Η Δύση με το βλέμμα σε Βαλκάνια και Ρωσία
Νομοσχέδιο στις ΗΠΑ για την «ενδυνάμωση αμερικανικής εμπλοκής» στην περιοχή με τη βοήθεια των Ευρωπαίων συμμάχων
Με δύο περιφερειακούς πολέμους, στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, να απειλούν την παγκόσμια ειρήνη, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι βιάζονται να θωρακίσουν τα Βαλκάνια ώστε να αποτρέψουν μια νέα εστία αναταραχής στην Ευρώπη.
Οι αυξανόμενες εντάσεις στο Κόσοβο και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η πολιτική αστάθεια στη Βόρεια Μακεδονία και τη Βουλγαρία, και οι, συγκαλυμμένες επί του παρόντος, ρωσικές απειλές εναντίον της Μολδαβίας εντείνουν στη Δύση τις ανησυχίες για υποκινούμενες από «κακόβουλες επιρροές» εξελίξεις που μπορεί να «ανάψουν» έναν τρίτο πόλεμο στα Βαλκάνια.
Η έκβαση της σύγκρουσης στην Ουκρανία προκαλεί, κατά τους διεθνείς αναλυτές, φόβους ότι σε περίπτωση νίκης του Πούτιν θα στραφεί προς τη Μολδαβία, αλλά και αν αισθανθεί ότι η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» βαλτώνει, δεν θα διστάσει για αντιπερισπασμό να υποδαυλίσει εθνοτικές και συνοριακές διενέξεις στα Βαλκάνια.
Εξ ου και η βιασύνη των Δυτικών να απλώσουν δίχτυ ασφαλείας στις πιο ευάλωτες περιοχές, από το Κόσοβο και τη Βοσνία έως τις όχθες του Βαρδάρη και ανατολικά στα Καρπάθια.
Σε αυτό το κλίμα, στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ, εγκρίθηκε πριν από λίγες ημέρες από Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικανούς νομοσχέδιο για την «ενδυνάμωση αμερικανικής εμπλοκής στα Δυτικά Βαλκάνια».
Το νομοσχέδιο προτρέπει τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους συμμάχους να ενισχύσουν τις σχέσεις τους με Αλβανία, ΒοσνίαΕρζεγοβίνη, Κροατία, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία, ως απάντηση στη ρωσική επιρροή και ιδιαίτερα την εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο, τονίζοντας πως «είναι προς το αμοιβαίο συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών και των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων».
Γίνεται ιδιαίτερη μνεία στις δύο θεωρούμενες «νάρκες» της Βαλκανικής, δηλαδή στη Βοσνία και στο Κόσοβο, όπου αναδεικνύονται ως παράγοντες αποσταθεροποίησης οι παραβιάσεις της Συνθήκης του Ντέιτον (Βοσνία), οι συνεχείς συγκρούσεις Σέρβων και Αλβανών στο Κόσοβο, ενώ φωτογραφίζεται ως χώρα-κλειδί για τη σταθερότητα η Σερβία.
Παραπληροφόρηση
Το σχέδιο νόμου επισημαίνει, επίσης, τις εκστρατείες παραπληροφόρησης στα Δυτικά Βαλκάνια, οι οποίες, όπως αναφέρει, «στοχεύουν να βλάψουν τους δημοκρατικούς θεσμούς», ενώ εκτός από τις προειδοποιήσεις για τη ρωσική επιρροή, εφιστά την προσοχή και στην «αυξανόμενη επιρροή της Κίνας», υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να έχει «βλαπτικό αντίκτυπο στον στρατηγικό ανταγωνισμό, στη δημοκρατία και στην οικονομική ολοκλήρωση με την Ευρώπη».
Εξάλλου, καταθέτοντας ενώπιον της Επιτροπής Αμυντικών Υποθέσεων της Γερουσίας, ο διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη, στρατηγός Κρίστοφερ Κάβολι, ανέφερε ότι το ΝΑΤΟ βρίσκεται στη διαδικασία αποστολής επιπλέον στρατιωτικών δυνάμεων και βαρέων όπλων στην ειρηνευτική αποστολή στο Κόσοβο, κατηγόρησε τη Ρωσία ότι υποκινεί «εντάσεις μεταξύ των εθνοτήτων» και υποστήριξε πως η Σερβία είναι ύποπτη εμπλοκής σε αυτές τις «επιχειρήσεις επιρροής» στην περιοχή.
