Ανάγκη για πιο πολλές ισραηλινές επενδύσεις στην ελληνική οικονομία

– Ποια πιστεύετε ότι είναι η λιγότερο ανεπτυγμένη πτυχή της σχέσης μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας;

– Η οικονομία. Είμαστε πολύ περήφανοι για τον αριθμό των τουριστών από το Ισραήλ, είμαστε ενθουσιασμένοι που βλέπουμε ισραηλινές επενδύσεις στην τουριστική βιομηχανία της χώρας και στα ακίνητα. Αλλά η λιγότερο ανεπτυγμένη διάσταση είναι η οικονομική συνεργασία, και κατά τη γνώμη μου υπάρχει η ανάγκη να δούμε περισσότερες ισραηλινές επενδύσεις στην ελληνική οικονομία και περισσότερες κοινοπραξίες. Η Ελλάδα είναι χώρα της Ε.Ε. – νομίζω ότι είναι σημαντικό για τους Ισραηλινούς επιχειρηματίες να αναπτύξουν κοινοπραξίες με Eλληνες επιχειρηματίες και να επωφεληθούν από τον ρόλο σας στην Ευρώπη και στο ΝΑΤΟ. Υπάρχει κάποια πρόοδος, αλλά δεν είναι αρκετή. Οι ισραηλινές επενδύσεις δεν είναι εύκολο να γίνουν επενδύσεις στη χώρα και δεν υπάρχει εύκολος τρόπος να τις δεις να λειτουργούν. Ελπίζω να δούμε στο μέλλον επενδύσεις που θα καρποφορήσουν και οικονομικά

αποτελέσματα. Η επιστήμη, η τεχνολογία και η οικονομία είναι εκείνες που θα έδινα την έμφαση στο μέλλον.

– Η ισραηλινή κυβέρνηση αποφάσισε να αδειοδοτήσει νέες ερευνητικές γεωτρήσεις. Αυτό το φυσικό αέριο πώς θα φθάσει στις αγορές της Ε.Ε.;

– Η ανάγκη υπάρχει, το κόστος της λήψης αποφάσεων από την πλευρά της ενέργειας είναι κρίσιμο, και αυτή τη στιγμή στη χώρα συμμετέχουμε σε συζητήσεις με τους Αιγυπτίους και την Ε.Ε. για την εξαγωγή περισσότερου ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Το ανοιχτό ερώτημα είναι πώς και μέσω ποιας

διαδρομής. Παρακολουθώ προσεκτικά τις δηλώσεις της ελληνικής κυβέρνησης και τη συμμετοχή σας στο να φθάσει η Ευρώπη σε μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία. Θα συνιστούσα μια αρκετά εντατική προσπάθεια για την επίτευξη μιας περιφερειακής συνεννόησης σχετικά με τις καλύτερες οδούς εξαγωγής φυσικού αερίου. Ισως χρειαστεί χρόνος στην αρχή ή περισσότερη προσπάθεια μέσω δεξαμενόπλοιων – τελικά θα πρέπει να υπάρξει ένας αγωγός, ο οποίος θα είναι έτοιμος για υδρογόνο. Επομένως δεν θα είναι μια επένδυση που θα περιορίζεται μόνο στη μεταφορά φυσικού αερίου, αλλά θα αφορά τη μελλοντική ενέργεια.

– Αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον θα περιλαμβάνει τις αγορές Σαουδικής Αραβίας και Αιγύπτου;

– Νομίζω ότι η ιδέα που πρέπει να διερευνήσουμε είναι να κάνουμε μια επένδυση που θα είναι οικονομική και θα έχει οφέλη όχι μόνο για 10-15 χρόνια, αλλά για 50 χρόνια. Η Αίγυπτος είναι γείτονας, εταίρος, πελάτης του ισραηλινού φυσικού αερίου, επομένως

η ιδέα είναι να αποσταλεί φυσικό αέριο στην Αίγυπτο, που θα είναι μια ορισμένη συμφωνία για την ποσότητα που θα πάει από την Αίγυπτο στις ευρωπαϊκές αγορές. Ολα αυτά τα θέματα πρέπει να συζητηθούν, να επιλυθούν στα υψηλότερα επίπεδα.

