Η γερμανική καταξίωση ενός Ελληνα
Ο Γιώργος Πέτρου στην πρώτη σεζόν του ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ του Γκέτινγκεν
ΕΛΕΝΑΣ ΜΑΤΘΑΙΟΠΟΥΛΟΥ Είναι ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του φημισμένου Φεστιβάλ Χέντελ στο Γκέτινγκεν της Γερμανίας. Ο διεθνώς καταξιωμένος Ελληνας μαέστρος Γιώργος Πέτρου, με διαρκή, αλλά όχι αποκλειστική, ενασχόληση με το ρεπερτόριο μπαρόκ και πολυβραβευμένη δισκογραφία στον τομέα, ομολογεί ότι χρωστά πολλά στoν Χέντελ. «Η μουσική του Γκέοργκ Φρίντριχ Χέντελ, ενός κατ' εξοχήν θεατράνθρωπου, είναι “γήινη” και περιγράφει αριστοτεχνικά ένα ευρύτατο φάσμα ανθρωπίνων αισθημάτων και καταστάσεων, σε αντίθεση με τον άλλο σύγχρονο γίγαντα, τον Μπαχ, του οποίου η μουσική είναι “ουράνια”».
Το ντεμπούτο του στο καινούργιο του πόστο ήταν θριαμβευτικό. Συμπεριέλαβε δύο συναυλίες: Στην πρώτη, που εγκαινίασε το φεστιβάλ, παρουσιάστηκε η άγνωστη πρώιμη καντάτα «Aminta e Fillide», με συμμετοχή της Ελληνίδας σοπράνο Μυρσίνης Μαργαρίτη και του Βραζιλιάνου Μπρούνο ντε Σα. Στη δεύτερη η Ρωσίδα σοπράνο Γούλια Λέζνιεβα μάγεψε το κοινό με άριες του μπαρόκ ρεπερτορίου.
Ομως το αποκορύφωμα των εκδηλώσεων ήταν η εξαιρετική παραγωγή της δημοφιλέστερης όπερας του Χέντελ, «Ιούλιος Καίσαρ». Μουσικά τέλεια και σκηνικά πρωτότυπη, η ευφάνταστη σκηνοθεσία του Πέτρου, με συμβολή δύο Ελλήνων συνεργατών,
του Πάρη Μέξη (σκηνικά και κοστούμια) και της Στέλλας Κάλτσου (φωτισμοί), κατενθουσίασε το γερμανικό και διεθνές κοινό, το οποίο χειροκροτούσε και επευφημούσε θορυβωδώς για πάνω από δέκα λεπτά! Το ανέβασμα ήταν συμπαραγωγή με την ολλανδική Reiseoper, τη δεύτερη σε σειρά όπερα της Ολλανδίας, έναν εξαιρετικό θίασο που κάνει αποκλειστικά τουρνέ και είχε ήδη παρουσιάσει το έργο σε
δέκα πόλεις της Ολλανδίας τον περασμένο χειμώνα.
Αυτό σίγουρα βοήθησε όχι μόνο την άψογη απόδοση της ορχήστρας, αλλά και την επίτευξη τέλειου ανσάμπλ ανάμεσα σ' αυτήν και τους τραγουδιστές, των οποίων οι φωνές έμοιαζαν να πηγάζουν μέσα από τα όργανα. Η έξοχη διανομή αποτελείτο από τρεις κόντρα τενόρους: τον Γιούρι Μινένκο ως Καίσαρα, τον Νικόλας Ταμάνια ως Τολομέο (Πτολεμαίος) και τον Ραφάλ Τόμκιεβιτς ωs Νιρένο – και τη Βελγίδα σοπράνο με τη Ρωσίδα σοπράνο Γούλια Λέζνιεβα στο γκαλά με άριες του μπαρόκ ρεπερτορίου στο Γκέτιγκεν. Δίπλα, σκηνή από την παράσταση «Ιούλιος Καίσαρ» του Χέντελ.
Σοφί Γιούνκερ ως φωνητικά και σκηνικά εκθαμβωτική Κλεοπάτρα, αν και 5 μηνών έγκυος!