Περισσότερο αναλυτικός ο Ελληνοαμερικανός απόστρατος ναύαρχος Τζον Σταυρίδης, πρώην ανώτατος διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, σε άρθρο του (Bloomberg Opinion) για τα σχέδια του Πούτιν προειδοποιεί:
«Εάν βγει νικητής (στην Ουκρανία) είναι λογικό να στρέψει την προσοχή του στη Μολδαβία, τον επόμενο σταθμό στον δρόμο του προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη – εκεί όπου ένας φιλορωσικός αποσχιστικός θύλακος, η Υπερδνειστερία, είναι ήδη κατεχόμενος από τη Ρωσία.
Υπάρχει όμως κι ένας άλλος πολύ ελκυστικός στόχος εκεί κοντά, τα Δυτικά Βαλκάνια. Tο Κρεμλίνο έχει τα μάτια του στραμμένα στη Σερβία, στο Κόσοβο και στην εθνοτικά διχασμένη χώρα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης».
Ο έμπειρος περί τα ευρωπαϊκά θέματα αξιωματούχος θέτει ρητορικά το ερώτημα πώς μπορεί το Κρεμλίνο να υπονομεύσει τη σταθερότητα σε αυτή τη στρατηγικής σημασίας γωνιά της Ευρώπης, δηλαδή στο Κόσοβο και στη Βοσνία, και υποστηρίζει: «Ο Πούτιν σαφώς και ενθαρρύνει τη Σερβία να ασκήσει πίεση στην υποστηριζόμενη από το ΝΑΤΟ κυβέρνηση του Κοσόβου. Πέρυσι, ο σερβικός στρατός τέθηκε σε κατάσταση συναγερμού μετά από ταραχές από Σέρβους διαδηλωτές εντός του Κοσόβου, το οποίο ούτε η Σερβία ούτε η Ρωσία αναγνωρίζουν, στις οποίες τραυματίστηκαν σχεδόν εκατό στρατιώτες του ΝΑΤΟ. Αυτό ανάγκασε τη Συμμαχία να στείλει αρκετές εκατοντάδες επιπλέον στρατιώτες στις εκεί ειρηνευτικές δυνάμεις. Εργάζεται επίσης για να αποσταθεροποιήσει την ασταθή κυβέρνηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, η οποία είναι χωρισμένη σε μια περίεργη τριμερή προεδρία με έναν εκπρόσωπο για κάθε μία από τις τρεις μεγάλες εθνοθρησκευτικές κοινότητες της χώρας (Βόσνιοι μουσουλμάνοι, Σερβοβόσνιοι, Κροατοβόσνιοι). Ο πιο έμπειρος πολιτικός παράγοντας εκεί είναι ο Σέρβος ηγέτης Μίλοραντ Ντόντικ, ο οποίος είναι στενά συνδεδεμένος με τη Μόσχα. Ακόμη και πριν από μία δεκαετία μού μιλούσε για την ανάγκη απόσχισης της Σερβικής Δημοκρατίας, κάτι που θα κατέστρεφε ουσιαστικά τη χώρα. Η οντότητα αυτή θα ενωνόταν τότε αναπόφευκτα με τη Σερβία, δημιουργώντας ένα κράτος της Μεγάλης Σερβίας, το οποίο ευχαρίστως θα υποστήριζε ο Πούτιν».
Με τον πέρα του Ατλαντικού παράγοντα να διαβάζει κάπως έτσι τη σημερινή κατάσταση στα ασταθή Βαλκάνια, οι Ευρωπαίοι είναι εκείνοι που (πρέπει να) καίγονται περισσότερο να θωρακίσουν την «πίσω αυλή» τους, την οποία εν πολλοίς έχουν εγκαταλείψει, παρά τις υποσχέσεις περί ένταξης του συνόλου των χωρών της στην Ε.Ε., ανοχύρωτη απέναντι στις επιρροές των άλλων ισχυρών παικτών, κυρίως της Ρωσίας.
