Εχουν και οι δύο δίκιο για τον πληθωρισμό
Αναλυτές εξηγούν στην «Κ» γιατί ο Τζερόμ Πάουελ και η Κριστίν Λαγκάρντ πράττουν σωστά κάνοντας τα αντίθετα
Η απόκλιση, σε ό,τι αφορά τις απόψεις για την πορεία του πληθωρισμού, μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Fed, ή μεταξύ της Κριστίν Λαγκάρντ και του Τζερόμ Πάουελ, δημιουργεί σημαντικά ερωτήματα αλλά και αβεβαιότητα στις αγορές για το ποιος τελικά έχει... δίκιο.
Ο Πάουελ εν μέρει αιφνιδίασε τους επενδυτές την περασμένη εβδομάδα, προαναγγέλλοντας μια πιο επιθετική γραμμή άμυνας απέναντι στον πληθωρισμό, τονίζοντας ότι πρέπει να ξεχάσουμε τη φράση «παροδικός πληθωρισμός» και ότι σε αυτό το στάδιο η οικονομία είναι πολύ ισχυρή και οι πληθωριστικές πιέσεις αυξημένες, επομένως πρέπει να εξεταστεί η επιτάχυνση της ολοκλήρωσης του tapering, δηλαδή της μείωσης των αγορών ομολόγων – κάτι που θα ανοίξει τον δρόμο για τις αυξήσεις επιτοκίων.
Η ΕΚΤ δεν φαίνεται ακόμη πρόθυμη να εγκαταλείψει την άποψη ότι η άνοδος του πληθωρισμού είναι παροδικό φαινόμενο –αν και έχει αναγνωρίσει ότι υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα γύρω από τις προοπτικές– με την Κριστίν Λαγκάρντ να επαναλαμβάνει την Παρασκευή ότι «πιστεύουμε ακράδαντα, και είμαι σίγουρη, ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει το 2022», προσθέτοντας ότι μπορεί να έχει ήδη κορυφωθεί.
Τα σχόλια αυτά έρχονται τη στιγμή που τον Νοέμβριο ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη εκτοξεύθηκε στο 4,9%, σε υπερδιπλάσια επίπεδα έναντι του στόχου του 2% της ΕΚΤ. Στις ΗΠΑ, ο πληθωρισμός βρέθηκε στο 6,2% τον Οκτώβριο
και αναμένεται τον Νοέμβριο να έχει σημειώσει νέα αύξηση.
Στην ερώτηση λοιπόν του ποιος έχει δίκιο, οι αναλυτές και οικονομολόγοι στους οποίους απευθύνθηκε η «Κ» απαντούν πως αυτή τη στιγμή τουλάχιστον, δίκιο έχουν και οι δύο, λόγω της εντελώς διαφορετικής κατάστασης που βρίσκονται οι δύο οικονομίες. Ωστόσο, η ΕΚΤ είναι σίγουρα περισσότερο εκτεθειμένη στον κίνδυνο μιας λανθασμένης πολιτικής στο επόμενο διάστημα.
«Η απόκλιση στη μελλοντική πορεία της νομισματικής πολιτικής
μεταξύ Fed και ΕΚΤ είναι δικαιολογημένη, τουλάχιστον με βάση τα σημερινά δεδομένα», όπως σημειώνει στην «Κ» ο επικεφαλής οικονομολόγος της HSBC, Φάμπιο Μπαλμπόνι. Οπως εξηγεί, η ανάκαμψη βρίσκεται σε πιο προχωρημένη φάση στις ΗΠΑ, οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές έχουν αυξηθεί ταχύτερα και η δυναμική της αγοράς εργασίας οδηγεί σε μεγαλύτερες μισθολογικές πιέσεις.
Παράλληλα, μέχρι στιγμής στην Ευρώπη υπάρχουν περιορισμένες ενδείξεις δεύτερου γύρου επιπτώσεων από τον υψηλό πληθωρισμό στους μισθούς, υπάρχει μεγαλύτερη χαλάρωση
στην αγορά εργασίας και η προσαρμογή της αγοράς εργασίας ήταν πιο σταδιακή από ό,τι στις ΗΠΑ. Επιπλέον, η ΕΚΤ πρέπει να παρακολουθήσει 19 χώρες, ορισμένες από τις οποίες βρίσκονται ακόμη στην πρώιμη φάση της ανάκαμψης και χρειάζονται συνεχή υποστήριξη. «Εξαιτίας όλων αυτών, πιστεύω ότι θα δούμε έναν πολύ μεταγενέστερο κύκλο αυξήσεων επιτοκίων στην Ευρωζώνη από ό,τι στις ΗΠΑ», τονίζει.
Ωστόσο, εάν ο πληθωρισμός καταλήξει πιο επίμονος, η ΕΚΤ μπορεί να αποδειχθεί ότι ξεπεράστηκε από τις εξελίξεις και να χρειαστεί έτσι να «συσφίγξει» γρήγορα την πολιτική της το επόμενο έτος με πιθανές αρνητικές συνέπειες για ανάπτυξη, προσθέτει.
