Η Ευρώπη ή θα πεθάνει ή θα μετεξελιχθεί
Ηεποχή απαιτεί αποφασιστικά βήματα από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Τα προβλήματα είναι γνωστά, από τους δύο πολέμους στα σύνορά της και την κλιματική κρίση, έως τον δημογραφικό μαρασμό των χωρών-μελών και τον κλονισμό του διεθνούς συστήματος πολιτικής και οικονομικής διακυβέρνησης. Η ένταση μεταξύ Αμερικής και Κίνας απαιτεί προσεκτικούς χειρισμούς από τους Ευρωπαίους, να συμβάλουν στη σταθερότητα και να μην παρασυρθούν σε επικίνδυνες εξελίξεις. Η κατάσταση περιπλέκεται από την άνοδο ακραίων πολιτικών δυνάμεων στην Ευρώπη, οι οποίες, αν βγουν ενισχυμένες στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε λίγες εβδομάδες, μπορούν να εμποδίσουν τη χάραξη τολμηρής πορείας της Ενωσης. Ομως, ίσως τα πράγματα να μην είναι τόσο δύσκολα όσο φαίνονται. Οσο και αν αυξήσουν την επιρροή τους οι ακραίες δυνάμεις, το κέντρο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα παραμείνει ισχυρό. Από εκεί θα αναδειχθούν οι νέες ηγεσίες των θεσμών. Πέρα απ' αυτά, όμως, άρχισε να διαφαίνεται ένας χάρτης για την εξέλιξη της Ε.Ε. – αλλά και η διάθεση συνεργασίας ώστε να επιτευχθεί αυτό.
Την Πέμπτη, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν παρουσίασε την ανάλυση για το παρόν και τις προτάσεις του για το μέλλον της Ευρώπης, προειδοποιώντας ότι «η Ευρώπη μπορεί να πεθάνει» εάν δεν λάβει αποφασιστικά μέτρα για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Μεταξύ αυτών είναι ο προστατευτισμός των ΗΠΑ και της Κίνας, και οι απειλές που παρουσιάζουν αυταρχικά καθεστώτα. Η Ε.Ε. πρέπει να επενδύσει στην τεχνολογία και την καινοτομία, να ενισχύσει την άμυνά της, μέσω βαθύτερης και ευρύτερης συνεργασίας των χωρών-μελών, είπε. Η ομιλία του Μακρόν στη Σορβόννη ήταν «συνέχεια» της παρουσίασης του οράματός του στον ίδιο χώρο το 2017 για μια «κυρίαρχη Ευρώπη» που δεν θα ήταν υποτελής των ΗΠΑ. Παρά τις δυσκολίες των χρόνων που μεσολάβησαν, η Ε.Ε. αντιμετώπισε επιτυχώς την πανδημία και, μαζί με τις ΗΠΑ, στήριξε την Ουκρανία εναντίον της Ρωσίας. Επίσης, απεξαρτητοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τη φθηνή ρωσική ενέργεια. Ο Μακρόν επανέλαβε ότι έχει περάσει η εποχή που η Ευρώπη μπορεί να βασίζεται στη Ρωσία για φθηνή ενέργεια, στην Κίνα για εμπορικά προϊόντα, και στις ΗΠΑ για την ασφάλειά της.
Ομως, το πιο σημαντικό μέρος της ομιλίας του Μακρόν ίσως ήταν η αποδοχή της από τον Γερμανό καγκελάριο. «Η Γαλλία και η Γερμανία θέλουν μια ισχυρή Ευρώπη», έγραψε στο Twitter ο Ολαφ Σολτς, απευθυνόμενος στον Γάλλο πρόεδρο. «Η ομιλία σου εμπεριέχει καλές ιδέες για το πώς θα το πετύχουμε αυτό». Το τελευταίο διάστημα ήταν εμφανής η δυσφορία των Γερμανών με τις «προχωρημένες» δηλώσεις του Μακρόν για μια σειρά ζητημάτων, μεταξύ των οποίων η ανάγκη να ηττηθεί η Ρωσία, και το
Το πιο σημαντικό μέρος της ομιλίας Μακρόν για το μέλλον της E.E. ίσως ήταν η αποδοχή της από τον Γερμανό καγκελάριο.
ότι δεν έπρεπε να αποκλειστεί η αποστολή νατοϊκών δυνάμεων στην Ουκρανία. Ενδεικτικό της βελτίωσης της σχέσης είναι η επανέναρξη του κοινού γαλλογερμανικού προγράμματος για τον σχεδιασμό και την παραγωγή νέου άρματος μάχης.
Στο πνεύμα αυτό είναι και η έκθεση που εκπόνησε ο Ιταλός πρώην πρωθυπουργός Ενρίκο Λέτα, και η οποία παρουσιάστηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την προηγούμενη εβδομάδα. Μεταξύ πολλών καίριων επισημάνσεων και προτάσεων για περισσότερα κοινά προγράμματα, ο Λέτα εισηγείται τη διεύρυνση της ενιαίας αγοράς σε χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, στην ενέργεια και στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Επιπλέον, ο συμπατριώτης του Λέτα (πρώην πρωθυπουργός κι αυτός) Μάριο Ντράγκι θα παρουσιάσει σε λίγες εβδομάδες τη δική του έκθεση για το πώς θα ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε.
Αμέσως μετά τις ευρωεκλογές και την ανάδειξη νέων ηγεσιών στους θεσμούς, η Ευρώπη θα πρέπει να δραστηριοποιηθεί. Προτάσεις υπάρχουν, η ζύμωση άρχισε.