Το φαινόμενο Ερντογάν
ΕΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΏΚΟΥ ρωτώμενος για τις εκλογές στην Τουρκία όταν ακόμη το αποτέλεσμα ήταν αμφισβητούμενο, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αστειεύθηκε ότι κάτι του θυμίζει αυτό και αμέσως εξέφρασε την ελπίδα να είναι καθαρό: «Οποιος κερδίσει, κέρδισε. Υπάρχουν αρκετά προβλήματα σε εκείνη την περιοχή του κόσμου χωρίς να προστεθούν και άλλα», είπε.
Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιζητούν τη σταθερότητα στην περιοχή, οι περισσότεροι Τούρκοι ψηφοφόροι έκριναν στις πρόσφατες, αδιαφανείς κατά τον ΟΑΣΕ, εκλογές ότι αυτή μπορεί να τους προσφέρει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Βεβαίως, μένει να αποδειχθεί αν θα του δώσουν τη μικρή ακόμη ώθηση που χρειάζεται για να κερδίσει τις επαναληπτικές εκλογές για την προεδρία.
Εξηγώντας την απρόβλεπτη επικράτηση του Τούρκου προέδρου, η εταιρεία αναλύσεων Eurasia σημείωσε ότι «για πολλούς Τούρκους που έχουν δει τη Μέση Ανατολή στις φλόγες από την Αραβική Ανοιξη και μετά, ο Ερντογάν αντιπροσωπεύει τη σταθερότητα, τη διπλωματική ισχύ, τις ισλαμικές αξίες και την οικονομική προοπτική». Οπως σημειώνει, σε μια ασταθή γειτονιά, αυτά μετράνε πολύ.
Στην ανθεκτικότητα του Ερντογάν βοηθάει ένας λαϊκισμός που μπορεί να μιλάει στους ψηφοφόρους για κρεμμύδια και πατάτες, και ίσως το μυστικό να βρίσκεται στις οικονομικές παροχές του: από τα φθηνά στεγαστικά δάνεια και την ελάφρυνση των χρεών στον διπλασιασμό των μισθών και στη μαζική συνταξιοδότηση εργαζομένων. Καθώς όμως συνοδεύονται από μια ανορθόδοξη οικονομική πολιτική που δεν πιστεύει στην αύξηση
των επιτοκίων για τον έλεγχο του πληθωρισμού, ο τελευταίος «τρέχει» με 44% και η τουρκική λίρα κατρακυλάει, απειλώντας με κατάρρευση την οικονομία.
Eνώ όμως στο εσωτερικό καταγγέλλει την παγκόσμια τάξη και δαιμονοποιεί τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πρόεδρος Ερντογάν έχει τη φήμη ενός πραγματιστή ηγέτη στο εξωτερικό, και οι σύμμαχοί του στο ΝΑΤΟ ελπίζουν ότι αν κερδίσει και τις δεύτερες εκλογές, οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες στη χώρα του θα τον αναγκάσουν να λειάνει τις γωνίες μιας επιθετικής εξωτερικής πολιτικής. Σύμφωνα με τον συνεργάτη του FDD Σινάν Τσιντί, σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να περιμένουμε την άρση του βέτο για την προσχώρηση της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, πιθανώς δε και το άνοιγμα των συζητήσεων για την προμήθεια των F-16 στην Τουρκία – πόσο μάλλον αν, όπως πρόσφατα άφησε να εννοηθεί ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου, Ιμπραήμ Καλίν, στην Ουάσιγκτον, υπάρξει μια τουρκική κίνηση για το ζήτημα των ρωσικών πυραύλων S-400.
Κι ενώ το τελευταίο διάστημα ο Ερντογάν διαμηνύει ότι επιθυμεί την προσέγγιση με την Ελλάδα, με τελευταίο το μήνυμα φιλίας μέσω του ανταποκριτή της «Καθημερινής» στην Τουρκία Μανώλη Κωστίδη, ο πραγματισμός απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο θα σήμαινε την επανεξέταση του ιδεολογήματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» ή της λύσης των δύο κρατών στην Κύπρο. Κάτι αμφίβολο με δεδομένο ότι στο Κοινοβούλιο ο κυβερνητικός συνασπισμός εξαρτάται εκ νέου από το κόμμα του εθνικιστή Ντεβλέτ Μπαχτσελί, και ακόμη περισσότερο αν ο Ερντογάν λάβει την υποστήριξη του ακροδεξιού υποψηφίου Σινάν Ογκάν στον δεύτερο γύρo.