Η έλλειψη ρευστότητας των εταιρειών ενέργειας
ΤΖΟΥΛΙΑ ΠΕΪΝ
ΝΤΜΙΤΡΙ ΖΝΤΑΝΙΚΟΦ / REUTERS Τα προβλήματα της Ευρώπης ως προς την προμήθεια πετρελαίου και φυσικού αερίου αυτόν το χειμώνα μετά τη διαμάχη με τη Ρωσία μπορεί να επιδεινωθούν από μια νέα κρίση στην αγορά, όπου οι τιμές βρίσκονται ήδη σε υψηλά επίπεδα. Και αυτή η νέα κρίση θα αφορά την έλλειψη ρευστότητας, η οποία θα μπορούσε να εκτινάξει ακόμη περισσότερο τις τιμές.
Εντούτοις, μόνο καθυστερημένα οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κατόρθωσαν να συσπειρωθούν για να προσφέρουν οικονομική στήριξη σε παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας στα πρόθυρα της κατάρρευσης, αποπειρώμενες να αμβλύνουν τις πιέσεις σε μια αγορά, της οποίας η ομαλή λειτουργία έχει ζωτική σημασία για να κρατήσει τους ανθρώπους ζεστούς. «Εχουμε μια δυσλειτουργική αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, η οποία στη συνέχεια δημιουργεί προβλήματα στη φυσική αγορά και οδηγεί σε υψηλότερες τιμές, οπότε και υψηλότερο πληθωρισμό», δήλωσε στο Reuters υψηλόβαθμο στέλεχος της ενεργειακής αγοράς. Πρώτη φορά το κώλυμα παρατηρήθηκε φέτος τον Μάρτιο, όταν μια ένωση κορυφαίων χρηματιστηριακών εταιρειών, ομίλων κοινής ωφελείας, ομίλων πετρελαιοειδών και τραπεζιτών έστειλε επιστολή στις ρυθμιστικές αρχές ζητώντας σχέδια εκτάκτου ανάγκης.
Η αναταραχή προκλήθηκε από τους παράγοντες της αγοράς, οι οποίοι σπεύδουν να καλύψουν την έκθεσή τους στην ανοδική πορεία των τιμών φυσικού αερίου, κάνοντας χρήση παραγώγων. Με τον τρόπο αυτό αντισταθμίζουν τις μελλοντικές αυξήσεις τιμών στη φυσική αγορά, όπου παραδίδεται ένα προϊόν, προχωρώντας
στην επιλογή της ανοικτής/ ακάλυπτης πώλησης.
Οι παράγοντες της αγοράς συνήθως δανείζονται για να προβούν σε ανοικτές πωλήσεις στην αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, με το 85%-90% να προέρχεται από τις τράπεζες. Περίπου το 10%15% της αξίας της ακάλυπτης πώλησης, γνωστό και ως ελάχιστο περιθώριο, καλύπτεται από ίδια κεφάλαια των συναλλασσομένων και κατατίθεται σε λογαριασμό τους. Ομως, εάν τα κεφάλαια στον λογαριασμό ελαττωθούν κάτω από το ελάχιστο απαιτούμενο περιθώριο, σε αυτήν την περίπτωση το 10%-15%, ενεργοποιείται ένα σύστημα «συναγερμού». Καθώς οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, του φυσικού αερίου και του άνθρακα αυξήθηκαν το 2021, το ίδιο συμβαίνει και με τις τιμές στις ανοικτές πωλήσεις, ενώ τα προκύπτοντα περιθώρια κέρδους αναγκάζουν τις μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, τους χρηματιστηριακούς οίκους και τους ομίλους κοινής ωφελείας να εξασφαλίσουν περισσότερα κεφάλια. Ορισμένες ιδιαίτερα μικρές επιχειρήσεις έχουν πληγεί τόσο πολύ, που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν εντελώς τις συναλλαγές, μιας και οι τιμές της ενέργειας εκτινάχθηκαν στα ύψη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, η οποία επιδείνωσε τις γενικότερες ελλείψεις σε διεθνή κλίμακα. Οποιαδήποτε τέτοια μείωση του αριθμού των παικτών έχει ως συνέπεια να μειωθεί και η ρευστότητα της αγοράς, η οποία μπορεί με τη σειρά της να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη αστάθεια και εντονότερη εκτίναξη των τιμών, που βλάπτουν ακόμη και σημαντικούς παίκτες.
Από τα τέλη Αυγούστου οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν παρέμβει για να βοηθήσουν επιχειρήσεις κοινής ωφελείας όπως η Uniper της Γερμανίας. Ωστόσο, με τις χειμερινές αυξήσεις των τιμών να πλησιάζουν, δεν υπάρχει κάποια ένδειξη εάν ή πόσο γρήγορα οι κυβερνήσεις και η Ε.Ε. μπορούν να στηρίξουν τράπεζες ή άλλες επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, που πρέπει να βρουν αντιστάθμισμα στις συναλλαγές τους.
Με καθυστέρηση οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κατόρθωσαν να προσφέρουν οικονομική στήριξη σε παρόχους.