Στα ύψη η βενζίνη λόγω πολέμου και ζήτησης

Τα σενάρια για αμόλυβδη στα 2,61 ευρώ, μέση τιμή πετρελαίου θέρμανσης στα 2 ευρώ και τα σχέδια του οικονομικού επιτελείου

ΘΑΝΟΥ ΤΣΙΡΟΥ Τι θα γίνει στην αγορά αν το πετρέλαιο αναρριχηθεί στα 140 δολάρια το βαρέλι; Τι θα συμβεί αν ταυτόχρονα η ισοτιμία του ευρώ με το δολάριο υποχωρήσει περαιτέρω στο «1 προς 1»; Η τιμή της αμόλυβδης μπορεί να αναρριχηθεί στα 2,6 ευρώ το λίτρο σε μέσο πανελλαδικό επίπεδο –που σημαίνει ότι σε πολλές περιοχές της χώρας θα σπάσει και το φράγμα των 3 ευρώ–, ενώ τον Οκτώβριο που θα ξεκινήσει η διάθεση του πετρελαίου θέρμανσης, η μέση πανελλαδική τιμή θα έχει διαμορφωθεί στα 2 ευρώ.

Οσο εφιαλτικό και αν ακούγεται το συγκεκριμένο σενάριο δεν μπορεί να αποκλειστεί, πόσο μάλλον όταν πολλοί οργανισμοί –με πρόσφατο και χαρακτηριστικό παράδειγμα την εκτίμηση της Goldman Sachs– προβλέπουν ότι η ανισορροπία στην προσφορά του πετρελαίου που έχει προκληθεί εξαιτίας του πολέμου αλλά και η αύξηση της ζήτησης μετά τον έλεγχο της πανδημίας μπορούν κάλλιστα να στείλουν τη διεθνή τιμή του πετρελαίου στα 140 δολάρια το βαρέλι.

Στην «εξίσωση» μπαίνει και ο παράγοντας «ισοτιμία ευρώδολαρίου». Διότι αν ένα βαρέλι πετρέλαιο κοστίζει σήμερα περί τα 116 ευρώ (ένα ευρώ «αγοράζει 1,07 δολάρια, άρα τα 123 δολάρια που έχει σήμερα το βαρέλι είναι 116 ευρώ), μια περαιτέρω διολίσθηση του ευρώ σε συνδυασμό με μια άνοδο της διεθνούς τιμής του πετρελαίου μπορεί να στείλει το βαρέλι στα 140 ευρώ, δηλαδή τουλάχιστον 20% υψηλότερα σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα.

Ευθεία συσχέτιση της διεθνούς τιμής του πετρελαίου με τις διυλιστηριακές τιμές των καυσίμων δεν υπάρχει. Προφανώς παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες. Ο ένας προαναφέρθηκε: η ισοτιμία του ευρώ με το δολάριο. Υπάρχει όμως και το μεταφορικό κόστος, οι ρήτρες καθυστερήσεων και φυσικά η ζήτηση. Αν λοιπόν γίνει μια «υπόθεση εργασίας» ότι όλοι αυτοί οι παράγοντες που προαναφέρθηκαν θα οδηγήσουν σε ποσοστιαία αύξηση των διυλιστηριακών τιμών κατά ένα επιπλέον 20%, τότε η κατάσταση στα δύο βασικά καύσιμα που ενδιαφέρουν (στην αμόλυβδη και στο πετρέλαιο θέρμανσης) θα διαμορφωθεί ως εξής:

Αμόλυβδη: Η διυλιστηριακή τιμή της αμόλυβδης για την πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου διαμορφώθηκε στο 1,08 ευρώ ανά λίτρο και ήδη σήμερα κυμαίνεται σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα. Με αύξηση της διυλιστηριακής τιμής κατά 20% αυτή προσεγγίζει το 1,3 ευρώ. Πάνω σε αυτό το ποσό πρέπει να προστεθούν τα 50 λεπτά του ΦΠΑ, τα 70 λεπτά του ειδικού φόρου κατανάλωσης, περίπου 8-10 λεπτά που είναι το εμπορικό κέρδος αλλά και 2,5-3 λεπτά από διάφορες άλλες χρεώσεις. Ετσι, η τιμή λιανικής θα ξεπεράσει τα 2,61 ευρώ σε μέσο πανελλαδικό επίπεδο, κάτι που σημαίνει ότι τα νησιά των Κυκλάδων και τα Δωδεκάνησα θα χρειαστεί να πληρώνουν πάνω από 3 ευρώ. Πόσο έχει σήμερα ένα λίτρο αμόλυβδης; Κοντά στα 2,4 ευρώ σε μέσο πανελλαδικό επίπεδο και κοντά στα 2,8 ευρώ ανά λίτρο στα ακριβότερα πρατήρια της νησιωτικής Ελλάδας. Το σενάριο έχει υπολογιστεί με παραδοχή ότι το περιθώριο των εμπόρων δεν θα μεταβληθεί σε ποσοστιαία βάση αλλά σε απόλυτο ποσό, θα παραμείνει δηλαδή

