιμάται ότι υπηρετεί μόλις το 9% του συνόλου των υπαλλήλων του ΕΦΚΑ. Προσωπικό απαιτείται και στη διεύθυνση Εισφορών και Πληροφορικής. Μεγάλη υποστελέχωση υπάρχει στις διευθύνσεις συντάξεων του Δημοσίου. Αντίθετα, υπάρχουν υποκαταστήματα με 60-70 υπαλλήλους, όταν εκτιμάται ότι λόγω και του 1555 και των ηλεκτρονικών υπηρεσιών, ο φόρτος εργασίας στα υποκαταστήματα μειώνεται.
Και βέβαια όλα αυτά όταν, σύμφωνα με τα στοιχεία, οι εργαζόμενοι του ΕΦΚΑ είναι το πιο γερασμένο προσωπικό στον δημόσιο τομέα, με το 80% των περίπου 7.400 υπαλλήλων να είναι άνω των 40 ετών.
Ο ΕΦΚΑ είναι πρώτος –και με διαφορά– οργανισμός σε παράπονα και αναφορές προς τον Συνήγορο του Πολίτη (του αναλογούν το 48% των παραπόνων για τον ευρύτερο δημόσιο τομέα), με τις καθυστερήσεις στην απονομή των συντάξεων να αποτελούν την «κορυφή του παγόβουνου». Εκκρεμεί η εξέταση 1.127 καταγγελιών για κακή εξυπηρέτηση ή και υπερβολική καθυστέρηση στην απονομή συντάξεων.