«Σε μια στιγμή μπορεί να χάσεις τον κόπο σου»

Θύματα ηλεκτρονικής απάτης και ειδικοί μιλούν για τις μεθόδους των επιτηδείων

ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Τους είχε παραπλανήσει από την πρώτη ατάκα. Ο άντρας στην άλλη γραμμή του τηλεφώνου συστήθηκε ως ο λογιστής τους. Ισως είχε επιλέξει τυχαία τη στιγμή της κλήσης: 14 Απριλίου 2022, ώρα 16.30. Ισως και όχι. Στο σπίτι επικρατούσε αναβρασμός, τα μέλη της οικογένειας τακτοποιούσαν τελευταίες εκκρεμότητες, σε λίγες ώρες είχαν ένα ταξίδι και την επόμενη ημέρα ένα προγραμματισμένο χειρουργείο. Μπορεί να στάθηκε απλώς τυχερός. Τους είπε ότι έπρεπε να ολοκληρώσουν άμεσα τη διαδικασία για να λάβουν ένα ειδικό επίδομα. Μπορεί, όμως, να μη μιλούσε στον αέρα, να γνώριζε πτυχές της ζωής των στόχων του. Αλλωστε ένα μέλος της οικογένειας είναι άτομο με αναπηρία και θα ήταν πιθανός δικαιούχος. Χειρίστηκε με μαεστρία τη συζήτηση, παίζοντας με την ψυχολογία των θυμάτων του. Επειτα από 20 λεπτά συνομιλίας, είχε καταφέρει να αλιεύσει τους τραπεζικούς κωδικούς τους και να αποσπάσει 10.000 ευρώ.

«Είχε ένα στυλ που σε αποσυντόνιζε. Σου δημιουργούσε μια σύγχυση, μια αγωνία, ότι κλείνει το σύστημα και δεν θα προλάβουμε να ολοκληρώσουμε τη διαδικασία.

Δεν μπορούσες εκείνη τη στιγμή να σκεφτείς καθαρά», λέει στην «Κ» η Μ.Β., η κόρη της οικογένειας και το τρίτο κατά σειρά μέλος που συνομίλησε με τον απατεώνα στο τηλέφωνο εκείνο το απόγευμα. Θεώρησε ότι ήταν όντως ο οικογενειακός λογιστής, αφού προηγουμένως ο άγνωστος άντρας είχε ήδη πείσει τους γονείς της.

Ο τόνος του, οι λέξεις που χρησιμοποιούσε, της δημιούργησαν μια αίσθηση ότι έπρεπε να απαντήσει άμεσα για να τελειώνει το τηλεφώνημα, ότι δεν υπήρχε περιθώριο χρονοτριβής. «Δεν σκεφτόμουν τίποτα, με έκανε ό,τι ήθελε. Φίλος μου τραπεζικός μού είπε αργότερα ότι ήταν σαν να βρίσκομαι στο ΑΤΜ, να με σημαδεύει κάποιος με ένα πιστόλι στο κεφάλι και να προστάζει να βγάλω τα λεφτά μου», λέει.

Ο δράστης κατάφερε να της αποσπάσει το iban και τους τραπεζικούς κωδικούς, μπήκε στην εφαρμογή e-banking με τα στοιχεία

της και την έπεισε να του δώσει και τον κωδικό έγκρισης της μεταφοράς χρημάτων που είχε σταλεί στο κινητό της. Ενιωθε τόση πίεση, λέει, που δεν διάβασε καν εκείνη τη στιγμή το περιεχόμενο του μηνύματος προτού εγκρίνει τη συναλλαγή. «Τι γεύση μου άφησε; Οτι σε μια στιγμή μπορεί να χάσεις όλο τον κόπο σου», λέει η Μ.Β., η οποία δέχτηκε να μιλήσει χωρίς να δημοσιοποιηθούν τα πλήρη στοιχεία της. «Η δική σου ευάλωτη στιγμή μπορεί να είναι ιδανική για κάποιον άλλο, να το εκμεταλλευτεί και να στα πάρει όλα», λέει.

Η ιστορία της είναι ενδεικτική μιας τάσης που παρατηρείται όλο και πιο συχνά ανά την Ελλάδα. Καθώς οι εξόφθαλμες ηλεκτρονικές απάτες των κακογραμμένων email που αποστέλλονται από «πρίγκιπες της Νιγηρίας» και καθιστούν τους παραλήπτες δικαιούχους ή κληρονόμους αμύθητων ποσών καταλήγουν όλο και πιο συχνά στον φάκελο της ανεπιθύμητης αλληλογραφίας, οι δράστες αναζητούν άλλες μεθόδους. Μια από τις πλέον δημοφιλείς τακτικές είναι οι επιθέσεις τους να μην εκδηλώνονται μόνο στον ψηφιακό κόσμο, αλλά να συνδυάζονται και με παραπλανητικές τηλεφωνικές κλήσεις.

