Προεκλογικά πειράγματα
Ετυχε τις προάλλες, ένα ήσυχο μεσημέρι εργασιακής ανάπαυσης, να συναντήσω στην πλατεία της γειτονιάς ένα ασυνήθιστα ζωηρό πλήθος: το κοινό μιας προεκλογικής ομιλίας. Η ημέρα ήταν ηλιόλουστη, ο χρόνος μου αρκετός και καθώς με τον ομιλητή της εκδήλωσης δεν μας συνέδεαν και πολλά, στάθηκα παράμερα για μια πρόχειρη ανθρωπολογική παρατήρηση.
Είχα πρωτογνωρίσει τον θεσμό των εκλογών σε ένα μικρό ορεινό χωριό της δυτικής Ελλάδας, όπου η υπέρτατη διαδικασία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είχε και μια κοινωνική χροιά: το καφενείο γέμιζε ξανά, οι συγγενείς και οι φίλοι έσμιγαν ύστερα από καιρό και οι επισκέψεις στα σπίτια σήμαιναν
ότι όλο και κάποια συζήτηση θα άνοιγε «για τα πολιτικά». Αν ήσουν ανήλικος που αδημονούσε να έρθει η ώρα του, αυτή η έξαψη έμοιαζε γοητευτική, διασκεδαστική. Οι παρεξηγήσεις δεν έλειπαν, όμως σαν να επιλύονταν με ένα καλαμπούρι, με ένα αξιοδιήγητο πείραγμα ή έστω με μια μικροένταση που σύντομα θα είχε ξεχαστεί.
Προκατειλημμένος ή όχι, κάτι αντίστοιχο είδα και σε εκείνη την πλατεία. Οι θαμώνες στις γύρω καφετέριες υποδέχονταν μάλλον με περιέργεια, παρά με δυσφορία τη διακοπή της ραστώνης τους. Δύο μεσήλικες φίλοι διαφωνούσαν σαν σε ταινία του Τσιώλη: «Μα καλά, θα ψηφίσεις τον... που είπε ότι...;» - «είτε αυτόν θα ψηφίσω, είτε τον...» - «ε, είσαι ανεπίδεκτος». Και μια παρέα από τέσσερα πιτσιρίκια, αδιάφορα για τις έγνοιες των μεγάλων, αξιοποιούσαν το όλο σκηνικό προς όφελος των παιχνιδιών τους.
Εξιδανικεύω, αλλά νομίζω ότι οι εκλογές δεν μπορούν παρά να έχουν και έναν χαρακτήρα εξόχως δημόσιο. Προετοιμάζονται και συμβαίνουν, όχι μόνο σε κομματικά επιτελεία, σε τηλεοπτικά
πάνελ και σε παραβάν εκλογικών κέντρων, αλλά και σε πλατείες, πάρκα, καφετέριες και πεζοδρόμια, έξω από εισόδους καταστημάτων και κάτω από στάσεις λεωφορείων, σε ό,τι τέλος πάντων συνιστά τον δημόσιο χώρο.
Εχει, νομίζω, τη σημασία της αυτή η πτυχή – το αντίθετο ίσως παραπέμπει σε μια ιδιώτευση, σε έναν αποκλειστικά ατομικό σχεδιασμό, που λίγο φαίνεται να καλλιεργεί τη συναναστροφή, τον διάλογο, την υιοθέτηση ή τον σεβασμό της διαφορετικής θέσης. Εχει την αξία της αυτή η ανταλλαγή, αυτό το άνοιγμα· και όταν δεν προκύπτει, φαντάζομαι ότι επιλύεται με εκείνο το πείραγμα ή τη μικροένταση που, δεν μπορεί, θα ξεχαστεί.