Εργασία χωρίς βία και παρενόχληση
« Οπου βία πάρεστι, ουδέν ισχύει νόμος». Λόγια του ποιητή Μενάνδρου, πριν από 2.500 χρόνια, τα οποία θα μπορούσαν να είχαν ειπωθεί σήμερα. Στην κοινωνία μας, στην οποία υπάρχουν νόμοι, θεσμοί και διαδικασίες, η βία δεν έχει θέση. Είναι απαράδεκτη και καταδικαστέα και πολύ βλαπτική για το κοινωνικό σύνολο και την πρόοδο. Στον χώρο της εργασίας ειδικότερα η βία και η παρενόχληση δημιουργούν ένα τοξικό κλίμα, το οποίο έχει σοβαρές επιπτώσεις για όλους, εργαζομένους και επιχειρήσεις.
Το φαινόμενο της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία δεν είναι βέβαια καινούργιο. Υπήρχε ανέκαθεν και αντιμετωπιζόταν είτε με την υφιστάμενη γενική νομοθεσία, είτε με ηθικούς κανόνες, είτε –δυστυχώς– «κρυβόταν κάτω από το χαλί». Γι' αυτό τα τελευταία χρόνια φάνηκε πως
υπήρχε ανάγκη μιας παγκόσμιας ισχυρής θεσμικής παρέμβασης, η οποία πραγματώθηκε με τη Σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) «Για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας». Η χώρα μας προσχώρησε σε αυτήν τη Σύμβαση και τη μετέφερε στο ελληνικό δίκαιο με τον Νόμο 4808/21, ο οποίος απαγορεύει ρητά κάθε μορφή βίας και παρενόχλησης ξεκινώντας από τη σωματική και την ψυχολογική βία, και εξειδικεύοντας τις περιπτώσεις γενικής παρενόχλησης, παρενόχλησης λόγω φύλου, καθώς και σεξουαλικής παρενόχλησης.
Ο νόμος αυτός αποτελεί ένα σημαντικό θεσμικό ορόσημο, αφενός καλύπτοντας όλες τις μορφές εργασιακών και συνεργατικών σχέσεων, προνοώντας ακόμη και για άτομα που αναζητούν εργασία, και αφετέρου
λαμβάνοντας υπόψη του το σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον, καθώς προνοεί και για μορφές βίας και παρενόχλησης που γίνονται μέσω της ηλεκτρονικής επικοινωνίας. Οι επιχειρήσεις υποχρεώνονται πλέον να εκπονούν πολιτικές και να λαμβάνουν μέτρα που προλαμβάνουν και ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο βίας και παρενόχλησης, ενώ –αν αυτή συμβεί– πρέπει να έχουν προβλέψει και να εφαρμόζουν συγκεκριμένες διαδικασίες για να αντιμετωπίσουν με διαφάνεια το κάθε περιστατικό.
Ο ΣΕΒ, όπως έχει αποδείξει και στο παρελθόν για πλείστα ζητήματα (όπως π.χ. για θέματα αδειοδότησης, φορολογίας, βιωσιμότητας, εταιρικής διακυβέρνησης κ.λπ.), ενδιαφέρεται για το πνεύμα και όχι μόνον για το γράμμα των κανονιστικών ρυθμίσεων. Είναι πολλές οι επιχειρήσεις-μέλη μας που
εφάρμοζαν, ήδη πριν από την εισαγωγή του νόμου, αυστηρές διαδικασίες αποφυγής βίας και παρενόχλησης, ενώ ο αριθμός των ευαισθητοποιημένων επιχειρήσεων αυξάνεται συνεχώς. Μαζί τους φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες, ώστε η βία και η παρενόχληση να εξαλειφθούν από τους χώρους εργασίας στην Ελλάδα. Παραμένοντας ανοιχτοί σε συνεργασία με κάθε άλλο φορέα που κινητοποιείται για το θέμα, πρόσφατα δημιουργήσαμε την ομάδα εργασίας για την «Ισότητα, τη Συμπερίληψη και τη Διαφορετικότητα», στην οποία συμμετέχουν στελέχη από τις επιχειρήσεις-μέλη του ΣΕΒ και που αφοσιώνεται σε αυτά τα θέματα. Η ομάδα αυτή δημιούργησε έναν χρηστικό οδηγό, προκειμένου να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να εφαρμόσουν τον νόμο για τη βία και την παρενόχληση
στην εργασία, αλλά και να είναι σε θέση να υπερακοντίσουν τις κείμενες διατάξεις για την καλύτερη προστασία των εργαζομένων, διαχέοντας παράλληλα το παράδειγμα σε ολόκληρη την κοινωνία.
Ο «Οδηγός για τις Επιχειρήσεις» ορίζει τι συνιστά βία και παρενόχληση στην εργασία (όπου ο όρος εργασία δεν περιορίζεται αυστηρά στον εργασιακό χώρο), αναλύει τις διάφορες περιπτώσεις που μπορούν να προκύψουν σε μια επιχείρηση, απαριθμεί διεξοδικά τις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων που απορρέουν από το νέο θεσμικό πλαίσιο, και τις καθοδηγεί βήμα βήμα για το πώς μπορούν να επιτύχουν τη συμμόρφωση στην πράξη. Πιστεύουμε συνεπώς ότι είναι ένα σημαντικό πρώτο στάδιο για τη γρήγορη και αποτελεσματική εφαρμογή του. Ομως θα εργαστούμε μεθοδικά ώστε οι επιχειρήσεις να μη δουν τη συμμόρφωση με τον νόμο ως ακόμη μία διαδικασία ανάμεσα στις τόσες άλλες. Θα θέλαμε η κάθε επιχείρηση να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία προκειμένου να νιώθουν οι εργαζόμενοι ασφαλείς, σε ένα ήρεμο εργασιακό περιβάλλον, το οποίο διέπεται από αξιοκρατία και όπου η βία και η παρενόχληση απουσιάζουν παντελώς από την κουλτούρα της επιχείρησης. Αυτό το περιβάλλον δεν είναι ωφέλιμο μόνον για τους εργαζομένους, αλλά και για κάθε επιχείρηση, αφού η ικανοποίηση των ανθρώπων των επιχειρήσεων για τις συνθήκες εργασίας τους συνδέεται ευθέως με την υψηλή απόδοσή τους και την αύξηση της παραγωγικότητάς τους.