Το ξένο κεφάλαιο εγκαταλείπει ξαφνικά τις αναδυόμενες αγορές
Αιτίες η «Ομικρον» και το πρόβλημα χρέους χωρών όπως η Βραζιλία και η Ινδία
Το ξένο κεφάλαιο αρχίζει να εγκαταλείπει τις αναδυόμενες αγορές, όχι μόνο την Τουρκία, αλλά και τη Βραζιλία, τη Νότιο Αφρική και την Ινδία. Αιτίες της αιφνίδιας μεταβολής στις ροές των επενδυτικών κεφαλαίων είναι η ανησυχία πως οι αναδυόμενες αγορές δεν θα μπορέσουν να ανακάμψουν επειδή θα επιβαρυνθούν περαιτέρω λόγω της μετάλλαξης «Ομικρον», το δυσβάσταχτο χρέος που έχουν αναλάβει και ίσως δεν θα μπορέσουν να το εξυπηρετήσουν, αλλά και η προοπτική αύξησης των επιτοκίων της Fed.
Οπως αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, οι ροές ξένων επενδύσεων στα ομόλογα και στις μετοχές των αναδυόμενων αγορών πλην Κίνας διακόπηκαν απότομα. Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF), στα τέλη Νοεμβρίου οι ροές κεφαλαίων στις αναδυόμενες αγορές ήταν αρνητικές για πρώτη φορά από τον Μάρτιο του 2020 και το πρώτο κύμα της πανδημίας. Οπως τονίζει ο Ρόμπιν Μπρουκς, επικεφαλής οικονομολόγος του IIF, «αυτή τη φορά δεν αφορά μεμονωμένες περιπτώσεις όπως την Τουρκία, της οποίας το νόμισμα καταρρέει επειδή η κεντρική τράπεζα επιμένει να μειώνει τα επιτόκια παρά τη μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού». Διευκρίνισε ότι πρόκειται, αντιθέτως, για μια ευρύτερη τάση που καταγράφεται σε όλες τις αναδυόμενες αγορές και αφορά την έλλειψη οικονομικής ανάπτυξης στις χώρες αυτές.
Το IIF διευκρινίζει πως στη γενικότερη τάση αποτελεί εξαίρεση η Κίνα, η οποία προσελκύει μεγάλες ροές ξένου κεφαλαίου.
Το πρόβλημα αφορά εκείνες τις αναδυόμενες αγορές που παρουσιάζουν χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού, καθώς έρευνα της S&P καταλήγει στο συμπέρασμα πως οι οικονομίες τους θα πληγούν περισσότερο από τη μετάλλαξη «Ομικρον». Εξίσου ισχυρός παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά τους επενδυτές είναι πως ορισμένες από τις μεγαλύτερες αναδυόμενες αγορές, όπως η Βραζιλία, η Νότιος Αφρική και η Ινδία, έχουν επωμισθεί δυσβάσταχτο όγκο χρέους τόσο από τις διεθνείς όσο και από τις εγχώριες αγορές για να χρηματοδοτήσουν
τα μέτρα στήριξης που έλαβαν κατά της πανδημίας. Σχολιάζοντας σχετικά ο Λουίς Πεϊχότο, οικονομικός αναλυτής αναδυόμενων αγορών
στην BNP Paribas, τόνισε πως έως τώρα έχει σχεδόν αποσιωπηθεί το δημοσιονομικό πρόβλημα που αναμένεται να προκαλέσει η ανάληψη μεγάλου χρέους, «σαν να μην σημαίνει τίποτε η αύξηση του ποσοστού του χρέους επί του ΑΕΠ μιας χώρας κατά 10 εκατοστιαίες μονάδες».
Οπως υπογραμμίζει ο ίδιος, τώρα επανέρχεται η ανησυχία για τα επίπεδα του χρέους και δεν έχει σημασία κατά πόσον μια χώρα έχει δανεισθεί από τις εγχώριες ή από τις διεθνείς αγορές, καθώς επικρατεί η τάση για αύξηση των επιτοκίων. Ετσι, διατρέχουν κίνδυνο άμεσης υποβάθμισης της πιστοληπτικής τους ικανότητας 10 μεγάλες αναδυόμενες αγορές, μεταξύ των οποίων η Χιλή, το Μεξικό, η Πολωνία και η Ινδία. Και, βέβαια, παράμετρος στην εξίσωση είναι και η πρόθεση που έχει εκφράσει προσφάτως ο πρόεδρος της Federal Reserve, Τζερόμ Πάουελ, να επισπεύσει τον τερματισμό του προγράμματος αγορών ομολόγων και στη συνέχεια να προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων το επόμενο έτος. Οι πρόσφατες αυτές δηλώσεις του έχουν επιτείνει τις μαζικές πωλήσεις επισφαλών τίτλων.
Σε περίπτωση, άλλωστε, ενίσχυσης του δολαρίου, ενδέχεται να αποσταθεροποιηθούν οι οικονομίες χωρών, όπως η Τουρκία, που έχουν μεγάλο όγκο χρέους σε δολάρια, αλλά και να πληγούν οικονομίες όπως της Βραζιλίας, της Νοτίου Αφρικής και της Ινδίας, που συνήθως δανείζονται στο νόμισμά τους αλλά έχουν μεγάλη ανάγκη το ξένο κεφάλαιο. Η ενίσχυση του δολαρίου μειώνει δραστικά τα κέρδη στα οποία προσβλέπουν οι κάτοχοι μετοχών και ομολόγων των αναδυόμενων αγορών.
Ετσι, ο δείκτης τιμών των μετοχών αναδυόμενων αγορών MSCI έχει καταγράψει συνολικά απώλειες 4% από την αρχή του έτους. Σημειωτέον ότι τους πρώτους μήνες της πανδημίας το δολάριο είχε διολισθήσει, δίνοντας έτσι ώθηση στους τίτλους των αναδυόμενων αγορών. Οπως επισήμανε ο κ. Μπρουκς του IIF, οι προσεκτικές διατυπώσεις που έχει χρησιμοποιήσει η Federal Reserve έχουν αποτρέψει μια επανάληψη του τραυματικού για τις αναδυόμενες αγορές 2013. Τότε, η δήλωση του πρώην προέδρου της αμερικανικής ομοσπονδιακής τράπεζας, Μπεν Μπερνάνκι, ότι σχεδίαζε να μειώσει τις αγορές ομολόγων προκάλεσε μια άνευ προηγουμένου αιμορραγία κεφαλαίων από τον αναδυόμενο κόσμο. Ο συνδυασμός, όμως, των χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης αυτών των οικονομιών με την ενίσχυση του κεφαλαίου εγκυμονεί τον κίνδυνο μεγάλων εκροών και ιδιαιτέρως τώρα που αυξάνονται οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και οι εντάσεις στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα και τη Ρωσία.
Στα τέλη Νοεμβρίου οι επενδυτικές ροές στις αναδυόμενες αγορές πλην Κίνας ήταν αρνητικές για πρώτη φορά από τον Μάρτιο του 2020.