Η σχετικοποίηση των δικαιωμάτων

Δικαίως ξεσηκώθηκε μέγας σάλος για την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ «Dobbs v. Jackson Women's Health Organization». Η απόφαση δεν απαγορεύει τις αμβλώσεις, όπως λέγεται στην τρέχουσα συζήτηση, αλλά κάνει κάτι χειρότερο. Μετατρέπει σε αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης ένα βασικό δικαίωμα του 50% του πληθυσμού, ενώ είναι βασική αρχή του δικαίου ότι τα δικαιώματα ακόμη κι ενός ατόμου δεν μπαίνουν στο ζύγι της ψηφοφορίας.

Το Ανώτατο Δικαστήριο, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα της πολιτείας του Μισισίπι να απαγορεύσει τις αμβλώσεις μετά τη 15η εβδομάδα κύησης, σχετικοποιεί την έννοια των δικαιωμάτων, σε ζήτημα που πρέπει να απαντήσει η πλειοψηφία στα νομοθετικά σώματα των επιμέρους πολιτειών.

Και όπως έγραψε στο σκεπτικό της πλειοψηφίας ο δικαστής Σάμιουελ Αλίτο, «δεν λείπει από τις γυναίκες η εκλογική και πολιτική εξουσία» για να ορίσουν τις αποφάσεις των πολιτειακών Κοινοβουλίων. Είναι σαρκασμός; Δεν το γνωρίζουμε...

Το Ανώτατο Δικαστήριο βάσισε την απόφαση στο γεγονός ότι το αμερικανικό σύνταγμα δεν αναφέρει ρητώς τα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών σε αντίθεση, π.χ., με το δικαίωμα στην οπλοφορία, για το οποίο η δεύτερη τροπολογία λέει ότι «το δικαίωμα των πολιτών να φέρουν και να κρατούν όπλα δεν πρέπει να φαλκιδευτεί». Αυτό είναι αληθές, αλλά το αμερικανικό σύνταγμα δεν αναφέρει τίποτε περί της δουλείας· σε αντίθεση με το ελληνικό, που –να τα λέμε αυτά!– ήταν πιο προοδευτικό και ρητώς ανέφερε ότι «εις την ελληνική επικράτειαν ούτε πωλείται ούτε αγοράζεται άνθρωπος· αργυρώνητος δε παντός γένους και πάσης θρησκείας, άμα πατήσας το Ελληνικόν έδαφος, είναι ελεύθερος, και από τον δεσπότην αυτού ακαταζήτητος» (Σύνταγμα Αστρους, 1823).

Πάνω σε αυτή τη σιωπή του αμερικανικού συντάγματος άνθησε η δουλεία και χρειάστηκε ένας εμφύλιος πόλεμος (1861-1865) για να διασαφηνιστεί ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι ζήτημα πλειοψηφιών και μειοψηφιών, αφού το βασικό πολιτικό ερώτημα της εποχής ήταν αν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση είχε το δικαίωμα να επιβάλει στις επιμέρους πολιτείες νόμους που η πλειονότητα των πολιτών του Νότου δεν ήθελε. Η δεύτερη πράξη αυτού του διαλόγου –ή του εμφυλίου;– ανέβηκε έναν αιώνα μετά, όταν οι κυβερνήσεις των Τζον Φ. Κένεντι και Λίντον Τζόνσον αναγκάστηκαν να κινητοποιήσουν την εθνοφρουρά για να επιβάλουν τα μεικτά σχολεία, να καταργήσουν δηλαδή το αμερικανικό απαρτχάιντ.

Η απόφαση «Dobbs v. Jackson Women's Health Organization» είναι ένα σαφές πλήγμα για τα δικαιώματα των γυναικών, αλλά και μια απειλή για τα δικαιώματα όλων, αφού ανοίγει μια τεράστια ρωγμή σχετικοποίησής των.