Η ματιά και ο λόγος των ξένων

Μας ενδιαφέρει τι λένε οι ξένοι για την Ελλάδα, όποια κι αν είναι η ιδιότητά τους ή η σχέση τους με τη χώρα τους; Φυσικά και μας ενδιαφέρει, πρέπει να μας ενδιαφέρει. Επειδή, πολύ απλά, «για ένα πρόσωπο ζούμε». Και το πρόσωπο αυτό δεν έχει καμία σχέση με το περιβόητο «μπραντ-νέιμ»· είναι πολύ πιο βαθύ και ευαίσθητο. Οπως μας ενδιαφέρει τι έγραψαν για την Επανάσταση του 1821, για παράδειγμα, οι αλλοδαποί ιστοριογράφοι, επειδή στις σελίδες τους δεν θα εντοπίσουμε μόνον αίνους αλλά και μομφές, απολύτως αναγκαίες για την προκοπή της εθνικής μας αυτογνωσίας, έτσι μας ενδιαφέρει και το τι γράφουν σήμερα στις εφημερίδες και στα περιοδικά τους. Τι ισχυρίζονται στις επίσημες εκθέσεις τους, τι δείχνουν στα κανάλια τους, αλλά και τι αναφέρουν στις αναρτήσεις τους στα σόσιαλ μίντια.

Μας νοιάζει, πρέπει να μας νοιάζει, τι λένε οι επίσημοι και οι ανεπίσημοι ξένοι για τους ανθρώπους του τόπου μας, «απλούς» και «σύνθετους», παλαιούς και νεότερους, εξουσιάζοντες και εξουσιαζόμενους. Πώς αξιολογούν τους δρόμους μας, την κουζίνα μας, τα παπόρια του καλοκαιριού, τους ταξιτζήδες, τα μέσα συγκοινωνίας ή μέσα επικοινωνίας, τα νοσοκομεία, την «αντιπυρική μας θωράκιση», τα αεροδρόμια, τα μπαρ, τις ταβέρνες. Αυτοί κρατούν τη λυδία λίθο, όχι εμείς. Εμείς μεροληπτούμε. Οπως μεροληπτεί κάθε λαός ως επόπτης του εαυτού του.

Ο λόγος των ξένων, ο συγκαιρινός μας αλλά και όλων των περασμένων εποχών, έχει ένα ωφέλιμο για εμάς γνώρισμα που είναι εκ γονιδίων αδύνατο να το αποκτήσει ποτέ ο δικός μας λόγος. Εμείς, όσο αυστηροί κι αν θέλουμε να είμαστε με την πατρίδα μας, και αρνητές της αν δηλώσουμε, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να κόψουμε όλα τα συναισθηματικά νήματα, κάποια από τα οποία αποσπούν το συχωροχάρτι μας τη στιγμή που έχουμε ήδη διαβάσει τη μισή καταδικαστική απόφαση. Για παραπλήσιους λόγους, οι ξένοι, και οι βαθύτερα φιλέλληνες, δεν θα κατορθώσουν ποτέ εκείνη την πλήρη ταύτιση που θα αποσβέσει την καταγωγή τους και θα επιβάλει τη σιωπή στα διανοητικά σχήματα και τα συναισθηματικά πλέγματα που απέκτησαν στη δική τους πατρίδα. Η ματιά τους θα είναι πάντα εξωτερική, ακόμα κι αν οι ίδιοι ζουν –και ενίοτε πεθαίνουν– εδώ. Πρέπει όμως να είμαστε δίκαιοι απέναντι στους ξένους και έντιμοι με τον εαυτό μας. Αυτό σημαίνει ότι οφείλουμε να δίνουμε την ίδια προσοχή στον έπαινο και στον ψόγο, στον γενναιόδωρο διθύραμβο και στον χλευαστικό ίαμβο, ακόμα και στα λιβελογραφήματα. Σημαίνει επίσης ότι πρέπει να μας αγγίζει στο ίδιο βάθος ο λόγος των Δυτικών και ο λόγος όλων των υπόλοιπων λαών, που συνηθίζουμε να τους στριμώχνουμε σε τσουβάλια με υποτιμητικές ταμπελίτσες. Σημαίνει, τέλος, ότι ο λόγος των τουριστών δεν μετράει περισσότερο από τον λόγο των μεταναστών και των προσφύγων, δεν είναι περισσότερο έγκυρος. Το αντίθετο.

Τα εθνικά μας χούγια

Αλλού μάς οδηγούν, όμως, τα χούγια μας, χρόνια τώρα. Να αναπαράγουμε αποκλειστικά τα εγκώμια, εισάγοντας έτσι μπαγιάτικη «εθνική υπερηφάνεια». Να υπερεκτιμούμε ακόμα και τις προφανείς κολακείες που παράγουν οι «ευγενικοί τρόποι» ή οι ανάγκες της διπλωματίας· λέει δυο-τρεις ελληνικές λέξεις κάποιος

επίσημος προσκεκλημένος ή ένας διάσημος ηθοποιός ή αθλητής και εκστασιαζόμαστε. Από την άλλη, και τάχα για να μην πλήξουμε την εθνική μας αυτοπεποίθηση, έχουμε το κακό συνήθειο να υποβαθμίζουμε, να αποσιωπούμε ή να διαβάλλουμε τον κριτικό έλεγχο των πάσης φύσεως πεπραγμένων μας. Περιπίπτοντας έτσι στο αμάρτημα της ειδωλολατρίας. Και μάλιστα της αυτοειδωλολατρίας.

