Η οικονομία των ΗΠΑ άντεξε τις αυξήσεις επιτοκίων

Πριν από δύο χρόνια, οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο άρχισαν να αυξάνουν τα επιτόκια. Πολλοί σχολιαστές, συμπεριλαμβανομένου εμού, προέβλεψαν ότι, όταν θα έληγε η περίοδος του εύκολου χρήματος, θα βυθίζονταν οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων και θα πτώχευαν οι οικονομίες. Ωστόσο, η ανάπτυξη των ΗΠΑ μετά το 2022 επιταχύνθηκε.

Οι αγορές ομολόγων το 2022 παρουσίασαν τη χειρότερη επίδοση δωδεκαμήνου από το 1753, σύμφωνα με τον πανεπιστημιακό Εντουαρντ Μακουάρι του Πανεπιστημίου της Σάντα Κλάρα. Πολλές κερδοσκοπικές επενδύσεις έχουν ναυαγήσει, ενώ οι αγορές εμπορικών ακινήτων σε πολλά μέρη του κόσμου βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Ωστόσο, ο μηχανισμός μετάδοσης μεταξύ νομισματικής πολιτικής και οικονομίας εμφανίζεται πιο αδύναμος από πριν. Οι αποδόσεις του μακροπρόθεσμου κρατικού χρέους των ΗΠΑ ήταν χαμηλότερες των βραχυπρόθεσμων ομολόγων το τελευταίο 18μηνο. Οι επενδυτές θεωρούσαν παλαιότερα μια τέτοια ανεστραμμένη καμπύλη απόδοσης ως τον πιο αξιόπιστο δείκτη ύφεσης.

Ο Τζέιμι Λι του Ιδρύματος Γκράνθαμ έχει μια εξήγηση ως προς το γιατί τα υψηλότερα επιτόκια στις ΗΠΑ δεν έχουν συμπιέσει την οικονομία. Πριν από την κρίση του 2008, οι κεντρικές τράπεζες δεν πλήρωναν τόκους στα πλεονάζοντα τραπεζικά αποθεματικά. Ως αποτέλεσμα, οι εμπορικές τράπεζες υπέστησαν αμέσως τις συνέπειες της αυστηρότερης νομισματικής πολιτικής. Ο ίδιος επισημαίνει ότι οι καταθέσεις στην κεντρική τράπεζα είναι η ασφαλέστερη και πιο ρευστή μορφή χρήματος για τον διακανονισμό συναλλαγών μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Στο παρελθόν αυτές οι καταθέσεις ήταν σπάνιες και, επειδή δεν προσέλκυαν τόκους, ήταν ακριβές για τις τράπεζες.

Αρχής γενομένης από το 2008, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ καταβάλλει τόκους στα αποθεματικά. Πλέον είναι άφθονα, από 44 δισ. δολάρια τον Μάρτιο του 2008 σε 3,5 τρισ. δολάρια τον Μάρτιο του 2024. Οταν η κεντρική τράπεζα αυξάνει τα επιτόκια, δημιουργεί χρήμα που καταβάλλεται στο τραπεζικό σύστημα, ενισχύοντας τη ρευστότητα. Τέλος, όπως επισημαίνει ο προϊστάμενος οικονομολόγος της Apollo Global Management Τόρστεν Σλοκ, οι αγοραστές κατοικιών και οι εταιρείες εκμεταλλεύθηκαν το φθηνό χρήμα και δανείστηκαν φθηνά. Στα πιο πολλά στεγαστικά δάνεια επί δεκαετίες πλέον οι τόκοι είναι σταθεροί, άρα οι ιδιοκτήτες προστατεύονται έναντι των αυξήσεων επιτοκίων, ενώ στην ανθεκτικότητα της οικονομίας των ΗΠΑ συνέβαλαν και οι εκτάκτως αυξημένες κρατικές δαπάνες. Πάντως, αυτές οι νομισματικές και δημοσιονομικές ενισχύσεις έχουν πλέον εξαντληθεί σε μεγάλο βαθμό.

Ο μηχανισμός μετάδοσης μεταξύ νομισματικής πολιτικής και οικονομίας εμφανίζεται πιο αδύναμος σε σχέση με το παρελθόν.