Δύσκολη εξίσωση στο μεταναστευτικό
Παρά την έγκριση του νέου συμφώνου, το ζήτημα συνεχίζει να διχάζει την Ε.Ε.
Προτεραιότητα για τον τρέχοντα ευρωπαϊκό θεσμικό κύκλο αποτέλεσε το μεταναστευτικό ζήτημα. Στην εκπνοή, μάλιστα, της πενταετούς θητείας του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τον Απρίλιο το νέο ευρωπαϊκό «σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο» –μια εκ των βασικών προτεραιοτήτων της απερχόμενης Κομισιόν– στη βάση πέντε πυλώνων, που προσφέρουν ολιστική αντιμετώπιση του ζητήματος:
• Παράνομη μετανάστευση.
• Νόμιμη μετανάστευση.
• Συνοριακοί έλεγχοι.
• Συγκρότηση ενιαίου χώρου ασύλου.
• Συνεργασία με χώρες προέλευσης και κυρίως διέλευσης μεταναστών, μηχανισμό «αλληλεγγύης».
Παρά τη σημασία του, το νέο σύμφωνο λίγο απασχόλησε τη δημόσια σφαίρα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε., καθώς εν γένει το μεταναστευτικό συνεχίζει να «πολώνει» την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, διαχωρίζοντας τις φιλοευρωπαϊκές, κεντρώες και φιλελεύθερες από τις ευρωσκεπτικιστικές και ακραίες πολιτικές δυνάμεις.
Την επομένη «ημέρα» των εκλογών τα ευρωπαϊκά κόμματα θα κληθούν να σχηματίσουν πλειοψηφίες και να συνεργαστούν και πάλι για το μεταναστευτικό, όπως συνέβη και την προηγούμενη πενταετία. Στο πλαίσιο αυτό, χρήσιμο είναι να καταγραφούν οι συγκλίσεις και οι μεταξύ τους αποκλίσεις, όπως καταγράφονται στα πολιτικά τους προγράμματα (μανιφέστο).
Το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ, όπου ανήκει η Νέα Δημοκρατία) –προηγείται σε όλες τις δημοσκοπήσεις– δίνει εξαιρετικά μεγάλη έμφαση στην «προστασία των συνόρων», ζητώντας ενίσχυση του ελέγχου των εξωτερικών συνόρων, πολυεπίπεδη ενίσχυση του Frontex, αυστηρούς ελέγχους των παράτυπων αφίξεων, ηλεκτρονική παρακολούθηση των σημείων εισόδου, ενώ δεν αποκλείει εισαγωγή ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα. Αν και
Οι συγκλίσεις και οι αποκλίσεις, όπως καταγράφονται στα προγράμματα των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων, ενόψει της κάλπης της 9ης Ιουνίου.
οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές (PES, όπου ανήκει το ΠΑΣΟΚ) –εμφανίζονται δεύτεροι στις δημοσκοπήσεις– συμφωνούν με την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων του «μπλοκ» και τη συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης, δεν φαίνεται να αποδέχονται την πρόβλεψη «ασφαλούς τρίτης χώρας» του ΕΛΚ, η οποία βρίσκει ευήκοα ώτα στην υπερδεξιά ομάδα των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR, όπου ανήκει η Ελληνική Λύση).
Το ΕΛΚ προτείνει, άτομα που αιτούνται άσυλο στην Ε.Ε. «να μπορούν να μεταφερθούν σε ασφαλή τρίτη χώρα και να περάσουν εκεί τη διαδικασία ασύλου», με την τρίτη χώρα να παρέχει καθεστώς προστασίας, σε περίπτωση που η αίτηση γίνει αποδεκτή.
Από την πλευρά του, το ECR προωθεί «τη συνεργασία με τρίτες χώρες για την εξωτερική ανάθεση της διαχείρισης της μετανάστευσης», όπως ακριβώς προβλέπει η αμφιλεγόμενη συμφωνία μεταξύ Ιταλίας και Αλβανίας. Αν και ΕΛΚ και ECR φαίνεται να συγκλίνουν ως προς αυτό, όπως και στην ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων, σίγουρα οι κεντροδεξιοί δεν εγκρίνουν προτάσεις, όπως «μπλοκάρισμα» παράτυπων αφίξεων «μέσω κοινών ναυτικών αποστολών», που εισηγούνται οι υπερδεξιοί κατά επιταγή της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι. Και στα δύο μανιφέστο δίνεται έμφαση στις συμφωνίες με χώρες της Αφρικής, όπως με την Τυνησία, όμως εκλείπουν αναφορές στη νόμιμη μετανάστευση ή στην ανάγκη προώθησης πολιτικών ενσωμάτωσης στην αγορά εργασίας προσφύγων, που προβλέπουν αντίστοιχα τα προγράμματα PES, Renew και Πρασίνων.
Κοινό «σημείο» –αν και με διαφορετική προσέγγιση– του ΕΛΚ με Σοσιαλιστές και Φιλελευθέρους είναι η καταδίκη της Ακροδεξιάς και του εύκολου «λαϊκισμού» της Αριστεράς (που ζητάει ακύρωση του συμφώνου και διάλυση του Frontex) στην αντιμετώπιση του ζητήματος.
Η Ακροδεξιά (ID), παρά το γεγονός ότι σε χώρες που «προελαύνει», όπως η Γερμανία και η Γαλλία, χρησιμοποιεί το μεταναστευτικό ως σύνθημα κατά της Ευρώπης, καλώντας τους πολίτες να καταδικάσουν στις ευρωεκλογές –εν είδει «δημοψηφίσματος»– την ευρωπαϊκή πολιτική αντιμετώπισής του, δεν έχει δημοσιεύσει κοινό πολιτικό πρόγραμμα.