Σε τρεις άξονες η ανάπτυξη της μεταλλουργίας στην Ελλάδα

Εξαγωγές, διεύρυνση της παρουσίας στις αγορές του εξωτερικού και αύξηση της παραγωγής αποτελούν τo τρίπτυχο της στρατηγικής της ελληνικής μεταλλουργίας έναντι της μείωσης της εγχώριας ζήτησης λόγω της παρατεταμένης ύφεσης. Όπως επισημαίνει o Αλέξης Νικολαΐδης, Economic Research & Sectorial Studies Senior Analyst, Infobank Hellastat, η διαχρονική υποχώρηση της οικοδόμησης ακινήτων καθώς και των δημόσιων έργων έχει πλήξει τη βιομηχανία βασικών μετάλλων, με τις μεγαλύτερες απώλειες να εμφανίζουν οι χαλυβουργίες. Πάντως, το 2014 και το πρώτο εξάμηνο του 2015 καταγράφηκαν ενδείξεις ομαλοποίησης, καθώς η υλοποίηση σημαντικών δημόσιων έργων υποδομών αύξησε τους όγκους παραγωγής και πωλήσεων για σημαντικές κατηγορίες υλικών. Ωστόσο, η επιβολή των capital controls από τον Ιούλιο και η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος που ακολούθησε οδήγησε εκ νέου σε στασιμότητα τις δημόσιες επενδύσεις, τάση που διατηρείται μέχρι και την τρέχουσα περίοδο.

Ο κλάδος επιδεικνύει υψηλή εξάρτηση από τις διεθνείς τιμές των βασικών μετάλλων, τα οποία διαπραγματεύονται στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων. Σημειώνεται ότι τα τελευταία δύο χρόνια οι αγορές παρέμειναν ασταθείς, με τις τιμές να παρουσιάζουν υψηλή μεταβλητότητα εξαιτίας της ανησυχίας των επενδυτών. Το γεγονός αυτό αποτυπώθηκε στη βαθμιαία αποκλιμάκωση των τιμών από το δεύτερο εξάμηνο του 2015, τάση που εντάθηκε κατά τη διάρκεια του 2016, επηρεάζοντας αρνητικά τους κύκλους εργασιών των μεταλλοβιομηχανιών. Το 2015 ο δείκτης κύκλου εργασιών της εγχώριας μεταλλοβιομηχανίας σημείωσε άνοδο κατά 1,6%, καθώς οι βιομηχανίες αλουμινίου του κλάδου -εκτός από τη βελτιωμένη ζήτηση στο εξωτερικό- επηρεάστηκαν θετικά και από την αύξηση των διεθνών τιμών και των τιμών επεξεργασίας. Αντιθέτως, οι βιομηχανίες χαλκού αντιμετώπισαν κάμψη των τιμών του μετάλλου. Η μικρή βελτίωση που παρατηρήθηκε το 2015 προήλθε από τις αγορές του εξωτερικού, με τον σχετικό δείκτη να αυξάνεται κατά 6%, ενώ αντιθέτως τα έσοδα από την εσωτερική αγορά μειώθηκαν κατά 9,2%. Αναφορικά με το 2016, τους πρώτους 11 μήνες τα έσοδα των μεταλλουργικών επιχειρήσεων μειώθηκαν κατά 3% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2015, καθώς οι τιμές των μετάλλων ακολούθησαν καθοδική πορεία.

Προοπτικές

Το αλουμίνιο αποτελεί τον πρω- ταγωνιστή του κλάδου τόσο στον παραγωγικό όσο και στον εξαγωγικό τομέα, ενώ από την άλλη πλευρά σε δυσχερή θέση βρίσκεται ο τομέας της χαλυβουργίας. Εμπόδιο για το σύνολο του κλάδου αποτελούν οι αυξημένες τιμές ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου, που έχουν ως συνέπεια να επωμίζεται πολύ υψηλότερο κόστος ενέργειας σε σχέση με τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες. Ωστόσο, παρά το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, οι βιομηχανίες μετάλλων συνέχισαν να διευρύνουν τις εξαγωγές τους παρουσιάζοντας θετικό εμπορικό ισοζύγιο και να υλοποιούν επενδύσεις αναβάθμισης των εγκαταστάσεών τους προκειμένου να αυξήσουν την παραγωγική τους δυναμικότητα και να προσαρμόζουν πιο έγκαιρα την προϊοντική τους ποικιλία στις απαιτήσεις της αγοράς. Οι αναλυτές τονίζουν πως οι προοπτικές των ελληνικών μετάλλων βρίσκονται στο εξωτερικό, τόσο στην Ε.Ε. όσο και σε τρίτες χώρες.

Ειδικότερα, ευκαιρίες για αύξηση των εξαγωγών προκύπτουν σε Βουλγαρία και Ρουμανία. Επίσης, η ζήτηση στις ΗΠΑ αναμένεται να παραμείνει ανοδική, ενώ η ισχυροποίηση του δολαρίου έχει τονώσει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών προϊόντων. Προοπτικές για υλοποίηση μεγάλων ενεργειακών έργων και έργων υποδομής τα επόμενα χρόνια εντοπίζονται στη Βόρειο Αμερική, σε χώρες της Μεσογείου, στον Κόλπο του Μεξικού, στη Δυτική & Ανατολική Αφρική, στη Βόρεια Θάλασσα και στη Μέση Ανατολή.

