50 χρόνια μετά, δεν είμαι πια το κορίτσι της ναπάλμ στο Βιετνάμ
Μεγάλωσα στο μικρό χωριό Τρανγκ Μπανγκ του Νότιου Βιετνάμ. Η μητέρα μου και εγώ γελούσαμε πολύ όταν ήμουν μικρή. Ζούσαμε λιτή ζωή, με πρόσβαση σε άφθονα τρόφιμα, αφού η οικογένειά μου είχε κτήμα και η μητέρα μου ήταν ιδιοκτήτρια του καλύτερου εστιατορίου του χωριού. Θυμάμαι ότι αγαπούσα το σχολείο και ότι έπαιζα χαρούμενη με τα παιδιά του χωριού.
Ολα άλλαξαν στις 8 Ιουνίου 1972. Εχω ελάχιστες αναμνήσεις από τη φρικτή εκείνη ημέρα. Επαιζα με τα ξαδέλφια μου στο προαύλιο του βουδιστικού ναού. Την επόμενη στιγμή, ένα αεροπλάνο βούτηξε κατά πάνω μας με τρομακτικό θόρυβο. Αμέσως μετά, εκρήξεις, καπνός και εκτυφλωτικός πόνος. Ημουν εννέα χρόνων.
Η ναπάλμ κολλάει πάνω σου όσο γρήγορα και να τρέξεις και προκαλεί τρομερά εγκαύματα και πόνο που διαρκεί μια ζωή. Δεν θυμάμαι να τρέχω και να ουρλιάζω «Καυτό! Καυτό!». Τα κινηματογραφικά στιγμιότυπα και οι διηγήσεις αυτοπτών μαρτύρων δείχνουν τι έκανα.
Πιθανότατα να έχετε δει τις φωτογραφίες μου από εκείνη την ημέρα, καθώς τρέχω με άλλους για να γλιτώσουμε από τις εκρήξεις. Ενα γυμνό παιδί με απλωμένα χέρια, που ουρλιάζει από τον πόνο. Η εικόνα που αποτύπωσε ο Βιετναμέζος φωτογράφος Νικ Ουτ του Associated Press, δημοσιεύθηκε σε πρωτοσέλιδα εφημερίδων σε όλο τον κόσμο και εξασφάλισε το βραβείο Πούλιτζερ στον δημιουργό της. Με το πέρασμα του χρόνου, έγινε μία
από τις πιο γνωστές φωτογραφίες του πολέμου στο Βιετνάμ.
Ο Νικ άλλαξε για πάντα τη ζωή μου με την εντυπωσιακή φωτογραφία του. Ο ίδιος άνθρωπος μου έσωσε, όμως, και τη ζωή. Αφού τράβηξε τη φωτογραφία, έβαλε κάτω τη μηχανή του, με τύλιξε με κουβέρτα και με οδήγησε σε γιατρό. Του χρωστάω παντοτινή ευγνωμοσύνη.
Θυμάμαι, ωστόσο, και στιγμές που τον μίσησα. Μεγάλωσα νιώθοντας απέχθεια για την εικόνα αυτή.
Σκεφτόμουν: «Είμαι ένα μικρό κορίτσι. Είμαι γυμνή. Γιατί να με φωτογραφίσει; Γιατί δεν με προστάτευσαν οι γονείς μου;». Ενιωθα άσχημη και ντροπιασμένη.
Μερικές φορές μεγαλώνοντας ήθελα να εξαφανιστώ και όχι μόνον εξαιτίας των εγκαυμάτων μου, που καλύπτουν το ένα τρίτο του σώματός μου και προκαλούν χρόνιο και έντονο πόνο. Προσπαθούσα να κρύψω τις ουλές κάτω από τα ρούχα μου, από ντροπή για την παραμόρφωσή μου. Υπέφερα από άγχος και κατάθλιψη. Τα παιδιά στο σχολείο με απέφευγαν. Προκαλούσα τον οίκτο των γειτόνων μου, αλλά και των γονιών μου. Καθώς μεγάλωνα, φοβόμουν ότι κανείς δεν θα με αγαπήσει ποτέ.
Στο μεταξύ, η φωτογραφία έγινε παγκοσμίως διάσημη, κάνοντας την προσωπική και συναισθηματική ζωή μου ακόμη πιο δύσκολη. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 και μετά παραχώρησα αναρίθμητες συνεντεύξεις σε δημοσιογράφους, ενώ συναντήθηκα με μονάρχες, πρωθυπουργούς και άλλους ηγέτες, οι οποίοι περίμεναν να ανακαλύψουν κάποιο κρυφό νόημα στη φωτογραφία και στην εμπειρία μου. Το παιδί που τρέχει στον δρόμο έγινε σύμβολο της φρίκης του πολέμου. Η πραγματική κοπέλα, θέμα της φωτογραφίας, κοίταζε από το παρασκήνιο και φοβόταν ότι ο κόσμος θα ανακάλυπτε πόσο ψυχικά κατεστραμμένη ήταν.
Οι φωτογραφίες αποτυπώνουν μια στιγμή στον χρόνο. Οσοι επέζησαν, όμως, ειδικά τα παιδιά, πρέπει να συνεχίσουν να ζουν.
Δεν είμαστε σύμβολα, είμαστε άνθρωποι. Πρέπει να βρούμε δουλειά, να αγαπήσουμε και να ζήσουμε στην κοινωνία. Μόνο μετά την ενηλικίωσή μου, αφού είχα αυτομολήσει στον Καναδά, άρχισα να συνειδητοποιώ την αποστολή μου στη ζωή. Με τη βοήθεια της πίστης, του συζύγου και των φίλων μου, βοήθησα στη δημιουργία ιδρύματος και άρχισα να ταξιδεύω σε εμπόλεμες χώρες προσφέροντας ιατρική και ψυχολογική στήριξη σε παιδιά-θύματα πολέμου.
Γνωρίζω τι σημαίνει να βομβαρδίζεται το χωριό σου και να βλέπεις τα μέλη της οικογένειάς σου να κείτονται νεκρά. Οι αποτρόπαιες εικόνες των πολέμων θυμίζουν, δυστυχώς, σε πολλά τις φωτογραφίες από επιθέσεις ενόπλων σε σχολεία των ΗΠΑ. Παρότι δεν βλέπουμε σορούς, όπως γίνεται σε πολεμικές ανταποκρίσεις, οι επιθέσεις αυτές παράγουν εικόνες ενός διαφορετικού πολέμου. Οσο ανυπόφορη και να ακούγεται η δημοσιοποίηση εικόνων από σφαγές σε σχολεία, τόσο αναγκαία είναι η μελέτη τους. Είναι ευκολότερο να αποσιωπούμε την πραγματικότητα του πολέμου εάν δεν βλέπουμε τις συνέπειές του.
Δεν μπορώ να μιλήσω εξ ονόματος των οικογενειών του δημοτικού του Ουβάλντε του Τέξας. Ξέρω, όμως, ότι είναι ανάγκη να αντιμετωπίσουμε τη βία κατά πρόσωπο και το πρώτο βήμα είναι να μην αποστρέφουμε το βλέμμα. Φέρω σήμερα τις επιπτώσεις του πολέμου πάνω στο σώμα μου. Η εικόνα αυτή πρέπει να λειτουργεί πάντα σαν υπενθύμιση της ικανότητας του ανθρώπου για κακό, αλλά και για αγάπη, ειρήνη, ελπίδα και συγχώρεση.