Χαμηλά αντισώματα στην «Ομικρον» η οικονομία
Γιατί η νέα μετάλλαξη φέρνει υψηλότερο πληθωρισμό και πώς μπορεί να μειώσει στο 1/6 τη χρηματοδότηση από την ΕΚΤ
Θόλωσαν τον ορίζοντα της οικονομίας η μετάλλαξη «Ομικρον» και το άλμα πληθωρισμού του Νοεμβρίου που κατέγραψαν τα στοιχεία της Eurostat την περασμένη εβδομάδα, προκαλώντας ανησυχίες στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης για ενδεχόμενη καθυστέρηση της αναβάθμισης των ομολόγων, αλλά και για τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σχετικά με τη συνέχιση της παροχής ρευστότητας στην Ελλάδα.
Τα μηνύματα αυτά έφθασαν τις τελευταίες ημέρες στην Αθήνα, μετά την αναταραχή που προκάλεσε η νέα μετάλλαξη, παρά το γεγονός ότι δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο το πόσο σοβαρή είναι αυτή από υγειονομικής πλευράς. Το ανησυχητικό σε αυτή τη φάση δεν είναι τόσο η προοπτική ενός lockdown, το οποίο δεν είναι της παρούσης, όσο οι εκτιμήσεις αναλυτών που διατυπώθηκαν τις τελευταίες ημέρες, ότι η «Ομικρον» μπορεί να λειτουργήσει πληθωριστικά. Κάτι που ασκεί πιέσεις για περιοριστική πολιτική των κεντρικών τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης και της ΕΚΤ. Σύμφωνα με αυτή τη γραμμή ανάλυσης, η μετάλλαξη ενδέχεται να επιτείνει τις δυσκολίες σε επίπεδο εφοδιαστικών αλυσίδων, ενώ η ζήτηση θα παραμένει αμείωτη, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι τιμές. Οπως είπε την περασμένη εβδομάδα η επικεφαλής οικονομολόγος του ΟΟΣΑ Λοράνς Μπουν, «η “Ομικρον” προσθέτει στο ήδη υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας, και αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει
απειλή για την ανάκαμψη, καθυστερώντας την επιστροφή στην κανονικότητα ή κάτι ακόμα χειρότερο». Την ίδια ώρα, η Eurostat ανακοίνωνε την εκτίμησή της για τον εναρμονισμένο πληθωρισμό 4,9% στην Ευρωζώνη και 4,3% στην Ελλάδα.
Τα ελληνικά ομόλογα
Το νέο σκηνικό ενισχύει, σύμφωνα με οικονομικούς παράγοντες, το ενδεχόμενο να αποφασίσει η ΕΚΤ στις 16 Δεκεμβρίου να διακόψει το έκτακτο πρόγραμμα παροχής ρευστότητας λόγω πανδημίας (ΡΕΡΡ) κανονικά, τον Μάρτιο, ενώ υπήρχαν σκέψεις
να το παρατείνει, κάτι που θα διευκόλυνε και την Ελλάδα, η οποία εντάσσεται κατ' εξαίρεση στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Παράλληλα, διαμηνύεται ότι δεν υπάρχει πιθανότητα να ενταχθεί η Ελλάδα στο κανονικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ΑΡΡ, καθώς η ΕΚΤ θα διακινδύνευε να παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, λόγω του ότι τα ελληνικά ομόλογα δεν είναι σε επενδυτική βαθμίδα. Η πίεση έχει ενταθεί και η επιδίωξη της ελληνικής πλευράς είναι να ισχύσει ένα ειδικό καθεστώς, ένα πρόγραμμα-γέφυρα, όπως λέγεται, για να μπορέσει να καλυφθεί η Ελλάδα έως ότου τα ομόλογά της κατακτήσουν επενδυτική βαθμίδα. Διαφορετικά, θα περιοριστεί στις επαναγορές ομολόγων του ΡΕΡΡ, κάτι που θα είναι εντελώς ανεπαρκές για τις ανάγκες της. Οπως επισημαίνεται, ενώ οι υπόλοιπες χώρες με το ΑΡΡ θα περιοριστούν στο 50% της ρευστότητας που τους παρέχει το ΡΕΡΡ, η Ελλάδα θα κατέβει στο 1/6 της παρεχόμενης σήμερα ρευστότητας μέσω των επαναγορών.
