Αναζητείται κατεύθυνση, καθώς οι «μαύροι κύκνοι» γίνονται... γκρι
Χωρίς την πυξίδα «σπανιότητας, ακραίας επίδρασης και αναδρομικής προβλεψιμότητας»
Οι αναλυτές ορίζουν ως «μαύρο κύκνο» ένα αξιοποιήσιμο επενδυτικά γεγονός, με τα ακόλουθα τρία χαρακτηριστικά. Πρώτα απ’ όλα, είναι υπερβολικό, καθώς βρίσκεται έξω από τη σφαίρα των τακτικών προσδοκιών, καθώς τίποτα στο παρελθόν δεν μπορεί να υπογραμμίσει πειστικά την πιθανότητα να υπάρξει. Δεύτερον, ασκεί ακραία «επίδραση». Τρίτον, παρά την απομακρυσμένη κατάστασή του, η ανθρώπινη φύση μάς κάνει να δημιουργούμε εξηγήσεις για την εμφάνισή του μετά το γεγονός, καθιστώντας το εξηγήσιμο και προβλέψιμο, κατόπιν εορτής.
«Η τριπλή σφραγίδα των Black Swan είναι: σπανιότητα, ακραία “επίδραση” και αναδρομική προβλεψιμότητα. Ένας μικρός αριθμός “μαύρων κύκνων” εξηγεί σχεδόν τα πάντα στον κόσμο μας, από την επιτυχία των ιδεών και των θρησκειών μέχρι τη δυναμική των ιστορικών γεγονότων, ενώ παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των στοιχείων της προσωπικής μας ζωής» σημείωνε ο dr Yardeni στην προσπάθειά του να εξηγήσει γιατί οι τιμές των μετοχών έχουν ακόμα μπροστά τους άνοδο, παρά τη δέσμη αρνητικών γεγονότων παγκόσμια και στις ΗΠΑ.
Εκτιμήσεις και προοπτικές
Από την έναρξη της τρέχουσας ανοδικής πορείας, οι απαισιόδοξοι προβλέψανε γενναιόδωρα όλα τα είδη των «μαύρων κύκνων», όπως την αποσύνθεση της Ευρωζώνης, μια οικονομική κρίση στην Κίνα, την έναρξη πολέμων στις αγορές συναλλάγματος και πολλά άλλα. Οι γεωπολιτικές κρίσεις ενδέχεται επίσης να μετατραπούν σε Black Swan. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι καμία απ’ αυτές τις τρομερά αρνητικές προοπτικές δεν επαληθεύθηκε, αφού εξ ορι- σμού οι «μαύροι κύκνοι» είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθούν. Αυτές τις μέρες πολλά θα μπορούσαν να πληγώσουν το φρόνημα των επενδυτών στις αγορές ομολόγων και μετοχών. Είναι τα επιχειρήματα εκείνων που υποστηρίζουν με θέρμη, πως οι μετοχικές αξίες των ΗΠΑ είναι υπερβολικά τιμολογημένες.
Ως πρώτο εμφανίζουν τον πληθωρισμό. Αν εκτινασσόταν, θα ανάγκαζε τις κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια. Οι τιμές των ομολόγων θα μειώνονταν και οι χρηματιστηριακές αγορές ομοίως, όταν τα επιτόκια φτάσουν αρκετά υψηλά, ώστε να προκαλέσουν ύφεση. Οι αισιόδοξοι ωστόσο θεωρούν ότι ο πληθωρισμός μπορεί να είναι εντελώς άτονος στο άμεσο μέλλον.
Το δεύτερο σε βαρύτητα επιχείρημα αφορά τη νομισματική πολιτική. Οι «αρκούδες» υποστηρίζουν ότι οι μετοχικές αξίες θα πέσουν, όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Τράπεζα της Ιαπωνίας τερματίσουν τα QE προγράμματά τους και θα αρχίσουν να εξομαλύνουν τις νομισματικές πολιτικές τους. Είναι η συνέχεια των προειδοποιήσεών τους ότι μόλις η Fed θα διέκοπτε το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE), οι τιμές των μετοχών θα βουλιάξουν. Αλλά ενώ το πρόγραμμα τερματίστηκε στα τέλη Οκτωβρίου 2014, ο S&P500 αυξήθηκε από τότε κατά 21,9%, με το τελευταίο ρεκόρ υψηλών την περασμένη Πέμπτη!