Παραγωγή

Παρά τις αρνητικές συνθήκες που επικράτησαν το 2015, η παραγωγική δραστηριότητα του ευρύτερου κλάδου των βασικών μετάλλων ενισχύθηκε, με τον σχετικό δείκτη παραγωγής της ΕΛΣΤΑΤ να αυξάνεται περαιτέρω κατά 3,8%. Η βελτίωση αυτή τροφοδοτήθηκε κυρίως από την αύξηση των εξαγωγών των μεγαλύτερων βιομηχανιών της αγοράς, ιδίως στον τομέα των προϊόντων αλουμινίου. Αναλυτικά, ο δείκτης παραγωγής σιδήρου και χάλυβα μειώθηκε απότομα κατά 18%.

Αντιθέτως, στο αλουμίνιο σημειώθηκε ήπια άνοδος 3%, ενώ μεγαλύτερη αύξηση εντοπίστηκε στην παραγωγή χαλκού με 9,8%. Το επίπεδο παραγωγής του 2015 υπολείπεται κατά 3%, υποχώρηση αρκετά πιο περιορισμένη συγκριτικά με τους περισσότερους τομείς της ελληνικής βιομηχανίας. Η ανθεκτικότητα αυτή αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στον τομέα του αλουμινίου, ο δείκτης παραγωγής του οποίου την τελευταία εξαετία είναι ενισχυμένος κατά 21%. Αντιθέτως, σημαντική κάμψη παρατηρείται σε σίδηρο και χάλυβα (-50,5%) και μικρότερη στα προϊόντα χαλκού (-11%). Κατά τη διάρκεια των πρώτων 11 μηνών του 2016 ο δείκτης παραγωγής του κλάδου εμφάνισε αύξηση της τάξης του 5,8% έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2015. Ιδιαίτερα υψηλοί ρυθμοί ανόδου επικράτησαν κατά τη διάρκεια Ιουνίου και Νοεμβρίου. Αναλυτικά, στο σίδηρο και τον χάλυβα παρατηρήθηκε ανάκαμψη 7,2%, μετά τη μεγάλη πτώση του προηγούμενου έτους, στο αλουμίνιο ο ρυθμός ανόδου επιταχύνθηκε σε 6,5%, ενώ επιβράδυνση εντοπίστηκε στην παραγωγή χαλκού σε 1,8%, από σχεδόν διψήφια αύξηση το 2015.

Εξαγωγές

Ο κλάδος εμφανίζει θετικό εμπορικό ισοζύγιο, γεγονός που οφείλεται αποκλειστικά στον τομέα του αλουμινίου.

Το 2015 οι εξαγωγές βασικών μετάλλων κατέγραψαν σημαντική αύξηση της τάξης του 11%, στα 2,47 δισ. ευρώ, σημειώνοντας βελτίωση για δεύτερη διαδοχική χρονιά. Πάντως, σε σχέση με το προ πενταετίας επίπεδο υπολείπονται κατά 13,7%, λόγω της πτωτικής πορείας που εμφάνισαν την περίοδο 20122013. Καταγράφεται βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου στα 416 εκατ. ευρώ για το 2015, έναντι 119 εκατ. ευρώ το προηγούμενο έτος. Σημειώνεται ότι το 2015 πραγματοποιήθηκαν εισαγωγές από 95 χώρες, ενώ η Ελλάδα εξήγαγε βασικά μέταλλα και προϊόντα μετάλλου σε πε- Ο κύκλος εργασιών των 37 μεταλλουργικών βιομηχανιών του δείγματος το 2015 αυξήθηκε σημαντικά κατά 24,2%, στα 2,8 δισ. ευρώ, μεταβολή που προήλθε κυρίως από τις τέσσερις μεγαλύτερες βιομηχανίες. Η πλειονότητα των εταιρειών (24 από τις 37) εμφάνισε άνοδο πωλήσεων, δίνοντας έτσι στη μέση μεταβολή εσόδων θετικό πρόσημο με 7,3%, έναντι 0,2% για το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων.

Επίσης, τα αποτελέσματα του δείγματος σημείωσαν βελτίωση καθώς το κόστος ενέργειας και πρώτων υλών υποχώρησε, ενώ οι εταιρείες δίνουν τα τελευταία χρόνια έμφαση στον περιορισμό του κόστους παραγωγής. Αναλυτικά, τα συνολικά κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων το 2015 υπερδιπλασιάστηκαν στα 193,8 εκατ. ευρώ, με τα 2/3 των εταιρειών να είναι κερδοφόρες, ενώ οι περισσότερες από αυτές (18 από τις 25) αύξησαν τα κέρδη του προηγούμενου έτους. Ο κλάδος τα τελευταία έξι χρόνια είναι ζημιογόνος σε επίπεδο προ φόρων αποτελεσμάτων. Πάντως, το 2015 οι ζημιές περιορίστηκαν απότομα σε μόλις 3,8 εκατ. ευρώ, έναντι 108,5 εκατ. ευρώ το 2014, καθώς αρκετές μεγάλες βιομηχανίες βελτίωσαν σημαντικά τα αποτελέσματά τους. Οι 20 από τις 37 επιχειρήσεις του δείγματος (ποσοστό 54%) ήταν ζημιογόνες, με 10 από αυτές να εμφανίζουν αύξηση ζημιών και 10 βελτίωση. Επίσης, στο τμήμα των 17 κερδοφόρων βιομηχανιών, οι 11 αύξησαν τα ΚΠΦ του προηγούμενου έτους.

[SID:10903210]