Πανευρωπαϊκή αναγνώριση στην ομάδα που αποκατέστησε την ιστορική εκκλησία της Επισκοπής Σικίνου
Πέντε ολόκληρα χρόνια γαντζωμένοι σε μια πλαγιά, εκτεθειμένοι στα δυνατά μελτέμια του Αιγαίου. Με βροχές και κάτω από δυνατό λιοπύρι. Ταγμένοι σε μια δουλειά επίπονη, που απαιτεί τρομερή προσοχή. Απομονωμένοι σ' ένα νησί της άγονης γραμμής, όπου το πλοίο κάνει 12 ώρες να φτάσει από τον Πειραιά και τον χειμώνα βρίσκεις μόνο ένα μέρος για να φας. Το βραβείο για την υποδειγματική αποκατάσταση που μόλις κέρδισε η Επισκοπή Σικίνου από τη Europa Nostra, είναι μια αναγνώριση της απίστευτης αφοσίωσης που έδειξαν όλο αυτό το διάστημα 15 άνθρωποι –αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, συντηρητές, εργάτες, συμβασιούχοι και μόνιμοι υπάλληλοι του υπουργείου Πολιτισμού– για να μεταμορφώσουν, υπό την καθοδήγηση του επικεφαλής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρη Αθανασούλη, ένα ετοιμόρροπο κτίσμα του 3ου μ.Χ. αιώνα σε ένα από τα μνημεία που έχουν μελετηθεί και τεκμηριωθεί όσο λίγα στον ελληνικό χώρο. Τώρα λάμπει όμορφο και αγέρωχο κάτω από τον ήλιο, έχοντας αποκαλύψει κάποια από τα μυστικά του, όπως ο επί 17 αιώνες ασύλητος τάφος της Νεικούς, της γυναίκας για την οποία κτίστηκε αυτό το κάποτε πολυτελές οικοδόμημα. Ενα ρωμαϊκό μαυσωλείο που μετετράπη σε χριστιανικό ναό στους πρώτους βυζαντινούς χρόνους, ο οποίος δέχθηκε υποστυλωτικές επεμβάσεις τον Μεσαίωνα και ήταν σε αδιάλειπτη χρήση μέχρι και πριν από 60 χρόνια.
Το βραβείο ανακοινώθηκε την Πέμπτη και ήταν μια πραγματική πανευρωπαϊκή δικαίωση για τον βυζαντινολόγο έφορο και την ομάδα του, που έσκυψαν με τόση τρυφερότητα και αφοσίωση στην απομακρυσμένη Επισκοπή. Από το 1960, που το εκκλησάκι έκλεισε τις πόρτες του για λόγους στατικότητας, ουδείς από το
υπουργείο Πολιτισμού τολμούσε να αγγίξει το θέμα. Οι δημοτικές αρχές του νησιού με προεξάρχοντα τον Γιάννη Συρίγο έδωσαν πριν από μερικά χρόνια τον δικό τους αγώνα για να προχωρήσει η αναστήλωσή του μιας και έβλεπαν το κακό του χάλι. «Ηταν θέμα χρόνου να το βλέπαμε να γκρεμίζεται», έλεγε ο παλιός δήμαρχος Γιάννης Συρίγος, ο οποίος έδωσε
τη σκυτάλη στον δραστήριο Βασίλη Μαράλη. Σε αυτήν την προσπάθειά τους βρήκαν την υποστήριξη της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, καθώς και χορηγών όπως ο Θανάσης Μαρτίνος. Το έργο ξεκίνησε και προχώρησε και με την οικονομική στήριξη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, με επικεφαλής τον Γιώργο Χατζημάρκο. Σήμερα οι κάτοικοι αλλά και οι αρχαιολόγοι είναι εξαιρετικά υπερήφανοι για τον σεβασμό και την προχωρημένη τεχνογνωσία με την οποία ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση. «Είναι ένα παλίμψηστο με πολλές διαφορετικές φάσεις, που ήθελε μεγάλη προσπάθεια για να καταφέρουμε να είναι ορατές στον επισκέπτη», σημειώνει ο κ. Αθανασούλης στη στήλη.
Το 2017 είδα σε μια φωτογραφία αυτό το περίεργο ξωκκλήσι με το αλλόκοτο σουλούπι και αποφάσισα να πάω για πρώτη φορά στη Σίκινο να το επισκεφθώ. Ηταν σαν έρωτας με την πρώτη ματιά και ακόμη και σήμερα, που έχω γίνει φανατική θαμώνας του νησιού κάθε καλοκαίρι για τις διακοπές μου, η θέα της Επισκοπής με κάνει κάθε φορά να συγκινούμαι. Η ιστορία της είναι μοναδική και η αποκατάσταση έριξε πολύ φως σε ένα μοναδικό απομεινάρι του χρόνου. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι η αποκάλυψη του τάφου της Νεικούς αναμένεται να μας δώσει ακόμη περισσότερα στοιχεία για την Επισκοπή. Για ποιον πλούσιο κάτοικο ή εξόριστο έγινε η παραγγελία του μαυσωλείου; Οι νικητές θα τιμηθούν στις 26 Σεπτεμβρίου στην Πράγα στην τελετή απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτισμικής Κληρονομιάς, η οποία θα λάβει χώρα στο πρόσφατα ανακαινισμένο κτίριο της Κρατικής Οπερας, με οικοδεσπότες την επίτροπο της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε θέματα Καινοτομίας, Ερευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, Μαρία Γκάμπριελ, και τον πρόεδρο του εκτελεστικού συμβουλίου της Europa Nostra, δρ Χέρμαν Πάρτσιντζερ. Είναι ένας καλός λόγος για τον οποίο πρέπει να στηθεί ένα τρικούβερτο πανηγύρι στο νησί, με τον παπα-Θοδωρή, τον ιερέα του νησιού, να δίνει ρέστα στο βιολί.