Η ιστορία της Χίου, ο Κάμπος, οι Τούρκοι

Κύριε διευθυντά

Ηπρόσφατη χορήγηση Golden Visa σε Τούρκους επισκέπτες στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου με πρωτοβουλία του υπουργού Μετανάστευσης, προάγει προφανώς την κυβερνητική πολιτική φιλικών σχέσεων με τη γείτονα και ταυτόχρονα ενθαρρύνει την τουριστική κίνηση των απομακρυσμένων νησιών μας.

Αναφέρομαι συγκεκριμένα στη Χίο, νησί με μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης, όχι μόνον τουριστικής. Η ναυτιλία και τα πολλά συναφή επαγγέλματα παράγουν τον βασικό πλούτο τού νησιού, ενώ η καλλιέργεια και εκμετάλλευση της μαστίχας διατηρεί ζωντανά και προσοδοφόρα τα νότια χωριά μας. Κέντρο και πυρήνας ναυτοσύνης με διεθνή εμβέλεια αναδεικνύεται το Maritime Center και το πρότυπο ναυτικό λύκειο του ομίλου Τσάκου, ενώ το νεότευκτο Κέντρο Μαστίχας στο χωριό Καλλιμασιά ήδη εστιάζεται στην έρευνα και δημιουργία νέων προϊόντων με διεθνείς προδιαγραφές. Οι ολιγοήμερες επισκέψεις Τούρκων τουριστών δεν προσφέρουν με κανένα τρόπο σ' αυτές τις δραστηριότητες της Χιακής οικονομίας.

Μέγιστο και αδικαιολόγητο κενό στην τουριστική ανάπτυξη του νησιού αποτελεί ο Κάμπος, εύφορη πεδιάδα καλλιεργειών εσπεριδοειδών όπου οι Γενουάτες κατακτητές του νησιού (1346-1566) δημιούργησαν και την οποία κληρονόμησαν εν πολλοίς οι Χιώτες επιστάτες τους. Αν μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα ο Κάμπος της Χίου παρήγε τα φημισμένα εσπεριδοειδή του και τα εξήγε στις αγορές της Ευρώπης, σήμερα τα προϊόντα του δεν εκπληρούν κανένα κριτήριο των αγορών: δέντρα γερασμένα και άφορα, πηγάδια στερεμένα, νερά μολυσμένα, χώματα εξαντλημένα. Καλλιεργητές και γεωργοί δεν υπάρχουν πλέον στον Κάμπο της Χίου, ενώ οι μεγαλοπρεπείς κατοικίες των Γενοβέζων εποίκων καταρρέουν χρόνο με τον χρόνο.

Βεβαίως ο Κάμπος έχει χαρακτηριστεί περιοχή «απείρου κάλλους» και κάθε οικοδομική δραστηριότητα υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες της Αρχαιολογίας και της Πολεοδομίας. Το αποτέλεσμα της γραφειοκρατικής, αντικοινωνικής και στην ουσία ανεφάρμοστης νομοθεσίας που διέπει την ιστορική καρδιά του νησιού μας θα μπορούσε να διαγνωστεί σαν μία διαχρονική κολπική μαρμαρυγή η οποία απαγορεύει κάθε υγιή επιχειρηματική (γεωργική, οικοδομική, τουριστική κ.λπ.) δραστηριότητα και επιβάλλει στην περιοχή ένα συνεχές κώμα αδρανείας με κίνδυνο πλήρους καρδιακής ανακοπής. Κανένας επενδυτής δεν έχει επενδύσει στον Κάμπο της Χίου, καμία απολύτως γεωργική επιχείρηση δεν έχει ευδοκιμήσει από το 1950 μέχρι και σήμερα!

Η απλή αυτή διαπίστωση προφανώς δεν αρκεί για να πείσει την Αρχαιολογία και Πολεοδομία, σε συνεργασία βέβαια με την Περιφέρεια και τον Δήμο Χίου, να αναθεωρήσουν τις έωλες νομότυπες απαιτήσεις που επιβάλλουν με αυστηρότητα στο άπειρο κάλλος της περιοχής. Ο Κάμπος παραμένει επίσης ένας από τους σημαντικότερους μνημειακούς χώρους του νησιού μας: ο πληθυσμός του σφαγιάστηκε, βιάστηκε και αιχμαλωτίστηκε, οι περιουσίες του λεηλατήθηκαν ή υπεξαιρέθηκαν από τα τουρκικά στρατεύματα που διέπραξαν τις τρεις μεγάλες σφαγές τον Απρίλιο, Μάιο και Ιούνιο του 1822. Το μοναστήρι του Αγίου Μηνά στις παρυφές του Κάμπου διατηρεί νωπές τις μνήμες των ολοκαυτωμάτων. Οπως τις διατηρεί και η Νέα Μονή, και το Κάβο Μελανιός, και το Κάστρο της Χίου.

Οσον αφορά τη Χίο, η Golden Visa εξυπηρετεί τον φθηνό τουρισμό του λιμανιού, τα φθηνά καταλύματα ενός τριημέρου, την προσβλητική έπαρση Τούρκων «νταήδων» που αποκαλούν το νησί με το τουρκικό του όνομα (Saakiz) για να δείξουν ότι κάποτε τους ανήκε. Κανένα γκρουπ Τούρκων τουριστών δεν επισκέπτεται βέβαια τα οστεοφυλάκια και τα μνημεία της μεγάλης Σφαγής.

Το νησί μας διαθέτει ιστορική μνήμη την οποία δεν πρόκειται ποτέ να απαρνηθεί. Τα παράθυρα των σπιτιών μας βλέπουν τα σπίτια και τους δρόμους του Τσεσμέ, τα πλεούμενά μας τιμονεύουν με πυξίδα τους ανέμους που ξεκινούν από το Καρά Μπουρνού (Μαύρο Βουνό) απέναντί μας. Τα απόβλητα των τουρκικών τουριστικών μεγαλουπόλεων από την Εφεσο μέχρι την Κάτω Παναγιά αγγίζουν τα γαλανά νερά των ανατολικών ακτών μας. Είμαστε οι συνοριοφύλακες του χριστιανισμού στις κρίσιμες παρυφές της ισλαμικής Ασίας.

Η κυβέρνηση των Αθηνών θα έπρεπε να εκτιμήσει την τουριστική ανάπτυξη του νησιού μας σε σχέση με τις ανάγκες της κοινωνίας του – ας πούμε συγκεκριμένα μια επιχειρηματική συνεργασία με την Ολλανδία ή το Ισραήλ για την αναγέννηση των εσπεριδοειδών του Κάμπου. Το υπουργείο Μετανάστευσης θα έπρεπε να προσφέρει την Golden Visa με αντάλλαγμα πειστήρια ιστορικής μνήμης και περιβαλλοντικής συνείδησης. Η Αρχαιολογία και το υπουργείο Πολιτισμού θα έπρεπε να ενεργούν σαν ζωογόνες δυνάμεις κοινωνικών αναγκών και όχι σαν κλειδοκράτορες μουσειακών κεκτημένων.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΟΣΧΟΣ

Χίος