Η ζωή στο κέντρο της Αθήνας

Κάθε πρωί στην πολυκατοικία μου «εισβάλλει» ένα συνεργείο καθαρισμού. Αποτελείται από δέκα άνδρες, που κουβαλούν τεράστιες σακούλες γεμάτες πετσέτες και σεντόνια. Μπαίνουν μέσα στα δεκάδες Airbnb διαμερίσματα, βάζουν φασίνααστραπή, αποσύρουν τα βρώμικα – απλώνουν τα καθαρά. Λίγο αφότου τελειώσουν, μπορεί κανείς να ακούσει τα χαρακτηριστικά ροδάκια από τις βαλίτσες των νεοφερμένων. Κάποιοι από τους προσωρινούς γείτονες είναι ήσυχοι οικογενειάρχες με παιδάκια, άλλοι κάνουν πάρτι έως τα ξημερώματα.

Οι δεύτεροι ενώνουν τη μουσική τους με αυτές από τα μπαρ και τα εστιατόρια που επεκτείνονται καθημερινά στο κέντρο της Αθήνας. Τη μια μέρα πιάνουν μισό πεζοδρόμιο. Την επομένη απλώνουν τραπεζοκαθίσματα και στην απέναντι όχθη. Επισήμως η αιτία είναι οι απώλειες από την πανδημία και το lockdown. Μα δεν έγινε ακόμη η απόσβεση; Οι μάσκες έπεσαν, τα τραπεζοκαθίσματα εδραιώθηκαν.

Υπάρχει πλέον η αίσθηση πως όσα συμβαίνουν σε αυτήν την πόλη δεν απευθύνονται στους κατοίκους της, αλλά στους επισκέπτες. Οι ταξιτζήδες, π.χ., στο λιμάνι του Πειραιά που περιμένουν έξω από τα πλοία και σε υποδέχονται με την ερώτηση «τάξι;» ανεβάζοντας τον τόνο

απλώς στην παραλήγουσα, απογοητεύονται όταν ακούν ελληνικά. Σχεδόν πάντα δεν πάνε εκεί όπου πάνε Ελληνες.

Κι όσο εμείς βλέπουμε την επέλαση των τουριστών, τόσο μας πιάνει η αγωνία για τα συμβόλαια ενοικίων που σύντομα εκπνέουν. Τι θα ακολουθήσει; Θα μπορεί σε ένα-δύο χρόνια ένας κανονικός άνθρωπος να ζει στο κέντρο της πόλης; Υπάρχει κάποια στρατηγική για να αποτραπεί η διαφαινόμενη μετεξέλιξη της πρωτεύουσας σε αστική Ντίσνεϊλαντ; Θεωρητικά το κόστος στέγασης δεν πρέπει να ξεπερνά το ένα τρίτο του εισοδήματος ενός νοικοκυριού, αυτός είναι ο χρυσός κανόνας. Και όμως, ένας στους τρεις Ελληνες (το 33,3% του πληθυσμού) δίνει περισσότερο από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για την κάλυψη των αναγκών στέγασης. (Και το νούμερο αυτό αφορά το 2020, χωρίς να συνυπολογίζεται δηλαδή το αστρονομικό πλέον ενεργειακό κόστος.)

Πρώτα το Κουκάκι, μετά το Παγκράτι, ακολουθούν τα Εξάρχεια και σε λίγο η Κυψέλη, ο «εξευγενισμός» (gentrification) των αθηναϊκών γειτονιών διευρύνεται. Ωραία ηχεί η εξαγγελία «η προσιτή στέγη είναι ανθρώπινο δικαίωμα», αλλά ποια συντονισμένη πολιτική κυβέρνησης - δημοτικής αρχής και ιδιωτών εξασφαλίζει αυτό το δικαίωμα;