O Απόλλωνας του Τζεφ Κουνς έριξε τις αχτίδες της τέχνης στην Υδρα
Αραγε από πού του ήρθε η έμπνευση για την τεράστια εγκατάσταση στα Σφαγεία της Υδρας; Από ακτινοβόλο Απόλλωνα στα νομίσματα των αρχαίων Ροδίων, τα οποία πίστευαν ως θαυματουργά οι άνθρωποι στον Μεσαίωνα επειδή νόμιζαν ότι απεικόνιζαν τον Ιησού; Ή από το ολόχρυσο ομοίωμα του Λουδοβίκου 14ου στην πόρτα του ανακτόρου των Βερσαλλιών, όπου ο Αμερικανός έκανε μια έκθεση το 2008; Τότε, μάλιστα, η γαλλική εφημερίδα Le Figaro έγραφε για τον Κουνς: «Ο Τζεφ Α΄ θα είναι ο νέος Βασιλιάς Ηλιος» – με περιπαικτικό ίσως πνεύμα, αλλά το βέβαιον είναι ότι τα φουσκωτά ατσάλινα σκυλάκια και οι καρδούλες του πλάι στη ζωγραφική του Βερονέζε άφησαν εποχή. Είναι ένας καλλιτέχνης που ξέρει να πυκνώνει την ιστορία της τέχνης στις δικές του δημιουργίες, με πλήθος κρυπτικών και φανερών αναφορών, ένας εικαστικός που έγινε πάμπλουτος στο contemporary, αλλά αγοράζει εδώ και δεκαετίες αριστουργήματα του 18ου και 19ου αιώνα.
Ετσι, και στο νησί του Αργοσαρωνικού έφτιαξε προχθές το βράδυ ένα γοητευτικότατο προσκύνημα, με παιγνιώδεις νύξεις στην αρχαιότητα, στο μπαρόκ, στη μοντέρνα τέχνη και στον σύγχρονο καταναλωτισμό. Αλλωστε, η σχέση του με τον τόπο αυτό, αλλά και με τον Δάκη Ιωάννου –ο πρώτος συλλέκτης που επένδυσε στο ταλέντο τού πρώην χρηματιστή– μετράει δεκαετίες και υπήρξε καθοριστική για την πορεία του. Λογικό είναι, λοιπόν, να αισθάνεται την Υδρα ως ένα γνώριμο και αγαπημένο μέρος. Τι έφτιαξε τελικά εκεί; Και γιατί οι εκατοντάδες καλεσμένοι του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ –επιμελητές, καλλιτέχνες, συλλέκτες, δημοσιογράφοι, διευθυντές μουσείων από όλον τον κόσμο– έφευγαν τόσο εντυπωσιασμένοι; Στην κορυφή του μικρού οικήματος των Σφαγείων τοποθέτησε έναν δεκάμετρο ήλιο με ανθρωποκεντρικά χαρακτηριστικά, απαθή μάτια και χείλη αινιγματικά ανοικτά.
Οι ακτίνες του περιστρέφονταν μηχανικά, λούζοντας με νοητό φως το art crowd, που περίμενε στα εγκαίνια μέχρι και μία ώρα για να μπει. Στην είσοδο, κλεισμένα στα μικρά κελιά, ένας τράγος, μια κατσίκα και ένα πρόβατο. Δίπλα, σε ένα τραπέζι, συνονθύλευμα αντικειμένων: ο ουρητήρας του Μαρσέλ Ντισάν, χρυσά ρολόγια-μαϊμού, ένα κομμάτι ξύλου και ένα δοχείο με αρτοσκευάσματα. Σε μια γωνιά καιγόταν φασκόμηλο.
Στο εσωτερικό, άλλη μια έκπληξη. Ενα κιτς γλυπτό του Απόλλωνα από ξύλο, που τον τύλιγε ένα φίδι από σιλικόνη κουνώντας μηχανικά το κεφάλι του. Στο μπαλκόνι, ένα κάτοπτρο που θύμιζε Ανίς Καπούρ. Ο καλλιτέχνης αρνήθηκε να δώσει εξήγηση για το σκεπτικό του. Ηταν μια κακόγουστη προσομοίωση αρχαίου ναού ή μια ψευτοαναπαράσταση της θρησκευτικής έλξης της τέχνης; Προσωπικά, το είδα ως έναν ιδιοφυή, κιτς και fake αυτοσαρκασμό. Ο Κουνς κλείνει τον δωδεκαετή κύκλο της παρουσίας τού ΔΕΣΤΕ στα Σφαγεία, που ολοκληρώνεται με συμμετοχή μεγάλων ονομάτων, όπως Νταγκ Αϊτκεν, Κατελάν, Πάβελ Αλτχάμερ, Κίκι Σμιθ. Δεν ήταν λίγοι όσοι ευχήθηκαν ο ήλιος του να μείνει για πάντα στο νησί και να γίνει το σήμα κατατεθέν της Υδρας.