Καθυστέρησαν κρίσιμες μεταρρυθμίσεις

ΓΠΑΝΑΓΗ ΒΟΥΡΛΟΥΜΗ ια περισσότερες από δύο δεκαετίες η παγκόσμια οικονομία λειτούργησε σε συνθήκες πολύ χαμηλού ή και αρνητικού πληθωρισμού. Μία από τις αιτίες γι' αυτό ήταν η σταδιακή επικράτηση ενός σχετικά ελεύθερου καθεστώτος στη διεθνή διακίνηση και εμπορία αγαθών και υπηρεσιών. Αλλη αιτία ήταν η είσοδος στην παγκόσμια σκηνή άλλοτε κλειστών οικονομιών, ιδιαίτερα της Κίνας. Το άνοιγμα των αγορών, σε συνδυασμό με τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, συμπίεσε το κόστος παραγωγής συγκρατώντας ή και μειώνοντας τις τιμές στον τελικό καταναλωτή. Προκλήθηκε επίσης μεγάλη ρευστότητα, με αποτέλεσμα μηδενικά ή και αρνητικά επιτόκια. Η ανεμπόδιστη διακίνηση αγαθών και χρημάτων ενίσχυσε τις αλληλοεξαρτήσεις ανάμεσα σε κράτη αλλά και σε ευρύτερες περιοχές, αυτό που λέμε παγκοσμιοποίηση. Δεν ευνόησε όλους το ίδιο η παγκοσμιοποίηση και έβλαψε εκείνους που δεν μπόρεσαν να αντέξουν στον ελεύθερο ανταγωνισμό. Οδήγησε όμως σε αύξηση του παγκόσμιου πλούτου και μέχρι πρόσφατα θεωρήθηκε μονόδρομος. Μέχρι πρόσφατα, γιατί η ωραία αυτή εποχή τελειώνει και η Γη επανέρχεται σε παλαιότερες, πολύ γνώριμες καταστάσεις.

Η αρχή έγινε από την αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας. Η λογική της ελευθερίας στις οικονομικές συναλλαγές ισχύει όσο δεν ενοχλεί τους ισχυρούς. Οταν απειληθούν τα συμφέροντα κάποιας μεγάλης δύναμης από τον ανταγωνισμό, η λογική θα θυσιαστεί. Αρχής γενομένης από κάποιον θα ακολουθήσουν άλλοι, βάζοντας εμπόδια στην ελεύθερη διακίνηση. Ετσι αρχίζει το κόστος να ανεβαίνει και μαζί οι τιμές

στους καταναλωτές. Είναι αυτή μια προσωρινή φάση ή έχει ο κόσμος μπει σε παρατεταμένη περίοδο προστατευτισμού; O πόλεμος στην Ουκρανία από τη μια μεριά δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τη λειτουργία της παγκόσμιας οικονομίας ανεβάζοντας τα κόστη, από την άλλη όμως αποκαλύπτει σε τι μεγάλο βάθος έχει προχωρήσει η παγκόσμια αλληλοεξάρτηση όχι μόνο στην ενέργεια αλλά και στα τρόφιμα, παντού. Τελικά, παράγοντες όπως οι κίνδυνοι της κλιματικής αλλαγής θα οδηγήσουν τα κράτη πάλι σε συνεργασίες, αλλά έχουμε μπροστά μας μια δύσκολη περίοδο ακαθόριστης διάρκειας.

Σε αυτό το αβέβαιο σκηνικό είναι αναγκασμένη να ταξιδέψει η Ελλάδα τους επόμενους μήνες ή χρόνια. Οι μεγάλες αποφάσεις για την πορεία της θα παίρνονται στην Ευρώπη ή και κάπως δυτικότερα. Υπάρχει όμως εδώ περιθώριο να γίνουν ακόμη πολλά. Στην οικονομία, τα τελευταία χρόνια δεν τα πήγαμε άσχημα. Αν αναλογιστεί κανείς από πού βγήκαμε, την πανδημία, τις άλλες κρίσεις και τώρα την Ουκρανία, η κυβέρνηση διαχειρίζεται την κατάσταση καλά. Η αξιοπιστία μας έχει βελτιωθεί και ο βραχνάς του χρέους κρατιέται σε απόσταση ασφαλείας. Ομως αυτά δεν φτάνουν. Για να παγιωθούν συνθήκες ευνοϊκές για οικονομική ανάπτυξη και για να γίνουμε ανταγωνιστικοί πρέπει να φτιάξουν η διοίκηση και η δικαιοσύνη. Εκεί η κυβέρνηση δεν θέλησε ή δεν πρόλαβε να παρέμβει ουσιαστικά, και τώρα, με εκλογές στον ορίζοντα, είναι πολύ αργά. Η ακρίβεια που προκαλεί ο πληθωρισμός χτυπά τους πολλούς κι εκείνοι εκδικούνται καταψηφίζοντας όποιον κυβερνά. Ασχετα αν φταίει ή όχι.