– Πώς θα μπορούσε η Τουρκία να παίξει ρόλο σε αυτό;

– Σε κάθε διαδρομή υπάρχουν πολιτικά προβλήματα, πρέπει να κοιτάς τον χάρτη και τις διαφορές των χωρών και είναι κάτι που απαιτεί καλύτερη κατανόηση. Νομίζω ότι η συμπερίληψη είναι καλύτερη από τον αποκλεισμό, και χωρίς να μπω σε λεπτομέρειες, τις οποίες δεν γνωρίζω αυτή τη στιγμή, πρέπει να δούμε το κόστος και την πολιτική πραγματικότητα, τη διαφοροποίηση. Νομίζω ότι η Ευρώπη θα είναι έξυπνη να έχει περισσότερες από μία επιλογές και να μην περιορίζεται. Διαφορετικά τι θα είχε πετύχει η Ευρώπη αν αντικαθιστούσε τη μια εξάρτηση με μια άλλη; Πιστεύω λοιπόν ότι αυτό βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα Ευρώπης και Ισραήλ, και ελπίζω

ότι η συζήτηση μεταξύ διαφορετικών πρωταγωνιστών θα καταλήξει σε μια συγκεκριμένη κατανόηση και θα κάνουμε μια κίνηση. Δώδεκα χρόνια δαπανήθηκαν γι’ αυτόν τον σκοπό στον EastMed, δεν νομίζω ότι έχουμε άλλα δέκα χρόνια για να συζητήσουμε το έργο EastMed.

– Παραμένει ο EastMed μία από τις δυνατότητες;

– Ο EastMed είναι μια ιδέα. Και είναι μια πολύ πολύτιμη και σημαντική ιδέα. Μια ιδέα που ωφέλησε τους διαφορετικούς εταίρους. Αλλά δεν πρέπει να περιορίζεται σε μία διαδρομή. Θα πρέπει να είναι μια ιδέα για το πώς θα φέρετε αέριο από τα ισραηλινά κοιτάσματα και στο μέλλον από κυπριακά κοιτάσματα –ίσως και άλλα– στην αγορά. Ενας αγωγός είναι ένα μακροπρόθεσμο έργο. Τα τάνκερ είναι ένα βραχυπρόθεσμο έργο. Το FSRU είναι μια άλλη επιλογή ή το FLNG είναι μια άλλη επιλογή, αλλά πρέπει να περάσουμε στις πράξεις.

– Αν καταλαβαίνω καλά, μιλάτε για δίκτυο αγωγών που θα αφήσει

άπαντες ικανοποιημένους.

– Υπάρχουν πολλές ιδέες. Υπάρχουν συνεχείς συζητήσεις, και φυσικά υπάρχουν ορισμένες συμφωνίες και μνημόνια συμφωνίας που έχουν υπογραφεί μεταξύ του Ισραήλ και της Κύπρου και της Ελλάδας σχετικά με τον EastMed – τα σεβόμαστε όλα αυτά. Και μετά το αμερικανικό nonpaper πρέπει να επανεξετάσουμε την έννοια του EastMed έπειτα από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις αναδυόμενες ανάγκες της ευρωπαϊκής ενεργειακής ανεξαρτησίας. Η κατασκευή ενός αγωγού θα πάρει χρήματα και χρόνο και έχει ορισμένες επιπλοκές. Μπορεί να τα επιλύσουμε μέσω εγκαταστάσεων και δεξαμενόπλοιων LNG. Υπάρχει η ιδέα ενός αγωγού που πηγαίνει από την Αίγυπτο στην Κρήτη και μετά στην ηπειρωτική Ελλάδα – αυτό είναι επίσης μακροπρόθεσμο. Και υπάρχουν και άλλες ιδέες. Η συμπερίληψη θα ήταν καλύτερη από τον αποκλεισμό, γιατί με κάθε διαδρομή χρειάζεστε πολιτικές συμφωνίες μεταξύ διαφορετικών χωρών και δεν έχει νόημα να αποξενωθεί μία.