Οι αδιάβαστοι νόμοι

Ενα κόμικ έδειχνε μια χαρωπή συντροφιά να γελάει κι έναν μόνο να είναι σκυθρωπός. Τρία καρέ πιο κάτω, ο σκυθρωπός λύνεται στα γέλια. «Τώρα κατάλαβε το ανέκδοτο», λέει κάποιος. Κάπως έτσι είναι και η σχέση της ελληνικής κοινωνίας με τους νόμους. Κλαίμε μήνες μετά την ψήφιση των νόμων και στην περίπτωση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, δώδεκα χρόνια αργότερα! Ο νόμος 4067 ψηφίστηκε το 2012 και τώρα γίνεται χαμός με τα ύψη των πολυκατοικιών.

Αυτό κατ' αρχήν έχει να κάνει με το πώς φτιάχνονται οι νόμοι, οι οποίοι –σύμφωνα με τον Μπίσμαρκ– «είναι σαν τα λουκάνικα· δεν θες να ξέρεις τι έχουν μέσα». Είναι προϊόντα της επιφοίτησης των υπουργών (και του επιτελείου των μετακλητών τους) και παρουσιάζονται ως οι «πλάκες του Μωυσή» μαζί με τα συνήθη λογύδρια: «βάζουμε τέλος σε χρόνιες παθογένειες...» ή «μια μεγάλη μεταρρύθμιση που ούτε ο Ιουστινιανός δεν κατάφερε να κάνει...» κ.λπ. Συζητούνται –τρόπος του λέγειν– στο υπουργικό συμβούλιο, κάτι που δίνει μια καλή αφορμή στον πρωθυπουργό να επαναλάβει ότι «μπαίνει τέλος...» κ.λπ. Επί Γεωργίου Παπανδρέου, του νεότερου, είχε καθιερωθεί και η δεύτερη ανάγνωση, μια χρήσιμη πρακτική που έσβησε μαζί με τη σύντομη πρωθυπουργία του.

Μετά έρχεται η –τρόπος του λέγειν– διαβούλευση. Διά αυτής, πολίτες και φορείς συζητούν τις νέες πρόνοιες, καλύπτουν κενά που δεν κατάφεραν να σκεφτούν οι φωστήρες των υπουργείων. Ομως στην Ελλάδα η διαβούλευση κρατάει όσο χρειάζεται για να διαβάσει κάποιος τις ουρανομήκεις φλυαρίες των εκατοντάδων χιλιάδων λέξεων και σίγουρα λιγότερο από τον χρόνο που χρειάζεται για να αποκρυπτογραφήσει κάποιος τι εννοεί ο υπουργός όταν γράφει «η υποπερίπτωση ii της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 2 ν. 2525/1997 (Α΄ 188), η οποία προστέθηκε με την παράγραφο 11β του άρθρου 59 ν. 3966/2011 (Α΄ 188), αντικαθίσταται...». Αυτό δεν είναι ανέκδοτο, ήταν επίσημα κατατεθειμένη υπουργική τροπολογία στη Βουλή.

Φυσικά, όσοι βουλεύονται για το έθνος θα ψηφίσουν αμάσητο κι αδιάβαστο τον νόμο (αν ανήκουν στην πλειοψηφία) ή θα τον απορρίψουν (με τον ίδιο τρόπο) αν είναι στην αντιπολίτευση. Δώδεκα χρόνια μετά, αρχίζει η κλωτσοπατινάδα, αυτή που ζούμε σήμερα με ανταλλαγή εξώδικων και ανακοινώσεων μεταξύ δημάρχων, ΤΕΕ και αποκεντρωμένων διοικήσεων για μια σειρά από προβλήματα που δημιουργεί ο προ δωδεκαετίας Οικοδομικός Κανονισμός.

Ο 4067/2012 ψηφίστηκε επί πρωθυπουργίας του κ. Λουκά Παπαδήμου, τότε που όλοι ανησυχούσαμε μη χρεοκοπήσουμε και ο κ. Αντώνης Σαμαράς για το πότε θα γίνουν οι εκλογές. Ηταν η εποχή που η οικοδομική δραστηριότητα είχε «παγώσει» και οι εργολάβοι χρεοκοπούσαν. Εδινε –μεταξύ άλλων– μπόνους συντελεστή δόμησης σε νέες πολυκατοικίες που θα χτίζονταν με οικολογικές προδιαγραφές. Τα χρόνια πέρασαν, η οικονομία και η οικοδομή ανέκαμψαν (στην Ελλάδα αυτά πάνε μαζί) και ξαφνικά άρχισαν να εμφανίζονται μεγαθήρια δίπλα στα σπίτια εκείνων που είχαν πληρώσει κάτι ή πολύ παραπάνω για να έχουν ένα σπίτι μακριά από τις πολυκατοικίες. Ηταν λογικό να αντιδράσουν, και οι δήμαρχοί τους έχουν ένα ισχυρό επιχείρημα: οι επιπλέον όροφοι των οικοδομών σημαίνουν μεγαλύτερο πληθυσμό χωρίς να έχει προηγηθεί η επέκταση των αναγκαίων υποδομών. Αλλά πάλι, όπως απέδειξαν και τα Τέμπη, σκεφτόμαστε τις υποδομές κατόπιν δυστυχήματος.

Τώρα ζούμε τον οργασμό των κατεδαφίσεων. «Στον Δήμο Ψυχικού - Φιλοθέης έχουμε διαπιστώσει την κατεδάφιση περίπου 100 κτιρίων και την κοπή άπειρων δέντρων άνω των 50-70 ετών. Στην Κηφισιά το έγκλημα δείχνει ακόμα μεγαλύτερο, καθώς αφανίζονται κυριολεκτικά οι κήποι και κατεδαφίζονται ισόγειες και διώροφες κατοικίες ιδιαίτερα αξιόλογες, για να χτιστούν μεγαθήρια που καλύπτουν ολόκληρο το οικόπεδο», ανέφερε η Ειρήνη Γρατσία, συντονίστρια της Monumenta («Καθημερινή», 26.4.2024).

Ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός ψηφίστηκε το 2012, την εποχή της οικονομικής κρίσης. Δώδεκα χρόνια μετά, αρχίζει η κλωτσοπατινάδα για τα προβλήματα που δημιουργεί.