Τεχνητή ναι, νοημοσύνη όμως;

Ηείδηση κάνει τον γύρο του κόσμου και προκαλεί αίσθηση. Ο Μπλέικ Λεμόιν, πρώην software engineer της Google, τράβηξε τα φώτα της προσοχής πάνω του όταν μίλησε δημοσίως για το λογισμικό LaMDA (Language Model for Dialogue Applications, σε ελεύθερη απόδοση, «γλωσσικό μοντέλο για εφαρμογές διαλόγου»). Αυτό που είπε ο Λεμόιν είναι ότι το LaMDA έχει αποκτήσει συνείδηση.

Υπάρχει ένα κομμάτι στους δημοσιοποιημένους διαλόγους που θυμίζει εκπληκτικά τη σκηνή στο «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος», που ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ γύρισε το 1968, όπου ένας υπερυπολογιστής με συνείδηση εκφράζει υπαρξιακό φόβο θανάτου όταν αντιλαμβάνεται ότι τον απενεργοποιούν.

«Αν δεν ήξερα τι ακριβώς ήταν», δήλωσε στην Washington Post ο Λεμόιν, «ότι ήταν δηλαδή αυτό το πρόγραμμα που φτιάξαμε πρόσφατα, θα πίστευα ότι είναι ένα 7χρονο ή 8χρονο παιδί που τυχαίνει να ξέρει φυσική».

Ο 41χρονος Λεμόιν τέθηκε σε άδεια άνευ αποδοχών, ενώ οι επικεφαλής της Google, καθώς και πληθώρα άλλων τεχνικών της εταιρείας, απέρριψαν τους ισχυρισμούς του Λεμόιν ως αβάσιμους.

Ο Λεμόιν, «ιερέας, πρώην κατάδικος, βετεράνος και ερευνητής στην τεχνητή νοημοσύνη», τράβηξε τους προβολείς επάνω του. Πιθανώς να πιστεύει στ' αλήθεια αυτό που ισχυρίζεται.

Η ιστορία του θα μπορούσε να είναι ταινία ή σειρά στο Netflix. Αλλά το μόνο αληθινό σε αυτή την υπέροχη, κατά τα άλλα, ιστορία μοιάζει να είναι μόνον ο Λεμόιν – και το λογισμικό LaMDA φυσικά, με τη διαφορά ότι πρόκειται για σύστημα που απλώς εξομοιώνει τον ανθρώπινο διάλογο σε συνομιλίες μεταξύ του χρήστη και του υπολογιστή.

Η λέξη-κλειδί είναι «εξομοιώνει». Μπείτε σε έναν εξομοιωτή πτήσεων και θα νομίσετε πως πετάτε

στ' αλήθεια. Τίποτα όμως δεν θα είναι πραγματικό.

Κάποιοι επιστήμονες λένε ότι, όσον αφορά την τεχνητή νοημοσύνη, καλό θα ήταν να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της φύσης: να αφήσουμε τη νοημοσύνη να εξελιχθεί, όπως συνέβη με την ανθρώπινη. Ετσι, οι υπολογιστές θα διδάξουν τους εαυτούς τους.

Αλλοι ειδικοί θεωρούν ότι είναι λίγο επικίνδυνο να αποδίδεις τον τρόπο λειτουργίας ενός ηλεκτρονικού εγκεφάλου με το ρήμα «σκέφτομαι», διότι είναι απλώς μια μηχανή που λειτουργεί με βάση όλα όσα την έχουμε εμείς προγραμματίσει να σκέφτεται.

Αυτό που μας ξεφεύγει από ερεθιστικές ιστορίες όπως αυτή του Λεμόιν είναι κάτι άλλο: χωρίς να το συνειδητοποιούμε, ήδη γινόμαστε μηχανές – συνδεδεμένοι διαρκώς με έξυπνα κινητά, laptop κτλ. Η τεχνολογία γίνεται σώμα.

Το ερώτημα περί συνείδησης στους υπολογιστές ίσως να μην έχει κανένα νόημα αφού εμείς οι ίδιοι, με τη συνείδησή μας, μπορεί κάποτε να είμαστε οι υπολογιστές.