Πώς η Εσθονία μετατράπηκε σε ένα ψηφιακό κράτος
«Στην καρδιά της συνολικότερης στρατηγικής που εφαρμόσαμε ήταν το υψηλό επίπεδο συνεργασίας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, η κοινότητα των νεοφυών επιχειρήσεων που ενίσχυσε σε μεγάλο βαθμό την οικονομία μας, καθώς και η προσέλκυση ταλέντων ακόμη και από άλλες χώρες». Σε αυτή τη φράση ο Κάλε Πάλινγκ, πρώην μέλος του Κοινοβουλίου της Εσθονίας, συνιδρυτής και COO της νεοφυούς επιχείρησης Cachet, η οποία παρέχει ασφάλιση σε όσους εργάζονται σε διαδικτυακές πλατφόρμες, συμπύκνωσε τη στρατηγική που ακολούθησε η Εσθονία ώστε να μετατραπεί σε ένα –σχεδόν καθολικό– ψηφιακό κράτος, ήδη από το 1996. Μιλώντας στο συνέδριο Technology Summit: Shaping the digital transition του Moneyreview.gr, ο κ. Πάλινγκ αναφέρθηκε στην ψηφιακή ταυτότητα, καινοτομία που η χώρα εισήγαγε από το 2002, καθιστώντας αναγκαία τη χρήση της από τους πολίτες, ενώ στάθηκε και στην τεχνολογία (x-road) που έχει αναπτύξει το κράτος μέσω της οποίας γίνεται ανταλλαγή δεδομένων. «Κάναμε μικρά βήματα προκειμένου να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών. Θα πρέπει λοιπόν να δημιουργούνται ψηφιακές υπηρεσίες οι οποίες θα βελτιώνουν τη ζωή των ανθρώπων’ δήλωσε, συμπληρώνοντας πως η δυνατότητα να κάνεις μια φορολογική δήλωση ψηφιακά σε 2-5 λεπτά, η δυνατότητα ίδρυσης επιχείρησης σε 20 λεπτά, αλλά και η απομακρυσμένη ηλεκτρονική ψηφοφορία είναι μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν τη ζωή των πολιτών και καλλιεργούν την εμπιστοσύνη μεταξύ κράτους και πολίτη.
Κάνοντας μια σύντομη ανασκόπηση της πορείας που ακολούθησε η Εσθονία μέχρι να γίνει ψηφιακό κράτος, ο κ. Πάλινγκ μίλησε για το μικρό μέγεθος της χώρας, γεγονός που ευνόησε σημαντικά τις προσπάθειές της προς αυτή την κατεύθυνση. «Η αρχή έγινε τη δεκαετία του ’90, όταν αποκτήσαμε ανεξαρτησία. Για μια χώρα με 1,3 εκατομμύρια κατοίκους, όπου κανένας από τους κλάδους της οικονομίας δεν ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένος, η ψηφιοποίηση ήταν η μόνη λύση για να εξελιχθούμε και να οικοδομήσουμε
εκ νέου το κράτος», ανέφερε. «Το 1996 καταστήσαμε ψηφιακές όλες τις περιφέρειες της Εσθονίας, παρέχοντάς τους διασύνδεση με το Ιντερνετ, θέτοντας εγκαίρως τις αναγκαίες βάσεις μιας επερχόμενης ανάπτυξης, ανοίγοντας ταυτόχρονα νέες οδούς σκέψης και συνεργασίας. Ακολούθησε η έκδοση ψηφιακής ταυτότητας, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιξε και το γεγονός ότι καθιερώθηκε ένα επίπεδο ανταλλαγής δεδομένων».
Ο κ. Πάλινγκ τόνισε πως η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών βοήθησε τη χώρα να εξοικονομήσει 2% του ΑΕΠ, ενώ, ενθυμούμενος την κυβερνοεπίθεση που σημειώθηκε το 2006, ανέφερε πως η συμβολή του ιδιωτικού τομέα ήταν καθοριστική για να κερδίσει και πάλι το κράτος την εμπιστοσύνη των πολιτών.
Ο κ. Πάλινγκ έδωσε χρήσιμες συμβουλές στην Ελλάδα, προκειμένου να επιτύχει την αποτελεσματική ψηφιοποίηση των υπηρεσιών της, ενόψει και μιας σειράς εργαλείων (π.χ. η ψηφιακή ταυτότητα, το ψηφιακό δίπλωμα οδήγησης) που θα εισαγάγει σύντομα το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. «Οι καλύτερες συμβουλές: προσκαλέστε τον ιδιωτικό τομέα να σας συμβουλεύσει, θα ξέρει σίγουρα καλύτερα από εσάς, και κάντε απλά και σύντομα βήματα. Είναι καταστροφή να προσπαθείς να λύσεις τα πάντα ταυτόχρονα», υπογράμμισε, συμβουλεύοντας τη χώρα να ψηφιοποιεί σταδιακά μία μία υπηρεσία ώστε να μην καταρρεύσει το σύστημα.
Οσον αφορά τις startups και τον ρόλο που θα μπορούσαν να παίξουν στην ψηφιοποίηση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, ο κ. Πάλινγκ ανέφερε πως στις αρχές του 2000 δεν υπήρχε πρόσβαση σε επενδυτικά κεφάλαια και ότι η Εσθονία προχώρησε στην ιδιωτικοποίηση του εθνικού τηλεπικοινωνιακού παρόχου επενδύοντας όλα τα κεφάλαια στη δημιουργία ενός κρατικού επενδυτικού κεφαλαίου για επενδύσεις σε νεοφυείς εταιρείες.
Επειτα άρχισε η ανάπτυξη και ιδιωτικών κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών, με την κυβέρνηση να αποφασίζει τη σταδιακή ολοκλήρωση της λειτουργίας του fund το 2015, λόγω της ανάπτυξης που είχε αρχίσει να καταγράφει το οικοσύστημα καινοτομίας στην Εσθονία. «Οσο περισσότερη προσπάθεια κάνεις τόσο μεγαλύτερη προσοχή μπορείς να κερδίσεις», ανέφερε στο κλείσιμο της τοποθέτησής του ο κ. Πάλινγκ, παραδεχόμενος πως υπάρχουν πολλές ελληνικές startups που θα μπορούσαν να αναδειχθούν unicorns εταιρείες, δηλαδή η αξία τους να υπερβεί το 1 δισ. δολάρια.
Η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών βοήθησε τη χώρα να εξοικονομήσει 2% του ΑΕΠ.