Το κόλπο του «λογιστή» έχει θορυβήσει πολλούς επαγγελματίες του κλάδου. Τον Φεβρουάριο ο Απόστολος Σταυρίδης, πρόεδρος του συλλόγου λογιστών Πρέβεζας, είχε εκδόσει σχετική προειδοποιητική ανακοίνωση. Οπως λέει στην «Κ», είχε διαπιστώσει ότι απατεώνες υποδύονταν ακόμη και τον ίδιο για να παραπλανήσουν τα θύματά τους. «Σχεδόν ανά είκοσι ημέρες έχουμε πέντε με έξι συμβάντα. Κανένας λογιστής δεν θα ζητήσει οποιονδήποτε κωδικό τράπεζας από τους πελάτες του», λέει.

Τα «δολώματα» με λεία το e-banking των ανυποψίαστων, οι «πρίγκιπες της Νιγηρίας» και το «κόλπο του λογιστή».

Απατηλές αγγελίες

Αντίστοιχες ανακοινώσεις έχουν βγάλει πιο πρόσφατα σύλλογοι λογιστών στα Χανιά και την Καβάλα. Η εμφάνιση ανάλογων περιστατικών κινητοποίησε και τη Διεύθυνση Αστυνομίας Θεσπρωτίας, η οποία στις 6 Ιουνίου πραγματοποίησε ημερίδα για τις ηλεκτρονικές απάτες, την οποία παρακολούθησαν 40 πολίτες. Στην περιοχή

τους είχαν ήδη παραπλανηθεί ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων και άλλων επιχειρήσεων, καθώς και κάτοικοι που είχαν αναρτήσει αγγελίες πώλησης προϊόντων στο Διαδίκτυο.

«Μπορεί να πετυχαίνουν τηλεφωνικά τα υποψήφια θύματά τους σε ευαίσθητες ώρες.

Τους κάνουν στοχευμένες ερωτήσεις, ασκούν πίεση για να τελειώνει γρήγορα η συναλλαγή, μπορεί να γνωρίζουν λεπτομέρειες για την προσωπική τους ζωή παρακολουθώντας όσα μοιράζονται στα social media», λέει στην «Κ» η δικηγόρος Ελπίδα Βαμβακά, πρόεδρος και ιδρυτικό μέλος της Homo Digitalis, οργάνωσης που υπερασπίζεται τα δικαιώματα χρηστών του Διαδικτύου. «Θέλει ιδιαίτερη προσοχή, πολλοί ντρέπονται που υπήρξαν θύματα. Το επίπεδο μόρφωσης πάντως δεν παίζει ρόλο, ο καθένας μπορεί να βρεθεί σε αυτή τη θέση», προσθέτει.

Ακόμη κι αν οι μέθοδοι που ακολουθούν φαντάζουν σχετικά απλοϊκές, ο τρόπος δράσης τους μπορεί να είναι ιδιαίτερα μεθοδικός, όπως προκύπτει

από την πρόσφατη εξάρθρωση μεγάλου κυκλώματος ηλεκτρονικής απάτης στην Ελλάδα. Επειτα από έρευνα της Υποδιεύθυνσης Ασφαλείας Ηγουμενίτσας συνελήφθησαν τον Απρίλιο επτά μέλη της οργάνωσης εκ των οποίων οι τέσσερις έχουν προφυλακιστεί. Τους αποδίδεται ότι τουλάχιστον από τον Νοέμβριο του 2020 είχαν διαπράξει 231 απάτες αποκομίζοντας πάνω από 1,4 εκατομμύρια ευρώ. Στα θύματά τους φέρεται να περιλαμβάνονται και αστυνομικοί.

Η μέθοδος

Τα βασικά μέλη της οργάνωσης είχαν την έδρα τους στη Νέα Κίο και το Αργολικό Αργολίδας. Καλούσαν πολίτες που είχαν αναρτήσει αγγελίες στις ιστοσελίδες car.gr, vendora.gr, xe.gr, αλλά και στο Facebook. Υποδύονταν τους ενδιαφερόμενους αγοραστές και με πρόσχημα την άμεση καταβολή των χρημάτων στον λογαριασμό των θυμάτων αποσπούσαν τους κωδικούς πρόσβασης στο e-banking, αριθμούς τραπεζικών καρτών και τους κωδικούς επιβεβαίωσης μιας χρήσης. Σε περίπτωση που τα θύματά τους ήταν δύσπιστα και δεν μοιράζονταν αυτά τα στοιχεία, τους έστελναν στα κινητά τους απατηλά SMS, στα οποία εμφανιζόταν ως αποστολέας η τράπεζά τους. Με αυτά τα μηνύματα τους έπειθαν να γνωστοποιήσουν τους κωδικούς για να ολοκληρωθεί η συναλλαγή.