Μια έκθεση «χωρίς κόμπλεξ ως προς το αρχαίο κλέος»
ΜΑΡΩΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ Το στήσιμο της έκθεσης είχε μόλις ολοκληρωθεί, και ο καλλιτέχνης, ο εικαστικός Πάνος Χαραλάμπους, απευθύνθηκε στον αρχιφύλακα του Αρχαιολογικού Μουσείου Πόρου, επί χρόνια στην ίδια θέση, «ψυχή» του χώρου, για να ρωτήσει τη γνώμη του σχετικά με το αποτέλεσμα. Λακωνικός αλλά εύστοχος, ο κύριος Νεκτάριος απάντησε: «Συνάδει». Και είχε απόλυτο δίκιο.
«Τα επιγραφόμενα», η περιοδική ατομική έκθεση που αυτό το καλοκαίρι φιλοξενείται στο μουσείο αποτελεί μία από τις διακριτικότερες «συνομιλίες» που η σύγχρονη τέχνη θα μπορούσε να έχει με αρχαιολογικά ευρήματα. Είναι μια λιτή παρέμβαση που διαχειρίζεται τον χώρο και τα εκθέματα με σεβασμό, αλλά «χωρίς κόμπλεξ ως προς το αρχαίο κλέος», όπως λέει ο κ. Χαραλάμπους. «Η μόνη λύση για τη διαιώνιση του ελάσσονος –σε σχέση με το παρελθόν– νεοελληνικού πολιτισμού, και γενικότερα
του μοντέρνου πολιτισμού, είναι ο συσχετισμός με την αρχαιότητα», συμπληρώνει.
«Τα επιγραφόμενα» είναι μια εικαστική σπουδή στην επιγραφή από έναν σύγχρονο καλλιτέχνη με πολύχρονη δημιουργική πορεία και εκπαιδευτικό έργο – υπήρξε πρύτανης στην ΑΣΚΤ, και εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε Τέχνης της Βενετίας
το 2019. Σύμφωνα με τη διευθύντρια της γκαλερί Citronne, Τατιάνα Σπινάρη-Πολλάλη, η οποία συνεπιμελείται την έκθεση μαζί με την δρα αρχαιολογίας Μαρία Γιαννοπούλου, η συγκεκριμένη παρουσίαση «εστιάζει και αναφέρεται στη μνήμη της επιγραφής. Ο καλλιτέχνης χρησιμοποιεί φύλλα καπνού ως χαρακτικές επιφάνειες,
μια πρώτη ύλη εύθραυστη σε αντίθεση με το μάρμαρο, το ανθεκτικό υλικό της αρχαιότητας. Με αυτόν τον τρόπο οι δικές του επιγραφές εναρμονίζονται
μεν με το περιβάλλον, όμως το θνησιγενές υλικό πάνω στο οποίο εγγράφονται αποτελεί καθαυτό σχόλιο για τη διατήρηση της μνήμης μέσα στον χρόνο».
Ταυτοχρόνως, ίσως ως αντίβαρο, ο καλλιτέχνης υπενθυμίζει και τη διάρκεια. Ερευνά «τον καπνό ως πολιτισμικό επιβίωμα» που αναμετριέται με τη φθορά: μια παραδοσιακή καλλιέργεια που κάποτε ταυτίστηκε με την Ελλάδα σηματοδοτώντας οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά την καθημερινότητα αυτής της χώρας, και πλέον μοιάζει να ξεπερνιέται από την εποχή. «Στα έργα του Χαραλάμπους η αξία σημαντικών εκπροσώπων του σύγχρονου πολιτισμού αποτιμάται πάνω σε εφήμερα οργανικά υλικά και αναμετριέται με την ευθραυστότητα της ανθρώπινης φύσης», σχολιάζει η υπεύθυνη του μουσείου, αρχαιολόγος κ. Γιαννοπούλου.
Εντέλει, σε αυτή την έκθεση, με ταπεινά μέσα που δόξασε η Arte Povera, ο καλλιτέχνης δημιουργεί ένα ενδιαφέρον «χαρμάνι», αφού με ταλέντο συσχετίζει υλικά και ταυτότητες, μια σύγχρονη καλλιτεχνική πρακτική που εμπλέκει χρονικότητες, συμπεριφορές και μοτίβα. Ενα ταμπλό της σειράς των έργων που παρουσιάζονται στο μουσείο, συμπεριλαμβάνεται επίσης στην ομαδική εικαστική έκθεση «Εγγύτητες και αποστάσεις», που φιλοξενείται στην γκαλερί Citronne του Πόρου. Και εδώ ο θεματικός πυρήνας είναι η συνύπαρξη: καταξιωμένων και ανερχόμενων καλλιτεχνών, εκφραστικών μέσων, αισθητικών απόψεων και πολιτιστικών επιρροών από διαφορετικά μέρη του κόσμου. Σε επιμέλεια της εικαστικού Λελλέ Δεμερτζή, δώδεκα δημιουργοί εκφράζονται πάνω στην έννοια της ταυτότητας, της συλλογικότητας, της πολιτισμικής ρίζας και του μέλλοντος, με σκοπό να συνδέσουν το τοπικό με το παγκόσμιο.