σταθερό στα περίπου 8 λεπτά ανά λίτρο.

Πετρέλαιο θέρμανσης: μπορεί να μην πωλείται, όμως τα διυλιστήρια το τιμολογούν. Σήμερα, ένα λίτρο πετρελαίου θέρμανσης κοστίζει περίπου ένα ευρώ χωρίς τους φόρους, ενώ αν προστεθεί σε αυτό το ποσό ο ειδικός φόρος κατανάλωσης των 28 λεπτών ανά λίτρο, ο ΦΠΑ και 10 λεπτά εμπορικού κέρδους, τότε η τιμή διαμορφώνεται στο 1,76 ευρώ ανά λίτρο, σαφώς ακριβότερα δηλαδή σε σχέση με το «κλείσιμο» της προηγούμενης χειμερινής σεζόν.

Αν μάλιστα η τιμή όπως βγαίνει από το διυλιστήριο αυξηθεί κατά 20% επιπλέον, τότε η λιανική θα διαμορφωθεί στα 2 ευρώ το λίτρο σε μέσο πανελλαδικό επίπεδο και φυσικά θα αναρριχηθεί ακόμη υψηλότερα στις περιοχές εκτός των μεγάλων μητροπολιτικών κέντρων όπου και το μεταφορικό κόστος είναι μεγαλύτερο, και ο ανταγωνισμός μικρότερος.

Τα σενάρια –τόσο αυτό της αναρρίχησης της διεθνούς τιμής του πετρελαίου στα 140 δολάρια όσο και άλλα λιγότερο ή περισσότερο αισιόδοξα– έχουν ήδη

τύχει της απαιτούμενης επεξεργασίας από το οικονομικό επιτελείο προκειμένου να χαραχθεί η πολιτική στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων τόσο κατά την περίοδο του φετινού καλοκαιριού όσο και για τον χειμώνα που δεν είναι πλέον μακριά. Στο μέτωπο της αμόλυβδης όπου εντοπίζεται αυτή τη στιγμή ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, οι κεντρικές αποφάσεις έχουν ληφθεί. Παρά το γεγονός ότι σήμερα το «μείγμα» ΦΠΑ και ειδικού φόρου κατανάλωσης αυξάνουν (μαζί με τα υπόλοιπα τέλη) την τιμή της αμόλυβδης κατά 1,17 ευρώ, η μείωση των φόρων δεν είναι στα σχέδια της κυβέρνησης. Το οικονομικό επιτελείο δεν εισηγείται οριζόντιες παρεμβάσεις λόγω του πολύ υψηλού δημοσιονομικού κόστους. Η παρέμβαση θα είναι και πάλι «στοχευμένη» και πιθανότατα θα γίνει με την επαναφορά της κάρτας καυσίμων. Ανάλογα με τον δημοσιονομικό χώρο που θα διατεθεί θα διαμορφωθούν τόσο τα εισοδηματικά κριτήρια όσο και τα προς διάθεση ποσά. Στο δε μέτωπο του πανάκριβου πετρελαίου θέρμανσης η λύση που θα εξεταστεί θα είναι η περαιτέρω αύξηση του επιδόματος θέρμανσης. Δηλαδή, η κυβέρνηση σχεδιάζει, πρώτον, να αξιοποιήσει έτοιμες και δοκιμασμένες υποδομές για να στηρίξει τα νοικοκυριά και, δεύτερον, να κρατήσει δημοσιονομικές «εφεδρείες» ακριβώς για να μπορεί να είναι σε θέση να υλοποιήσει και άλλα μέτρα σε περίπτωση που επιβεβαιωθούν τα δυσμενή σενάρια για την εξέλιξη των τιμών των καυσίμων.

Επαναφορά της κάρτας καυσίμων και περαιτέρω αύξηση του επιδόματος θέρμανσης ετοιμάζει η κυβέρνηση.