Ανάλογες είναι οι απόψεις και του Σάλομον Φίελντερ, οικονομολόγου της Berenberg, ο οποίος επισημαίνει στην «Κ» πως τόσο ο Πάουελ όσο και η Λαγκάρντ έχουν δίκιο, καθώς αυτή τη στιγμή οι πολύ υψηλοί ρυθμοί πληθωρισμού και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού περιέχουν μεγάλα μεταβατικά στοιχεία (όπως οι τιμές της ενέργειας, τα σημεία συμφόρησης της προσφοράς, οι φορολογικές αλλαγές).
«Το ερώτημα λοιπόν είναι κατά πόσον θα μειωθεί ο πληθωρισμός μόλις υποχωρήσουν αυτοί οι μεταβατικοί παράγοντες», τονίζει.
Το γεγονός είναι πως η υποκείμενη τάση του πληθωρισμού φαίνεται σημαντικά υψηλότερη στις ΗΠΑ, ενώ η δημοσιονομική στήριξη είναι πολύ μεγαλύτερη στις ΗΠΑ, και έτσι οι ρυθμοί πληθωρισμού είναι επίσης υψηλότεροι. «Συνολικά, αυτά υποδηλώνουν ότι η Fed θα πρέπει να σφίξει πιο γρήγορα την πολιτική της από την ΕΚΤ», επισημαίνει ο κ. Φίελντερ.
Τα πιο σημαντικά ερωτήματα αυτή τη στιγμή είναι: α) εάν ο πληθωρισμός θα αρχίσει να μειώνεται στις αρχές του 2022 και β) σε τι επίπεδα θα καταλήξει τελικά, όπως επισημαίνει στην «Κ» ο στρατηγικός αναλυτής της Pictet Wealth Management, Φρέντερικ Ντουκρόζετ, και «παρατηρητής της ΕΚΤ».
«Νομίζω ότι και οι δύο κεντρικές τράπεζες θα συνεχίσουν να αναμένουν ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει κάποια στιγμή στο πρώτο εξάμηνο του 2022 και έτσι και οι δύο θα έχουν δίκιο». Υπάρχει διαφορά ωστόσο στο χρονοδιάγραμμα, όπως τονίζει, καθώς ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη κορυφώθηκε τον Νοέμβριο και θα μειωθεί απότομα τον Ιανουάριο αφού θα εξαφανιστεί η επίδραση του γερμανικού ΦΠΑ. «Η αβεβαιότητα σχετίζεται με την αύξηση των μισθών και την πορεία του βασικού πληθωρισμού μετά τον Ιανουάριο», σημειώνει. «Η ΕΚΤ θα τονίσει ότι υπάρχουν ανοδικοί κίνδυνοι, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει κανένα στοιχείο για δευτερογενείς επιπτώσεις στους μισθούς στη Γερμανία και το πιθανότερο είναι να μην υπάρχουν ούτε αλλού. Οπότε, εάν η ΕΚΤ μπορεί να είναι
υπομονετική, πιστεύω πως θα αποδειχθεί ότι τελικά θα έχει δίκιο. Αλλά τότε ο κίνδυνος μιας λανθασμένης πολιτικής παραμένει υψηλός», εξηγεί ο αναλυτής.
Η ΕΚΤ πρέπει να είναι πιο προσεκτική από τη Fed, έτσι και αλλιώς, όπως εξηγεί στην «Κ» o Ζολτ Ντάρβας, οικονομολόγος, senior fellow στο think tank Bruegel. Για τρεις λόγους:
Πρώτον, τα δημοσιονομικά κίνητρα ήταν πολύ μεγαλύτερα στις ΗΠΑ από ό,τι στην Ευρωζώνη τα τελευταία δύο χρόνια.
Δεύτερον, πριν από την πανδημία, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη ήταν πολύ χαμηλότερος από τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ.
Τρίτον, ο δομικός πληθωρισμός (core) αποκλείει τα ευμετάβλητα στοιχεία όπως η ενέργεια και τα τρόφιμα και επομένως αντιπροσωπεύει καλύτερα τις υποκείμενες πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία από ό,τι ο επίσημος δείκτης (headline). Το 2,6% στο οποίο βρίσκεται στην Ευρωζώνη δεν είναι πολύ υψηλότερο από το 2% της ΕΚΤ, ενώ το 4,1% στις ΗΠΑ είναι υπερδιπλάσιο του στόχου της Fed. Ετσι, τα πιο πρόσφατα πραγματικά στοιχεία υποδηλώνουν πράγματι ότι η πληθωριστική πίεση είναι πολύ ισχυρότερη στις ΗΠΑ από ό,τι στην Ευρωζώνη και επομένως είναι φυσικό η Fed να αρχίσει τη νομισματική σύσφιγξη νωρίτερα από την ΕΚΤ.
«Το βασικό ερώτημα, κατά την άποψή μου, είναι εάν η αύξηση των μισθών θα επιταχυνθεί ή όχι στην Ευρωζώνη, και εάν ναι, κατά πόσο. Μέχρι να υπάρξουν περισσότερα στοιχεία γι' αυτό, δικαιολογείται η προσεκτική προσέγγιση της ΕΚΤ», καταλήγει ο κ. Ντάρβας.
Οι Ευρωπαίοι είναι σίγουρα περισσότερο εκτεθειμένοι στον κίνδυνο μιας λανθασμένης πολιτικής στο επόμενο διάστημα.