«Η αισθητική του μπαρόκ, μουσική και οπτική, είναι πληθωρική. Από δραματικής αλλά και μουσικής πλευράς, όλα –η χαρά, αλλά και ο φόβος, η οργή, το μίσος, ο έρωτας– υπερβάλλονται και, στα χέρια ενός κορυφαίου μουσικού δραματουργού όπως ο Χέντελ, η μουσική ρέει κατευθείαν στην ψυχή και προκαλεί έντονη απήχηση στον θεατή. Ισως γιατί προσεγγίζει τη δική μας εποχή
ακραίων καταστάσεων και εξηγεί γιατί η τέχνη του 18ου αιώνα, όπως εκφράζεται στη μουσική μπαρόκ, είναι τόσο δημοφιλής στις μέρες μας».
Το κόνσεπτ πίσω από την έξυπνη σκηνοθεσία του Πέτρου τόνισε επίσης το κωμικό και χιουμοριστικό στοιχείο που συχνά υποβόσκει πίσω από τις υπερβολικές καταστάσεις στις οποίες βρίσκονται οι ήρωες και οι ηρωίδες του Χέντελ, και βοήθησε τη δράση να εξελίσσεται με γοργό ρυθμό.
Πώς εξηγεί ο Πέτρου αυτό το
διασκεδαστικό, αλλά άκρως αντίθετο από το προβλεπόμενο τέλος του έργου, ανάλογο με την εξίσου ανατρεπτική πρόσφατη παρέμβασή του στο Φινάλε του «Ιδομενέα» του Μότσαρτ στο θέατρο «Ολύμπια» της Αθήνας; Και πώς δικαιολογεί την παρέμβαση ενός ερμηνευτή στις επιθυμίες των μεγαλοφυών δημιουργών αυτών των έργων;
Το Καλό και το Κακό
«Εχω μια πιο φιλοσοφική, πιο υπαρξιακή, αν θέλετε, προσέγγιση
για το τέλος αυτών των έργων. Δηλαδή ότι δεν μπορείς να γλιτώσεις από το κακό, τις δυνάμεις του Κακού και του Καλού, που μάχονται συνεχώς στον κόσμο. Δεν υπάρχει απόλυτη νίκη ούτε απόλυτη ήττα. Η μάχη εξακολουθεί να υπάρχει πάντα, με το Καλό εδώ να εκπροσωπείται από την Κλεοπάτρα, και το Κακό από τον αδελφό της Πτολεμαίο και τους ιερείς του Ανουβη.
»Από την άλλη, σε πρώτη ανάγνωση, το έργο φαντάζει και σαν ένα καταπληκτικό “adventure story”, μια περιπέτεια. Εχει μάχες, έχει δράση, όμως με ένα τέλος που δεν θα μπορούσε να υπάρχει σε κινηματογραφική ταινία. Γι' αυτό, τοποθετώ τη δράση στην Αίγυπτο του 1920, αν και η ολική οπτική γωνία είναι ένα απόσταγμα της αιωνίας Αιγύπτου. Και μέσα από τη δράση πηγάζουν οι προσωπικές σχέσεις Καίσαρα και Κλεοπάτρας. Θέλουν να χρησιμοποιήσουν τις πολιτικές σκοπιμότητες, αλλά τελικά μεσολαβεί ο έρωτας, που δίνει τις απαντήσεις σ' αυτή την όπερα, της οποίας η ουσία είναι η ψυχολογική εξέλιξη, μέσα από τη συνειδητοποίηση ότι είσαι ερωτευμένος».
Το 2023, το Φεστιβάλ θα είναι αφιερωμένο στην Ελλάδα. «Θα παρουσιάσουμε το ορατόριο του Xέντελ “Ηρακλής” (Hercules) και τη “Σεμέλη” (Semele) ή την Αριάδνη στην Κρήτη (Arianna un Creta)». Η ελληνική παρουσία θα συνεχισθεί το 2024, με την όπερα του Ροσίνι «Η πολιορκία της Κορίνθου».