Η χορήγηση από τους ηγέτες πρόσφατα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, εσπευσμένα και δίχως να πληροί ουσιαστικά κανένα από τα προβλεπόμενα κριτήρια, καθεστώτος χώρας υποψήφιας προς ένταξη στην Ε.Ε. μόνο έτσι θα μπορούσε να εξηγηθεί – το ίδιο και η ενίσχυση και αναβάθμιση της γερμανικής στρατιωτικής δύναμης στο Σεράγεβο. Η Βοσνία είναι ένα κράτος χωρίς συνοχή, που θα καταρρεύσει αμέσως εάν η σερβική οντότητα αποφασίσει, όπως διακηρύσσει ο ρωσόφιλος ηγέτης της, να αποσχιστεί, είτε για να προσαρτηθεί στο Βελιγράδι είτε για να παραμείνει «αυτόνομη», και να συγκροτήσει, όπως θέλει ένα από τα σενάρια που διακινούνται, με την προσθήκη και των Σέρβων του Βορείου Κοσόβου μια «ομοσπονδία» του «σερβικού Κόσμου» (κατά τον ρωσικό) και να αρχίσει η βαλκανική χιονοστιβάδα να κυλάει με εξ αντιδράσεως ένωση των Αλβανών του Κοσόβου, του Τετόβου, του Πρέσεβο και του Μαυροβουνίου με αυτούς της μητέρας πατρίδας, συγκροτώντας τη δική τους «αλβανική ομοσπονδία».
Με κίνδυνο να προκύψουν, εν τοιαύτη περιπτώσει, de facto ή και de jure, μια Μεγάλη Αλβανία και μια Μεγάλη Σερβία, μεταβάλλοντας τον υφιστάμενο συνοριακό χάρτη και τις ισορροπίες ισχύος στη Βαλκανική, πράγμα που ουδείς από τους άλλους ενδιαφερομένους, μηδέ της Ελλάδας και της Τουρκίας εξαιρουμένων, θα αποδεχθεί.
Εξομάλυνση σχέσεων
Στην άλλη κορυφή του «καυτού άξονα» η κατάσταση στο Κόσοβο κινδυνεύει να εκτραχυνθεί με το παραμικρό, με τον διάλογο για την εξομάλυνση των σχέσεων Σέρβων και Αλβανών να μην προχωράει, τους δύο αντιμαχόμενους να εξοπλίζονται δίνοντας την εντύπωση ότι προετοιμάζονται για ένοπλη σύγκρουση, και τον κίνδυνο, εάν αυτή σημειωθεί, να εμπλακούν η Σερβία στο πλευρό των ομοεθνών της Μιτρόβιτσα, η πολυεθνική στρατιωτική δύναμη KFOR υπέρ των Αλβανών και να λάβει η Ρωσία την αφορμή να αναμειχθεί και στρατιωτικά στο πεδίο της Βαλκανικής.
Η πρόταση για ένταξη του Κοσόβου στο Συμβούλιο της Ευρώπης θεωρείται, δεδομένης της συγκυρίας, ότι ήταν και αυτή ενταγμένη στην προσπάθεια των Ευρωπαίων για τη σταθεροποίηση της εκεί κατάστασης.
Ωστόσο, μάλλον χειρότερα έκανε τα πράγματα στις σχέσεις Βελιγραδίου και Πρίστινας και πλέον στο διπλωματικό παρασκήνιο γίνονται κινήσεις ώστε στο συμβούλιο των ΥΠΕΞ του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπου θα ληφθεί η οριστική απόφαση, να δώσουν οι Αλβανοί ως αντάλλαγμα τη συμφωνηθείσα στην Οχρίδα δημιουργία της «Ενωσης Σερβικών Δήμων», που έως τώρα αποφεύγουν να πράξουν φοβούμενοι ότι θα συγκροτηθεί ένα σερβικό κράτος εντός του κράτους του Κοσόβου, το οποίο θα λειτουργεί ως «Δούρειος Ιππος» του σερβικού εθνικισμού.
Δίχτυ ασφαλείας για τις δύο ευάλωτες και θεωρούμενες «νάρκες» της Βαλκανικής, τη Βοσνία και το Κόσοβο, ενώ η Σερβία εκτιμάται ως χώρα-κλειδί για τη σταθερότητα.
«Εάν ο Πούτιν βγει νικητής στην Ουκρανία, είναι λογικό να στρέψει την προσοχή του στη Μολδαβία», λέει ο Ελληνοαμερικανός απόστρατος ναύαρχος Τζον Σταυρίδης.