Δείγματα αρχιτεκτονικού μοντερνισμού
Τον χαρακτηρισμό τριών κτιρίων της Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης ως διατηρητέων με το σκεπτικό ότι αποτελούν αξιόλογα παραδείγματα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα, προτείνει με εισήγησή της η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος, Πολιτισμού και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Τομέα Μακεδονίας-Θράκης (πρώην ΥΜΑΘ) του υπουργείου Εσωτερικών στη Θεσσαλονίκη.
Πρόκειται για το Κτίριο Διοίκησης της ΔΕΘ και για τα Περίπτερα 1 και 2, που εφάπτονται με τον οδικό άξονα της οδού Εγνατίας, τα οποία σύμφωνα με τον υφιστάμενο σχεδιασμό της ανάπλασης του εκθεσιακού κέντρου προορίζονται να κατεδαφιστούν και στη θέση τους να ανεγερθούν ξενοδοχειακή μονάδα και χώροι εκθέσεων και εμπορίου. Η εισήγηση αναγνωρίζει τις αλλοιώσεις και τις παρεμβάσεις που έχουν γίνει στα περίπτερα της δεκαετίας του '60, αλλά επισημαίνει πως πρέπει να διασωθούν τρία κτίρια που αποτελούν δείγματα αρχιτεκτονικού μοντερνισμού και βρίσκονται σε αρκετά καλή κατάσταση.
Ειδικότερα, το Κτίριο Διοίκησης, έργο των αρχιτεκτόνων Εμμανουήλ Βουρέκα, Σπύρου Στάικου και Προκοπίου Βασιλειάδη, κατασκευάστηκε την περίοδο 1959-1960 και σύμφωνα με την εισήγηση παρουσιάζει ιδιαίτερη μορφολογική πρωτοτυπία, έχει αναφορές στη σύγχρονη αρχιτεκτονική και σχεδιασμό που ακολουθεί το ανάγλυφο του περιβάλλοντος.
Το Περίπτερο 1 της ΔΕΘ, που βρίσκεται στη βορειοανατολική πύλη της έκθεσης, κατασκευάστηκε το 1955-56 από τους αρχιτέκτονες Ανδρέα Συμεών και Ν. Εφέσιο, και μαζί με το Περίπτερο 2 δημιουργούν, κατά την εισήγηση, μια ενότητα ομοειδών σύγχρονων κτιρίων με «αξιόλογα προτερήματα» στον σχεδιασμό τους, όπως εργονομία στην κατασκευή, πρωτοτυπία στις εξωτερικές επιφάνειες (διάτρητες
επιφάνειες, υποδιαιρέσεις και κλιμακώσεις), καινοτομία στη χρήση δομικών υλικών, ευρηματικότητα στην επίλυση στατικών ζητημάτων και τη διευθέτηση μεγάλων διαστάσεων και πρωτοτυπία στη σύνθεση των όψεων. To Περίπτερο 2 σχεδιάστηκε το 1955 από τον Δημήτρη Τριποδάκη, αρχιτέκτονα του μεγάρου της Τράπεζας της Ελλάδος, και σύμφωνα με την υπηρεσία του ΥΠΕΣ διακρίνεται για την πλαστικότητα του και τη δημιουργία ενός στιβαρού ισογείου και ενός πιο ανάλαφρου εξώστη στον όροφο του. Και στα δύο περίπτερα έχουν γίνει εξωτερικές προσθήκες και παρεμβάσεις που θα πρέπει να απομακρυνθούν.
Η γνωμοδότηση για τα τρία κτίρια ολοκληρώθηκε στις αρχές Ιουνίου από το Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμών και Διατηρητέων Κτιρίων της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Πολιτισμού του ΥΠΕΣ στη Θεσσαλονίκη, έπειτα από αίτημα ομάδας αρχιτεκτόνων (Σ. Λαδά, Π. Νικηφορίδη, Αλ. Αλεξοπούλου, Μ. Αρακαδάκη, Α. Λεφάκη), που υποβλήθηκε τον Μάιο του 2021 και γνωστοποίησε η κίνηση πολιτών για τη βιώσιμη Θεσσαλονίκη. Η εισήγηση καταλήγει με την πρόταση για έκδοση υπουργικής απόφασης σχετικά με τον χαρακτηρισμό των τριών κτιρίων ως διατηρητέων.
Πηγές της ΔΕΘ λένε στην «Κ» ότι η εισήγηση δεν αλλάζει τον σχεδιασμό της ανάπλασης, που είναι σε στάδιο αρχιτεκτονικής προμελέτης. Το υφιστάμενο σχέδιο με το οποίο έγινε πέρυσι και ο σχετικός αρχιτεκτονικός διαγωνισμός προβλέπει τη διατήρηση τεσσάρων κτιρίων (Αλεξάνδρειο Μέλαθρον, Πύργος του ΟΤΕ, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, πρώην περίπτερο ESSO Pappas) και την κατεδάφιση των υπολοίπων για τη δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου και εκθεσιακών δραστηριοτήτων, με το σκεπτικό ότι ο αρχιτεκτονικός χαρακτήρας τους έχει υποστεί πολλές αλλοιώσεις.