Ως τρίτο εμφανίζουν τις εντάσεις μεταξύ της Κίνας και των γειτόνων της, ιδίως εκείνων που συνδέονται με τις ΗΠΑ. Θα μπορούσαν να ξεσπάσουν ξαφνικά καθώς η Κίνα συνεχίζει να χτίζει μικρά νησιά στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας για να διεκδικήσει κυριαρχία επί αυτής της σημαντικής εμπορικής οδού. Η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να επιλέξει αυστηρότερη στάση απέναντι στις πυρηνικές φιλοδοξίες Υπάρχουν θύλακες της Βόρειας Κορέας και του Ιράν, αυξάνοντας τις πιθανότητες μιας στρατιωτικής αντιπαράθεσης. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται πως προτίθεται να αναβιώσει τη Σοβιετική Ένωση, ακόμα κι αν αυτό προκαλεί άλλο έναν Ψυχρό Πόλεμο, με πιθανότητα επικίνδυνων διαμαρτυριών από δυνάμεις του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια και σίγουρα κατά τη διάρκεια της τρέχουσας οκταετούς ανόδου, οι επενδυτές έχουν μάθει ότι οι ρευστοποιήσεις που προκλήθηκαν από γεωπολιτικές κρίσεις τείνουν να γίνονται ευκαιρίες, που δεν διαρκούν πολύ.
Ειδικού τύπου
Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017 παρατηρήθηκε εισροή κεφαλαίων σε ETFs που διαπραγματεύονται δευτερογενώς σε χρηματιστήρια. Αυτή οδήγησε σε μια ευρεία αύξηση των τιμών των μετοχών, καθώς τα πιο δημοφιλή ETF τείνουν να παρακολουθούν τους σημαντικότερους δείκτες της αγοράς. Το πρόβλημα με τη δημοτικότητα αυτού του τρόπου επένδυσης είναι ότι, ενώ δουλεύει τέλεια στη φάση που οι τιμές έχουν ανοδική πορεία, έχει τη δυνατότητα να επιδεινώνει τις μελλοντικές διορθώσεις και να πιέζει ασύμμετρα τις αγορές. Καθώς η αδιάκριτη πώληση των ETFs προκαλεί αντίστοιχα πώληση όλων των μετοχών που περιλαμβάνουν οι δείκτες, χωρίς διάκριση με βάση τα θεμελιώδη μεγέθη τους. Σε αντίθεση με τα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια, τα ETFs δεν κατέχουν ρευστό για την εκπλήρωση των εντολών εξαργύρωσης. Πρέπει να πουλήσουν μετοχές όταν οι επενδυτές αποφασίσουν να εξαργυρώσουν.
Μετά τα παραπάνω, δεν είναι να απορεί κανείς που υπάρχουν αναλυτές, όπως αυτοί της StarCapital Research, που κατηγοριοποιούν τις αγορές με βάση μια ποικιλία παραμέτρων και ανάμεσά τους την τιμή της μετοχής προς τα εταιρικά κέρδη τα τελευταία 10 χρόνια (CAPE) αλλά και το Ρ/Ε. Κατατάσσουν τις μετοχές των ΗΠΑ στην 40ή θέση. Με CAPE 28 και Ρ/Ε 22,4, με πρώτες τις μετοχές της Νοτίου Κορέας που έχουν CAPE 15,3 και Ρ/Ε 12,9. Επόμενη, η αγορά μετοχών της Αυστρίας με CAPE 17,4 και Ρ/Ε 16,6 και τρίτη η αγορά μετοχών της Τσεχίας με CAPE 8,8 και Ρ/Ε 12,9. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της διαφοράς στην κατάταξη της StarCapital Research, για τα αναπτυγμένα χρηματιστήρια συνολικά το CAPE είναι 23,4 και το Ρ/Ε 21, με το Ρ/Ε των κινεζικών μετοχών στο 7,4 και των ρωσικών στο 7,1.
Ο δε Simon Maierhofer δηλώνει, πως με τους ίδιους δείκτες που του έδωσαν την κίνηση της αγοράς για το χαμηλό του 2016 και τη μετεκλογική άνοδο, τώρα προβλέπει στο τέλος του δωδεκάμηνου από σήμερα ο S&P500 να μείνει στα τρέχοντα επίπεδα, ίσως και λίγο χαμηλότερα. Αντίθετα, απαντώντας πως το χρηματιστήριο διατηρεί αμείωτη την εμπιστοσύνη του στον Ντόναλντ Τραμπ, μια ομάδα αναλυτών επιμένει ότι οι τιμές είναι σε ιστορικά υψηλά, γιατί τα εταιρικά κέρδη χτυπούν νέα ιστορικά υψηλά και η παγκόσμια οικονομία βελτιώνεται. Υπάρχουν θύλακες στα χρηματιστήρια όπου είναι όντως υπερτιμημένες οι μετοχές, αλλά ο S&P500 συνολικά δεν έχει στρεβλή κεφαλαιοποίηση.