Συμπεριλαμβάνει τέσσερις παραλίες μας στις δέκα ομορφότερες της υφηλίου ο τάδε Αγγλος, Γάλλος, Πορτογάλος ινφλουένσερ; Τα βούκινα το διαλαλούν παντού πασίχαρα. Γράφει τον καημό του στον ιντερνετικό λογαριασμό του κάποιος εξαπατημένος τουρίστας, που νοίκιασε ακριβά ωραιότατες διαδικτυακές φωτογραφίες και σαγηνευτικά βίντεο, προσγειώθηκε όμως σ’ ένα στενάχωρο δωμάτιο, όντως με «θέα στη θάλασσα», πλην στη θάλασσα των επιτοίχιων κάδρων; Ψεύδεται, φως φανάρι. Και πιθανόν επειδή είναι όργανο των Τούρκων.

Ρατσισμός στην Ελλάδα, χρυσαυγίτικης ή άλλης κοπής; Ποτέ, τα γονίδιά μας είναι αντιρατσιστικά, τόσοι πολιτικοί το έχουν επιβεβαιώσει. Αυτές τις αθλιότητες τις εισάγουν στην αγορά Ολλανδές δημοσιογράφοι. Μερίδες Ξου για τους ξένους στα εστιατόριά μας; Ποτέ, δεν το επιτρέπει το πατροπαράδοτο φιλόξενο ήθος μας, απλώς καμιά φορά τυχαίνει να μην πετύχει ο μουσακάς, τι να κάνουμε, να τον πετάξουμε; Βρώμικοι δρόμοι, ρυπαρές πλατείες και ανεξέλεγκτες χωματερές καθ’ άπασαν την επικράτειαν, κατά προτίμηση στην είσοδο πόλεων και κωμοπόλεων, σαν καλωσόρισμα, ή σε «προστατευόμενες περιοχές»; Ποτέ των ποτών, τόσα πρόστιμα έχουμε πληρώσει στην Ευρωπαϊκή Ενωση, βάλαμε πια μυαλό, τόσοι δήμαρχοι, κοινοτάρχες, περιφερειάρχες πολιτεύονται με σύνθημά τους την αρχοντιά της καθαριότητας, τόσα προγράμματα ανακύκλωσης τρέχουν. Κι αν βλέπετε πού και πού κάνα τσιγκάκι στον δρόμο, κάνα πλαστικό, οι μετανάστες τα πετάνε, παρότι τους ευεργετούμε. Και από κοντά οι επισκέπτες μας από χώρες που μας ανταγωνίζονται στην τουριστική αγορά. Για να χαλάσουν τη λαμπρή εικόνα μας.

Συνωμοσιολογικά σενάρια

Ετσι είναι, αν θέλουμε να είναι έτσι. Αλλά, διάβολε, δεν συνωμοτεί διαρκώς το σύμπαν, ο κόσμος όπως το λένε οι Δυτικοί, για να διεκπεραιώνει τα ιταμά σχέδια των μοχθηρών ανθελλήνων. Δεν σχηματίστηκε μόνο και μόνο για να φιλοξενήσει εν πλήρει δόξη τον πιο περιούσιο απ’ όλους τους περιούσιους λαούς: εμάς. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, έχει κι άλλες δουλειές να κάνει, κι άλλους λαούς, «περιούσιους» και μη, να συμπεριλάβει στην πορεία του προς το Μπινγκ Μπανγκ της κατάρρευσης.

Τα συνωμοσιολογικά σενάρια, που ανακαλύπτουν κακοήθη ανθελληνικό δάκτυλο στο Ευρωκοινοβούλιο, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στη Διεθνή Αμνηστία, στο WWF, στους Γιατρούς του Κόσμου, και στο Τικ Τοκ βεβαίως, και στο Ινσταγκραμ, παντού όπου κάποια στιγμή εκπέμπονται λόγια επικριτικά, δικαιούνται να τα διακινούν, προς αυτοαπαλλαγήν, οι εκάστοτε κυβερνώντες, όπως τώρα οι νεοδημοκράτες. Αφού έτσι κατανοούν το χρέος τους να ακούνε και να ανέχονται την κριτική, το χρέος τους να λογοδοτούν δηλαδή, ας πορεύονται μέχρι λιποθυμίας αυτοθυμιατιζόμενοι. Περιφρονώντας σαν άντρα ανθελλήνων τη Διεθνή Αμνηστία, το Ευρωκοινοβούλιο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που δίνουν μέτριο βαθμό στη Δημοκρατία μας, παρότι τη διοικούν οι κατά δήλωσή τους άριστοι.

Φαίνεται πως εκείνο το «λόγον διδόναι» παραείναι αρχαίο. Ξεφεύγει από τις μεταφραστικές δυνατότητες ακόμα και δεινών αρχαιοπωλών υπουργών.

Ο λόγος των τουριστών δεν μετράει περισσότερο από τον λόγο των μεταναστών και των προσφύγων, δεν είναι περισσότερο έγκυρος. Το αντίθετο.

Μια κατάδυση στα νερά του Αιγαίου με πλοηγό τη ζωγράφο Κάτια Νάγκελ επιφυλάσσει τον Μάιο για τους επισκέπτες το Ιστορικό Αρχείο - Μουσείο Υδρας. Ενάλιες θεότητες, ψάρια και θαλασσινά πλάσματα αποδίδονται, κυρίως, σε πλάγια όψη ή σε δίνες με ποπαρτίστικο τρόπο. «Με τη ζωγραφική μου θέλω να μοιραστώ την ομορφιά, τη χαρά, ακόμη και την παρηγοριά που βρίσκω σε καθημερινά πράγματα της ζωής», σημειώνει η Κ. Νάγκελ. Η έκθεση «Arts Aegeo» θα διαρκέσει από 1 έως 28 Μαΐου.