Η έξαρση της βίας
Το 1970, όταν ο Πολ Οστερ σάλπαρε ως ναύτης του εμπορικού ναυτικού, οι Αμερικανοί ήταν βαθιά διχασμένοι λόγω του πολέμου στο Βιετνάμ. Σήμερα, λέει ο Οστερ στο «Αιματοβαμμένο έθνος» (μτφρ. Ι. Ηλιάδη, εκδ. Μεταίχμιο), οι Αμερικανοί ζούνε έναν ανάλογο διχασμό, με το θέμα των όπλων να βρίσκεται ψηλά στις αιτίες αυτής της πόλωσης.
Χθες είδαμε πώς οι ΗΠΑ έφτασαν το 1776 στην αμφιλεγόμενη Δεύτερη Τροπολογία του Συντάγματος, όπου γίνεται λόγος για «το δικαίωμα του λαού να διατηρεί και να φέρει όπλα δεν θα υποστεί περιορισμούς». Το χθεσινό σημείωμα έκλεινε με το εύλογο ερώτημα: Ποιοι ακριβώς είχαν το δικαίωμα «να φέρουν όπλα;». Ο κρατικός, οργανωμένος στρατός ή και μεμονωμένα άτομα;
«Τις λιγοστές φορές που το ζήτημα τέθηκε ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου», γράφει ο Οστερ, «δίχως εξαίρεση οι δικαστές αποφάνθηκαν υπέρ της ανάγνωσης του κειμένου από στρατιωτική σκοπιά. Κι ύστερα ήρθε η απόφαση του 2008 στην υπόθεση της Περιφέρειας της Κολούμπια κατά Χέλερ, όταν με μια οριακή πλειοψηφία –πέντε έναντι τεσσάρων ψήφων– το δικαστήριο ανέτρεψε το ιστορικό προηγούμενο και ασπάστηκε τη διεύρυνση της Τροπολογίας, δηλώνοντας ότι “το δικαίωμα του λαού να διατηρεί και να φέρει όπλα” όντως ίσχυε και για μεμονωμένα άτομα».
Κατά τον Οστερ, αυτή ήταν μια νίκη του λόμπι των όπλων, γι' αυτό και επιμένει ότι «θα ήταν τρέλα να πιστεύουμε ότι μπορούμε να επιλύσουμε το ζήτημα στα δικαστήρια».
Σε αυτό, παίζει ρόλο και το πανίσχυρο λόμπι του Εθνικού Συνδέσμου Οπλοκατοχής (ΕΣΟ). Ο γράφων είχε την ευκαιρία το 2006 στην Ουάσιγκτον να παρακολουθήσει ντιμπέιτ μεταξύ του ΕΣΟ και του οργανισμού που μάχεται για τη ριζική αλλαγή στη νομοθεσία και την κατάργηση της οπλοκατοχής. Θυμάμαι, η επίδειξη δύναμης (και οικονομικής) από τον ΕΣΟ ισοδυναμούσε σχεδόν με κοινό νταηλίκι.
«Η Αμερική έχει περιέλθει σε μια νέα, μέχρι πρότινος αδιανόητη κατάσταση και, καθώς γράφω τις λέξεις αυτές σήμερα, επτά μήνες μετά την αποχώρηση του Τραμπ από το αξίωμα, δεν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος από το Μέιν ώς την Καλιφόρνια, από το βορειότερο άκρο της Μινεσότα ώς το νοτιότερο άκρο της Φλόριντα, που να έχει την παραμικρή ιδέα σχετικά με το τι θα συμβεί στη συνέχεια».
Εμείς, πάλι, διαβάζουμε αυτές τις γραμμές επτά μήνες πριν από τις επόμενες αμερικανικές εκλογές, στις οποίες είναι πιθανό να επικρατήσει ο Τραμπ εκ νέου...
Η Αμερική έχει παραδοσιακά ιδιαίτερη σχέση με τη βία. Ομως η έξαρση της βίας, ακόμα και σε κοινωνίες όπως η ελληνική, που μικρή εξάρτηση έχει από τα όπλα, είναι επίσης πολύ ανησυχητική: σαδιστική βία στα σχολεία και στους ανηλίκους, δολοφονικές επιθέσεις κάθε είδους, αλλά και συχνοί τελευταία πυροβολισμοί από «ανθρώπους της νύχτας», στοιχειοθετούν μια συνθήκη άκρως προβληματική και για την ελληνική κοινωνία.