Τα «πράσινα» σπίτια απειλούν την ιταλική οικονομία

ΓΚΑΒΙΝ ΤΖΌΌΥΝΣ / REUTERS Το 2021 τα καινοτόμα κίνητρα που δόθηκαν σε όσους ανθρώπους ήθελαν να «πρασινίσουν» τα σπίτια τους, αναζωογόνησαν τον κατασκευαστικό τομέα της Ιταλίας, ενίσχυσαν την οικονομία της και απέσπασαν διεθνείς επαίνους. Λίγους μήνες μετά, κοντεύουν να ολοκληρωθούν με θρήνους. Το σύνθετο σύστημα φοροεκπτώσεων, που ευνόησε τον κλάδο των κατασκευών, διεκόπη διότι υπάρχουν υπόνοιες για απάτες και η κυβέρνηση βρίσκεται σε δυσχερή θέση. Αυτό σημαίνει πως οι κατασκευαστικές μένουν απλήρωτες από το δημόσιο για εργασία που ήδη εκτέλεσαν. Τόσο οι εταιρείες όσο και μία ένωση κατασκευαστών κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για δεκάδες χιλιάδες χρεοκοπίες και απολύσεις, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν την αδύναμη οικονομία της Ιταλίας σε ύφεση. Εταιρείες που δεν έχουν πληρωθεί για περίπου επτά μήνες σταμάτησαν με τη σειρά τους να πληρώνουν προμηθευτές και συμβούλους, σε ένα ντόμινο εξελίξεων που εμπεριέχει χιλιάδες επιχειρήσεις και εργαζομένους. «Οδεύουμε προς μια καταστροφή, όχι μόνο για τον κατασκευαστικό κλάδο, αλλά για ολόκληρη την οικονομία», σημειώνει ο Νόρμπερτ Τοθ, του οποίου η κατασκευαστική εταιρεία στην παράλια πόλη Φόρμια της κεντρικής Ιταλίας προχώρησε σε απόλυση των 20 από τους 30 εργάτες της πριν από έξι μήνες. Η κρίση έχει ήδη αρχίσει να διαφαίνεται στα επίσημα στοιχεία.

Η παραγωγή του κλάδου των κατασκευών μειώθηκε τον Απρίλιο για πρώτη φορά σε διάστημα εννέα μηνών, η εμπιστοσύνη τον μήνα Μάιο αποδείχθηκε η χαμηλότερη εδώ και έξι μήνες, ενώ ο δείκτης των Διευθυντών Προμηθειών του τομέα αυτού ήταν και ο χαμηλότερος από τον Ιανουάριο του 2021. Επίσης, υπό το πρίσμα αυτό ενδέχεται να διακυβευθούν κονδύλια από τα 200 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης που πρόκειται να λάβει η

Ρώμη από τις Βρυξέλλες. Μία προϋπόθεση για την καταβολή τους στην ιταλική κυβέρνηση είναι η χώρα σχεδόν να διπλασιάσει έως το 2025 την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων της και αυτό, άνευ φορολογικών κινήτρων, θα ετίθετο εν κινδύνω. Τα προγράμματα, που παρουσιάστηκαν το 2020 και έλαβαν εξαιρετικά εύσημα, συν τω χρόνω μετατράπηκαν σε μια πολύ ιταλική ιστορία εφευρετικότητας, απάτης και γραφειοκρατίας. Ο Τοθ, 39 ετών, είναι συνιδρυτής της ομάδας «Εθνική Συλλογική Δράση για τις Κατασκευές», στην οποία εκατοντάδες μικρές κατασκευαστικές εταιρείες, όπως η δική του, ανταλλάσσουν μηνύματα και ασκούν πιέσεις σε πολιτικούς για να προσπαθήσουν να κρατήσουν ζωντανά τα φορολογικά κίνητρα. Εν τω μεταξύ, μερικές από τις εταιρείες που έχουν μεγάλη ανάγκη για ρευστότητα προσπαθούν να πουλήσουν φοροαπαλλαγές αξίας δεκάδων χιλιάδων ευρώ σε τεράστιες εκπτώσεις έως και 50%.

Σύμφωνα με το πιο γενναιόδωρο σχέδιο, γνωστό ως «υπερμπόνους», το κράτος πλήρωσε το εντυπωσιακό ποσοστό του 110% του κόστους για να γίνουν τα κτίρια ενεργειακά αποδοτικότερα, από τη μόνωση έως τους ηλιακούς συλλέκτες και μέχρι την αντικατάσταση πεπαλαιωμένων λεβήτων και κουφωμάτων. Εδωσε τη δυνατότητα στους ιδιοκτήτες κατοικιών να αφαιρέσουν το κόστος των οικοδομικών εργασιών από τους φόρους τους επί πενταετία ή να πουλήσουν την πίστωση φόρου στον κατασκευαστή ως τρόπο πληρωμής. Εκείνος θα μπορούσε να την πουλήσει σε εταιρεία η τράπεζα και ούτω καθεξής – συμβαίνει με κάθε άλλο χρηματοπιστωτικό μέσο που παρέχει ρευστότητα στο σύστημα. Παρά τον όγκο της γραφειοκρατίας, το σχέδιο έδειχνε να επιτυγχάνει και ο επί μακρόν στάσιμος κατασκευαστικός τομέας της Ιταλίας συνέβαλε 0,9 μονάδες στην περυσινή οικονομική ανάπτυξη του 6,6%. Στα τέλη του 2021, όμως, οι αρχές δίωξης οικονομικού εγκλήματος εντόπισαν πιθανά κρούσματα απάτης άνω των 2 δισ. ευρώ, που συνδέεται με κίνητρα για πράσινα κτίρια, συμπεριλαμβανομένου, σε μικρό βαθμό, του προγράμματος «υπερμπόνους».

Η κατασκευαστική έκρηξη κινδυνεύει να μετατραπεί σε καταστροφή.