Λυρικός και στοχαστικός Δημήτρης Αγγελής
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΓΓΕΛΗΣ Σκίτσα δρόμων κι έναστρης νύχτας. Επιλογή από τα Ημερολόγια. εκδ. Πόλις, σελ. 265
Χρειάζεται να γνωρίζουμε τις εσωτερικές διεργασίες και τη θεωρητική σκευή των ποιητών; Τι νόημα έχει η δημοσίευση αποσπασμάτων του ημερολογίου –«σημειώσεις, όνειρα, στίχοι»– ενός συγγραφέα; Η παρουσία του Δημήτρη Αγγελή (γεν. 1973) στα γράμματα είναι αφ' εαυτής αξιοπρόσεκτη. Ποιητής, μεταφραστής, διευθυντής περιοδικών («Νέα Ευθύνη», «Φρέαρ», «Ανθίβολα»), μελετητής, διδάκτωρ Φιλοσοφίας με τα μάτια στραμμένα διαρκώς στη Θεολογία, την οποία θεωρεί τη μοναδική θεωρητική επιστήμη με διαρκές πρωτότυπο έργο – το οποίο δηλώνει ότι οι πάντες παραβλέπουν.
Παρεμβατικός διανοούμενος με συντηρητική, κονδυλική στάση, θεολογών με λυρική ποιητική άδεια, επίμονος αναγνώστης και βαθύς μελετητής των γραμμάτων, ο Δημήτρης Αγγελής καταφεύγει σε μία –ανυποχώρητα λυρική– καταγραφή περιστατικών, ονείρων, στίχων και σημειώσεων που τον περιέχουν ως κατεξοχήν άνθρωπο των γραμμάτων.
Για του λόγου το ασφαλές, ο Δημήτρης Αγγελής επέλεγε τα αποσπάσματα να μην ακολουθούν χρονική σειρά αλλά, μάλλον, θεματικά συνειρμική. Ετσι, μπορεί σε ένα σημείο να αναφέρει επιστολή που του απηύθυνε, το 2012, ο Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, αγωνιώντας για τη «Νέα Εστία» κατόπιν της παραίτησης του Σταύρου Ζουμπουλάκη, και αμέσως να μεταφέρεται στο 1995, καταγράφοντας την εξασέλιδη «Κεφαλή του Ιωάννη», προκαλώντας αναπόφευκτους συνειρμούς.
Από τις ημερολογιακές καταγραφές παρελαύνουν πρόσωπα και γεγονότα του λογοτεχνικού σιναφιού, ανασύρονται αναμνήσεις από φεστιβάλ και δείπνα, εκτίθενται προσωπικές συζητήσεις, μεταφέρονται επιστολές και σαρκάζεται η πνευματική ζωή «του τόπου»· ο Δημήτρης Αγγελής μοιάζει να θέλει διαρκώς να πάρει ξεκάθαρη θέση απέναντι στους ανθρώπους και τη λογοτεχνία· μοιάζει να αγωνιά να διασώσει όσα έργα και πρόσωπα της λογοτεχνικής μας παράδοσης θεωρεί ότι πρέπει να επιβιώσουν μέσα στον μετανεωτερικό ορυμαγδό – καταφεύγοντας συχνά στη μοντερνιστική ή την προμοντερνιστική κληρονομιά. Εξάλλου, ο ίδιος σημειώνει κάπου ότι τον αποκαλούν «λυρικό στην παρακμή του καπιταλισμού», παρότι ο Ηλίας Λάγιος τον αποκαλεί απλώς χριστιανό.
Ο Δημήτρης Αγγελής, εξάλλου, ανήκει στη χορεία των διανοουμένων που διαμορφώθηκαν, όπως ο ίδιος ομολογεί, από τη «Νέα Εστία» της περιόδου του Σταύρου Ζουμπουλάκη, αλλά και από την εν γένει πνευματική παρουσία του νυν προέδρου της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Και είναι εμφανές σχεδόν σε κάθε ημερολογιακή εγγραφή που επιλέγει από το αρχείο του ο ποιητής. Στοχαστικός και μελαγχολικός· πολιτικός και ποιητικός· συντηρητικός και αναγεννησιακός. Σίγουρα παρεμβατικός.
Το παράδοξο, κατά την ανάγνωση του γράφοντος πάντα, είναι η κατακλείδα του οπισθοφύλλου: «Ο συγγραφέας εκτίθεται, αυτοσαρκάζεται, τσαλακώνεται, παραμένοντας συναισθηματικά ανοχύρωτος, όπως ακριβώς και στην ποίησή του». Το περί ου ο λόγος τσαλάκωμα δεν εντοπίζεται πουθενά –είναι βαθιά μελετημένη η «έκθεση»–, ενώ τα ανοχύρωτα συναισθήματά του, «όπως ακριβώς και στην ποίησή του», είναι μάλλον το ακριβώς αντίθετο: το να παραμένεις λυρικός «στην παρακμή του καπιταλισμού» αποτελεί βαθιά οχύρωση – εξ ου και ο σαρκασμός, καίτοι μελαγχολικός· δηλαδή η καλύτερη άμυνα του Δημήτρη Αγγελή.
Ο ποιητής μοιάζει να αγωνιά να διασώσει όσα έργα και πρόσωπα της λογοτεχνικής μας παράδοσης θεωρεί ότι πρέπει να επιβιώσουν μέσα στον μετανεωτερικό ορυμαγδό.