Το σαγηνευτικό πλην αδηφάγο λεοντόψαρο
Απειλεί την πανίδα του Ατλαντικού
ΛΟΡΕΝΤΖΟ ΜΙΤΙΓΚΑ* THE NEW YORK TIMES
Η σιωπή του θαλάσσιου βυθού είναι εκκωφαντική και ο χρόνος κυλάει γρήγορα. Εστιάζω με τον φακό μου σ' ένα λεοντόψαρο, το προσεγγίζω προσεκτικά και το παρακολουθώ να ανοίγει τα θωρακικά του πτερύγια, αποκαλύπτοντας τα δηλητηριώδη αγκάθια του. Με αυτόν τον τρόπο, άλλωστε, προστατεύεται από τους εχθρούς του.
Τα τελευταία χρόνια καταγράφω τον πόλεμο μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων της Καραϊβικής και του λεοντόψαρου (Pterois miles και Pterois volitans). Σε αυτόν έχουν συστρατευθεί, εκτός από τους ντόπιους, επιστήμονες, επαγγελματίες δύτες και εθελοντές. Ολοι μαζί προσπαθούν να διασώσουν τους κοραλλιογενείς υφάλους της Μπονέρ, αυτής της μικρής ολλανδικής νήσου, ανοικτά της Βενεζουέλας, από αυτό το ψάρι εισβολέα.
Το λεοντόψαρο ενδημεί στον Ειρηνικό και στον Ινδικό. Τις τελευταίες δεκαετίες, όμως, εισέβαλε στον Κόλπο του Μεξικού και στην Καραϊβική. Η παρουσία του απειλεί τους κοραλλιογενείς υφάλους του τροπικού Ατλαντικού και τα οικοσυστήματά τους.
Μελέτη που εκπονήθηκε από το πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Ορεγκον έδειξε ότι ένα λεοντόψαρο εντός πέντε εβδομάδων εξολοθρεύει το 80% του γόνου στην περιοχή του. Ο αναπαραγωγικός ρυθμός του είναι εξίσου εντυπωσιακός. Κάθε θηλυκό γεννάει, στη διάρκεια μερικών ημερών, 25.000 αυγά.
Σε ολόκληρη την Καραϊβική αναζητούνται τρόποι για να μπει φρένο στην αύξηση των λεοντόψαρων και να αποτραπεί η καταστροφή που προκαλούν στα υποθαλάσσια οικοσυστήματα. Η στρατηγική που ακολουθεί η Μπονέρ βασίζεται σε εθελοντές «θηρευτές» των λεοντόψαρων και στη συνεργασία με
το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο της STINAPA και τις τοπικές σχολές κατάδυσης.
Οι δύτες έχουν καταφέρει να ελέγξουν αποτελεσματικά την πληθυσμιακή έκρηξη των λεοντόψαρων, χωρίς, ευτυχώς, να επιφέρουν με τη δράση τους ζημιές στο οικοσύστημα. Εκτελούν το έργο τους μέχρι τα 18 μέτρα, δηλαδή στο μέγιστο βάθος ασφαλούς κατάδυσης. Για τους πληθυσμούς των λεοντόψαρων που ζουν σε μεγαλύτερα βάθη τοποθετούνται ειδικές παγίδες.
Επειδή στην Μπονέρ απαγορεύεται το υποβρύχιο ψάρεμα,
Σύμφωνα με μελέτη, σε 5 εβδομάδες μπορεί να αφανίσει το 80% του γόνου στην περιοχή του.
για την αποφυγή τραυματισμών οι δύτες έχουν εξοπλιστεί με έναν εναλλακτικό εξοπλισμό. Τα «όπλα» τους στον πόλεμο είναι τα εργαλεία ELF (ακρωνύμιο του «Eradicate Lionfish», δηλαδή «εξαλείψατε τα λεονταρόψαρα»). Με αυτά τα αυτοσχέδια μέσα αποτρέπεται η καταστροφή που προκαλούν τα ψαροντούφεκα και τα δίχτυα στους κοραλλιογενείς υφάλους.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα λεοντόψαρα κατέληξαν στην Καραϊβική όταν κάποιοι ανεύθυνοι ιδιοκτήτες ενυδρείων, που πιθανώς τα έβλεπαν να κατασπαράζουν τα υπόλοιπα ψάρια, τα απέρριψαν στα ανοικτά της θαλάσσιας περιοχής της Φλόριντα. Δυστυχώς, όμως, η θανάτωσή τους είναι μονόδρομος για τη διάσωση των υποθαλάσσιων οικοσυστημάτων.