Ιταλία, το «αγκάθι» για την Κριστίν Λαγκάρντ
Η Κριστίν Λαγκάρντ θα δυσκολευτεί να κάνει ό,τι και ο Μάριο Ντράγκι. Οι αγορές ομολόγων των χωρών της Ευρωζώνης έχουν σταθεροποιηθεί, αφ' ης στιγμής ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προσέφυγε σε ένα νέο εργαλείο για να βοηθήσει τις πιο αδύναμες οικονομικά κυβερνήσεις. Εντούτοις, είναι πολύ πιθανόν πως δεν θα παραμείνουν σε αυτά τα επίπεδα, ενώ οποιαδήποτε τωρινή παρέμβαση μπορεί να μη λειτουργήσει τόσο καλά όσο η περίφημη πρωτοβουλία του προκατόχου της Κριστίν Λαγκάρντ το 2012. Η δέσμευση της ΕΚΤ να επισπεύσει τον σχεδιασμό της για να επινοήσει ένα εργαλείο διαχείρισης της διαφοράς
στο κόστος χρηματοδότησης μεταξύ ισχυρότερων και ασθενέστερων κρατών της Ευρωζώνης, έχει ήδη βοηθήσει. Η διαφορά μεταξύ των αποδόσεων των 10ετών ομολόγων της Ιταλίας και των αντίστοιχων γερμανικών έχει μειωθεί σε λιγότερο από 2% έναντι του 2,5% στις αρχές Ιουνίου. Σε μία επιφανειακή προσέγγιση υπάρχει κάποια ομοιότητα με το σχέδιο του Ντράγκι πριν από μία δεκαετία να αγοράσει κρατικά ομόλογα μέσω ενός νέου προγράμματος, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα οι διαφορές αποδόσεων (spread) να περισταλούν, χωρίς το ίδιο το εργαλείο να χρησιμοποιηθεί.
Επί του παρόντος, οι συνθήκες της αγοράς δεν φαίνονται
τόσο ακανθώδεις όσο το 2012. Η Ιταλία χρηματοδοτεί τις ανάγκες της με κόστος ελάχιστα κάτω από το 4% σε ορίζοντα δεκαετίας. Η δε διαφορά με τις αποδόσεις των γερμανικών είναι χαμηλότερη από τον μέσο όρο της περιόδου 2013-2015, πριν ξεκινήσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Και ακόμη και
τα μαθηματικά του χρέους της Ιταλίας μπορεί να βοηθήσουν τη Λαγκάρντ να μην αναλάβει δράση. Ας υποθέσουμε ότι η αύξηση του ΑΕΠ της χώρας επανέρχεται με την πάροδο του χρόνου στο προβλεπόμενο δυνητικό ποσοστό της του 1,4% και ο πληθωρισμός υποχωρεί περίπου στο 2%. Για να σταματήσει να διογκώνεται περαιτέρω το χρέος, που ανέρχεται στο 147% του ΑΕΠ, η Ιταλία θα χρειαζόταν μόνο ένα πρωτογενές πλεόνασμα λιγότερο από 1% του ΑΕΠ. Αυτό δεν απέχει πολύ από τον στόχο του 0,2% για το 2025. Ωστόσο, το οικονομικό σκηνικό θα καταστεί περισσότερο αντίξοο. Ενώ η ΕΚΤ χαλάρωσε τη νομισματική πολιτική της το 2012, τώρα
πρέπει να αυξήσει τα επιτόκια για να καταπολεμήσει την έκρηξη του πληθωρισμού, ακόμη και όταν η παγκόσμια οικονομία παραπαίει. Ο κίνδυνος έγκειται στο ότι οι επενδυτές ανησυχούν μήπως το υψηλότερο κόστος δανεισμού και η υποτονική ανάπτυξη υπονομεύσουν τις προσπάθειες των κρατών για απομόχλευση ή τα αναγκάσουν σε πολιτικά αντιδημοφιλή μέτρα λιτότητας. Το επόμενο έτος επίκεινται εκλογές στην Ιταλία και ήδη οι ευρωσκεπτικιστές Brothers of Italy προηγούνται στις δημοσκοπήσεις, οπότε η δημοσιονομική πειθαρχία και οι συναφείς μεταρρυθμίσεις δεν έχουν καμία θέση στον δημόσιο διάλογο.
Οι εκλογές του 2023 περιορίζουν τα περιθώρια του Ντράγκι για δημοσιονομική πειθαρχία και μεταρρυθμίσεις.