Οταν μιλάμε για την κλιματική κρίση
ΤΘΟΔΩΡΗ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ην περασμένη Δευτέρα, η διαΝΕΟσις δημοσίευσε μια έρευνα που έκανε η Metron Analysis για λογαριασμό του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για να καταγράψει τις στάσεις και τις απόψεις των Ελλήνων για το θέμα της κλιματικής κρίσης.
Ενα από τα βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν από τις απαντήσεις –που επιβεβαιώνουν τα αποτελέσματα και προηγούμενων ερευνών– είναι ότι στην Ελλάδα το φαινόμενο των «αρνητών» της κλιματικής αλλαγής είναι εξαιρετικά περιορισμένο. To 91% συμφωνεί ότι «υπάρχει» κλιματική αλλαγή και το 90% αυτών συμφωνεί ότι «οφείλεται κυρίως στην ανθρώπινη δράση». Αυτά είναι πολύ μεγάλα νούμερα. Στις ΗΠΑ, το ποσοστό των πολιτών που δεν πιστεύουν ότι συμβαίνει ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή σήμερα στον κόσμο μας είναι περίπου διπλάσιο. Αυτό εκ πρώτης όψεως μοιάζει θετικό και αισιόδοξο αποτέλεσμα, ειδικά αν το συνοδεύσει κανείς και με άλλες απαντήσεις, που επιβεβαιώνουν ότι οι Ελληνες όχι μόνον αναγνωρίζουν ότι υπάρχει το πρόβλημα, αλλά το θεωρούν και πάρα πολύ σοβαρό.
Κάποιες άλλες απαντήσεις, ωστόσο, προβληματίζουν και, ταυτόχρονα, ίσως εξηγούν γιατί εδώ οι αρνητές της κλιματικής αλλαγής είναι τόσο λίγοι. Δεν οφείλεται στο ότι οι Ελληνες πολίτες είναι περισσότερο ενημερωμένοι, πιο συνειδητοποιημένοι, πιο ρεαλιστές ή πιο ανθεκτικοί στην παραπληροφόρηση.
Οφείλεται μάλλον στο ότι εδώ δεν έχει υπάρξει έντονη και συστηματική καμπάνια δεκαετιών για τη διασπορά αμφιβολιών και για την υπονόμευση της επιστημονικής αλήθειας από το λόμπι των πετρελαιοβιομηχανιών.
Στο πρόσφατο βιβλίο του «The New Climate War», o γνωστός επιστήμονας Μάικλ Μαν εξιστορεί τους τρόπους με τους οποίους τα συμφέροντα κυρίως του ενεργειακού τομέα έχουν χρησιμοποιήσει όλα τα κόλπα που είχαν σκαρώσει άλλα οργανωμένα συμφέροντα (της καπνοβιομηχανίας, της βιομηχανίας χημικών και πλαστικών, της βιομηχανίας αναψυκτικών) για να καθυστερήσουν ή και να ακυρώσουν μέτρα των κυβερνήσεων για τον περιορισμό βλαβερών ή επικίνδυνων πρακτικών τους στο παρελθόν.
«Οι δυνάμεις της καθυστέρησης και της άρνησης», γράφει, «δηλαδή οι εταιρείες που παράγουν ορυκτά καύσιμα, οι ακροδεξιοί ολιγάρχες και τα πετρελαιοπαραγωγά κράτη, υλοποιούν εδώ και δεκαετίες μια πολύπλευρη στρατηγική βασισμένη στην εξαπάτηση, την παραπλάνηση και την καθυστέρηση». Και αυτό έχει απτό, αντιληπτό αποτέλεσμα στην αμερικανική κοινωνία, εκεί όπου αυτή η στρατηγική σχεδιάζεται και υλοποιείται, κυρίως. Το 20% των πολιτών
στις ΗΠΑ σήμερα δεν πιστεύει στην κλιματική αλλαγή. Στους Ρεπουμπλικανούς το ποσοστό είναι 45%. Στην Ελλάδα, όπου δεν έχει υπάρξει τέτοια συστηματική, πολυετής καμπάνια, το ποσοστό είναι μονοψήφιο.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι Ελληνες είναι περισσότερο ενημερωμένοι γενικότερα. Μπορεί να μην είχαν κανέναν να τους πυροβολεί με ψέματα και αμφιλεγόμενα μηνύματα για δεκαετίες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είχαν και κάποιον που να τους εξηγεί και τι ισχύει πραγματικά.
Ως εκ τούτου, αποτυπώνεται ένας αρκετά μεγάλος βαθμός άγνοιας για βασικά θέματα, που έχουν να κάνουν με την ενεργειακή παραγωγή, τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και, βασικά, με το τι είναι η κλιματική αλλαγή η ίδια. Για παράδειγμα, από πολλές σχετικές έρευνες, αλλά και από το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου για το θέμα, εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι ο περισσότερος κόσμος μπερδεύει
Το 20% των πολιτών στις ΗΠΑ σήμερα δεν πιστεύει στην κλιματική αλλαγή. Στους Ρεπουμπλικανούς το ποσοστό είναι 45%. Στην Ελλάδα, όπου δεν έχει υπάρξει τέτοια συστηματική, πολυετής καμπάνια, το ποσοστό είναι μονοψήφιο.
την κλιματική αλλαγή με άλλα, άσχετα περιβαλλοντικά θέματα όπως η προστασία της θαλάσσιας χελώνας, τα πλαστικά καλαμάκια και τα σκουπιδάκια που πετάμε στον δρόμο και τα θεωρεί όλα μέρος του ίδιου πάνω-κάτω προβλήματος.
Επιπλέον, υπάρχουν αρκετοί επίμονοι μύθοι τους οποίους πάρα πολλοί Ελληνες μοιάζει να πιστεύουν. Πάρτε το 73,4%, ας πούμε, που νομίζει ότι «η πλειονότητα των πυρκαγιών είναι αποτέλεσμα σκόπιμου εμπρησμού» (στην πραγματικότητα, οι περισσότερες πυρκαγιές ξεκινούν από ατυχήματα). Ή το 55,1% που θεωρεί ότι «μετά από καταστροφικές πυρκαγιές στα δάση φυτρώνουν ανεμογεννήτριες» (είναι πρακτικά αδύνατο νομικά να τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες σε καμένες εκτάσεις στην Ελλάδα).
Διαβάζοντας αυτά, θυμήθηκα και μια παλαιότερη έρευνα της Public Issue, στην οποία το 77% των ερωτηθέντων Ελλήνων δήλωνε ότι κατά τη γνώμη του η πυρηνική ενέργεια συμβάλλει «πολύ» ή «πάρα πολύ» αρνητικά στην κλιματική αλλαγή. Το θέμα της άγνοιας είναι τεράστιο. Αποδεικνυόμαστε τόσο έτοιμοι να πιστέψουμε μύθους και ψέματα, που το ότι δεν έχουμε περισσότερους αρνητές της κλιματικής αλλαγής μοιάζει απερίγραπτη τύχη.