Σε μια τέτοια περίπτωση το οξυγόνο θα κοπεί απότομα από την οικονομία, τουλάχιστον μέχρι να αναβαθμιστούν τα ομόλογα
σε επενδυτική βαθμίδα. Ομως και η διαδικασία αυτή κινδυνεύει να καθυστερήσει, καθώς –όπως επισημαίνουν πηγές του οικονομικού επιτελείου– «η αβεβαιότητα σπρώχνει προς τα πίσω τις αποφάσεις των οίκων αξιολόγησης».
Προσαρμογή από το 2022
Ο αναμενόμενος περιορισμός της παρεχόμενης ρευστότητας στην οικονομία, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό για την Ελλάδα, ανάλογα με τις αποφάσεις της ΕΚΤ, συμπίπτει με την επιστροφή, το 2022, σε συνθήκες δημοσιονομικής ισορροπίας, για
να επιστρέψουμε σε πρωτογενή πλεονάσματα το 2023. «Το 2022 δεν θα υπάρξει ανοχή, θα είναι χρονιά προσαρμογής», σημειώνει οικονομικός παράγοντας της κυβέρνησης. Δεν είναι τυχαίο ότι ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας διαμηνύει πως παρότι αναγνωρίζει την πίεση που δέχονται επιχειρήσεις και νοικοκυριά λόγω τιμών ενέργειας, ο ίδιος πρέπει να συνεκτιμήσει στις αποφάσεις του τις δεσμεύσεις του 2022 για περιορισμό του ελλείμματος στο 1,2% του ΑΕΠ, από 7,3% του ΑΕΠ φέτος.
Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, ο ίδιος μεταδίδει στους συνομιλητές
του ότι το σκηνικό της οικονομικής δραστηριότητας είναι θετικό για επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Οι επιχειρήσεις, σημειώνει, έχουν επιστρέψει στο 9μηνο στον τζίρο της αντίστοιχης περιόδου του 2019, με εξαίρεση την ένδυση και την υπόδηση που παρουσιάζουν μικρή απόκλιση. Κάτι που εξηγεί την άνοδο των καταθέσεων, που πραγματοποίησαν νέο άλμα σχεδόν 500 εκατ. ευρώ τον Οκτώβριο, αλλά και την καλή πορεία των εσόδων του Δημοσίου.
Οι θετικές ενδείξεις
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα έσοδα στις ΔΟΥ ήταν αυξημένα κατά περίπου 450 εκατ. ευρώ τον Νοέμβριο έναντι του στόχου για τον ίδιο μήνα που είχε περιληφθεί στον προϋπολογισμό του 2022 πριν από λίγες μέρες.
Επίσης, ο τουρισμός τον Οκτώβριο κινήθηκε ικανοποιητικά, ενώ οι δείκτες οικονομικού κλίματος και υπεύθυνων προμηθειών ήταν θετικοί.
Με αυτά τα δεδομένα, οι προσδοκίες για το ΑΕΠ του γ΄ τριμήνου, που θα ανακοινώσει τη Δευτέρα η ΕΛΣΤΑΤ, είναι θετικές. Συγκεκριμένα, τραπεζικές πηγές εκτιμούν ότι το ποσοστό μεταβολής σε ετήσια βάση θα είναι πιθανότατα και πάλι διψήφιο. Μάλιστα, οι ίδιες πηγές τοποθετούν την ετήσια αύξηση του ΑΕΠ πάνω από την κυβερνητική πρόβλεψη για 6,9%. Συγκεκριμένα, η πιο αισιόδοξη πρόβλεψή τους την τοποθετεί πάνω από 8,5%, ενώ μια κυβερνητική πηγή εκτιμά ότι το ΑΕΠ θα φτάσει στο 9%-10% φέτος και στο 4%5% το 2022.
Αν η «Ομικρον» λειτουργήσει πληθωριστικά, η πίεση προς την ΕΚΤ για πιο σφιχτή πολιτική θα ενταθεί.